Hammaddenin Temizlenmesi

Temizleme: Hammaddeye dışarıdan bulaşmış olan çeşitli yabancı maddelerin ayrılması işlemidir.

Ayıklama: Hammaddenin çeşitli fiziksel özelliklerine göre gruplara ayrılması işlemidir.

Sınıflandırma: Hammaddenin farklı kalite gruplarına ayrılması işlemidir.

Temizleme ve ayıklama işlemleri hammaddenin kalitesini yükseltmeye yönelik işlemler iken, sınıflandırmada kalitesi benzer olan ürünlerin ayrılması amaçlanır.

Gıda endüstrisinin her dalında işletmeye gelen hammaddelerin işleme girmeden önce temizlenmesi gerekir.

Temizleme işlemi; yasal hükümler gereği üretim hattında daha sonra oluşabilecek sorunların engellenmesi ve tüketiciye zarar vermemek için yapılır.

Temizleme yönteminin seçiminde etkili olan faktörler: hammaddenin özellikleri, yabancı maddelerin özellikleri, ve istenilen temizlik derecesidir.

Temizleme işleminin fonksiyonları

• Bulaşık maddelerin tamamının hammaddeden ayrılması

• Ayrılan bulaşıkların ortamdan uzaklaştırılması

• Temizleme ortamının yeniden kullanıma hazır hale getirilmesi

• Temizlenen hammaddenin geri bulaştırılmasının önlenmesidir.

Gıda hammaddelerine bulaşık maddeler

• Mineral maddeler: toprak, taş, kum, metal parçacıklar vb.

• Bitkisel maddeler: sap, çöp, kavuz, sicim, iplik, dal, yaprak vb.

• Hayvansal maddeler: Dışkı, kıl, tüy, böcek, yumurta.

• Kimyasal maddeler: tarım ilaçları ve gübreler.

• Mikrobiyal maddeler: mikroorganizmalar ve metabolitleri.

Eleme İle temizlik

Metal ayırıcı

Sulu Temizleme Yöntemleri – Yıkamanın amacı

• Toz–toprakla birlikte mikroorganizmaların ve ısıya dirençli sporların büyük bir bölümünü uzaklaştırmak,

• Tarım ilaç ve kimyasal gübre kalıntılarını elden geldiğince gidermek,

• Uygulanacak olan ısıl işlemlerin etkinliğini artırmaktır.

Sulu Temizleme Yöntemleri

Sulu temizleme yöntemlerinde dikkat edilmesi gereken en önemli nokta; temizlemede kullanılan suyun ve ekipmanların temiz olması ve kirli suyun uygun şekilde boşaltılması ve atılması ve temizlenmiş ürünün korunmasıdır.

Saklamada hammaddenin kuru olması önemlidir.

Temizleme işleminde kullanılan suyun sürekli ve yeterli miktarda olması, içilebilir nitelikte olması ve maliyetinin düşük olması gerekir.

Kaliteli bir ürün elde etmek için her madde kendine özgü bir yöntemle ve yeterli düzeyde yıkanmalıdır.

Sulu Temizleme Yöntemleri – Yumuşatma

Yumuşatma işlemi üzerine taş, toprak ve çamurun bulaşmış olduğu örneğin soğan, patates, kereviz, havuç gibi yumru ve kök sebzelere uygulanır.

Bazı işletmelerde ön yıkama hammaddelerin fabrika dışından içeriye su akımı ile taşınması sırasında gerçekleşir.

Böylece ön yıkama taşıma ile birlikte yapılmış olur.

Bu yöntem salça, domates suyu, portakal suyu işleyen fabrikalarda sıklıkla görülür.

Sulu Temizleme Yöntemleri – Yıkama

Bir yıkama makinası, işletmeye gelen hammaddenin büyüklüğüne, kırılabilirlik veya ezilebilirlik niteliğine ve işletmenin kapasitesine göre seçilir.

Hammaddenin yıkanması en basit olarak suya daldırılarak (su içinde bekletme) yapılır.

Daldırma yöntemi çoğu kez yumuşatma aşaması için uygulanır.

Aksi halde çabuk kirlenen su, mikroorganizma buluşması için uygun ortam oluşturacaktır.

Elma, armut ve benzeri meyveler ile çoğu sebzelerin bir tank içindeki paletler yardımıyla hareket ettirilerek yıkanması biraz daha geliştirilmiş bir yöntemdir.

…