Tarım Ürünleri Piyasaları – Tavuk Eti
Dünya tavuk eti üretimi ve ihracatında en büyük paya sahip iki ülke ABD ve Brezilya’dır. 2016 yılı dünya tavuk eti üretiminin %30’u, ihracatının ise yaklaşık %53’ü bu iki ülke tarafından karşılanmaktadır. Tavuk eti üretiminde ABD başı çekerken Brezilya ihracatta lider konumundadır. Brezilya üretimin %28’ini, ABD ise %17’sini ihracata yöneltmektedir. 2015 yılımda ABD tavuk eti üretimi kuş gribi nedeniyle %3,8 azalırken, Brezilya tavuk eti üretimi %5,2 olmak üzere; 2010 yılından beri artış göstermektedir. 2016 yılında tavuk eti üretimi ABD’de %1,7, Brezilya’da ise %5,7 oranında artmıştır.
Kuş gribi etkisinin görülmeye devam ettiği Çin’de tavuk eti üretimi 2017’de daha da düşmeye devam ederken, karşılanmayan talep kısmen geçen yıl olduğu gibi daha fazla ithalatla karşılanacaktır. Türkiye ihracatında en büyük paya sahip olan Irak’ın tavuk eti üretimi; 2010 ile 2016 yılları arasında yem temini, hastalık salgınları, güçsüz biyogüvenlik protokolleri ve entegrasyon eksikliği nedeniyle nispeten durmuştur. Irak tavuk eti ithalatının 2017 yılında hiç değişmeden kalacağı tahmin edilmektedir. Irak üretimdeki hafif yükseliş; tüketimdeki artışı karşılamaktadır. Irak’ın geleneksel tedarikçileri olan Brezilya ve ABD; tedarik payı artan Türkiye, Ukrayna ve İran gibi ülkelerle rekabette karşı karşıya kalmaya devam etmektedir (1).
Türkiye tavuk eti üretimi 2016 yılında; kuş gribi vakalarının ortaya çıkması, küresel talebin azalması, komşu ülkelerdeki karışıklıklar ve ulaşım olanaklarının bozulması nedeniyle; durma noktasına gelmiştir. Son 10 yıldır sürekli artış gösteren tavuk eti üretimi; 2015 yılında 1,9 milyon ton ile rekor seviyesine ulaşmış olup, 2016 yılında bir önceki yılın 30 bin ton altına düşmüştür. 2017 yılında (11 aylık) ise rekor seviyeye ulaştığı 2015 yılını geride bırakarak 1,95 milyon ton ile en yüksek üretim miktarını gerçekleştirmiştir. Türkiye’de tüketiciler sığır eti tercih etse de, yüksek fiyatlar tüketimini sınırlamaktadır. Bu yüzden Türkiye’de en çok tüketilen tavuk etidir. Tavuk eti tüketimi 2016’da hafif düşüş gösterse de 2017 ve 2018 yıllarında; hormonlar ve antibiyotiklerle ilgili spekülatif haberler ile artan fiyatlar nedeniyle hafif bir artış beklenmektedir. Bu tüketim artışının, kişi başına tüketim artışından ziyade nüfus artışına bağlı olduğu düşünülmektedir (2). Sektöre göre 2015 yılı üretim ve ihracat açısından en kötü yıl olmuş ve 2016’daki artışlara rağmen; 2015 yılının kayıpları telafi edilememiştir. Son birkaç yıldır finansal sorun yaşayan şirketlerin düşük kar marjlarıyla çalışması, bazı önde gelen kanatlı üreticilerinin maddi sıkıntılar yaşamasına yol açmıştır. 2017 yılı başlarında ise, yıllardır önde gelen Türk kanatlı eti üreticisi Banvit’in hisselerinin %79,48’i, 915 milyon TL (yaklaşık 258 milyon ABD Doları) karşılığında Brezilya merkezli BRF SA tarafından satın alınmıştır (2).
…
