SÜT HAYVANLARI YETİŞTİRİCİLİĞİ 1

Tarım Nedir? • Tarım bitkisel ve hayvansal tohum kullanarak üretim yapmaktır. Tarımsal İşletme Nedir? • Bitkisel ve/veya hayvansal üretim yapılan işletmedir

Tarımsal üretim niçin önemlidir? Hayvansal Üretim 1. Büyükbaş Hayvan Yetiştiriciliği 2. Küçükbaş Hayvan Yetiştiriciliği 3. Kanatlı Hayvan Yetiştiriciliği 4. Arı ve İpekböcekçiliği 5. Kürk Hayvanları yetiştiriciliği 6. Süs Hayvanları yetiştiriciliği 7. At Yetiştiriciliği

Hayvansal Üretim Neden Önemlidir? Büyükbaş Hayvan Yetiştiriciliği

Sığır Yetiştiriciliği 2. Manda Yetiştiriciliği

Sığırcılığın Önemi Sığırcılığın Yaşantımızdaki Önemi 1. Gıda Kaynağı 2. Kuvvet Kaynağı 3. Eğlence Kaynağı 4. İlaç Hammadde Kaynağı

SIĞIRLARIN ZOOLOJİK SİSTEMDEKİ YERİ ve TİP KAVRAMI • Alem:Hayvanlar • Şube Sırtı İplikliler (Chordata) • Alt Şube: Omurgalılar • Sınıf: Memeliler (Mammalia) • Alt sınıf: Plasenatalılar (Euteria) • Takım: Tırnaklılar (Ungulata) • Alt takım: Çift tırnaklılar (Paridigitata) • Grup: Ruminantlar (Ruminantia) • Familya: Bovdea (Boş boynuzlular) • Genus (Cins): Bos • Alt genus: Taurina • Tür: Bos Taurus

SIĞIRLARIN ALT CİNSLERİ • Bubalina (Mandalar) • Bibovina (Bibos Sığırları) • Taurina (Gerçek Sığırlar) • Peophagus (Yaklar) • Bizontina (Bizon Sığırları) BUBALİNA (MANDALAR) • Asya Yabani Mandaları • — Anoa Mandası • —Mindora Mandası • —Arni Mandası • Afrika Yabani Mandaları • —Kaffer Mandası • —Kırmızı Afrika Mandası

ASYA MANDALARI Anoa Mandası • Yabani mandaların en primitif olanıdır. • Cüsseside küçüktür. • Rengi kahverengidir. • Genelde Güneydoğu Asyada Celebes Adasında aşamaktadır. Mindora Mandası • Asyadaki yabani mandalardır. • Filipin Adalarında yaşamaktadırlar. • Renk Kahverengiden Siyaha kadar değişen renk tonlarına sahiptir. • Boynuzlarında kabarık düzensiz çizgiler mevcuttur. • Evciltilmemiştir.

Arni Mandası • Hint mandası da denir. • Arnilerden küçüktür. • 1.5 tona kadar yükseklik 2 metreye kadar çıkabilir. • Boynuzları çok uzundur. • Bataklık ve nehir yakınlarında yaşar. AFRİKA MANDALARI Kaffer Mandası • Afrikadaki yabani mandaların en büyüğüdür. • Renkleri siyahtır. • Afrikanın güneyindeki dağlık bölgelerde yaşarlar. • Bacakları kuvvetli, kıl örtüsü kulak ucu ve kuyruk ucundan başka kısımlarda çok seyrektir.

Kırmızı Afrika Mandası • Kaffer mandasından oldukça küçüktür. • Kıllar kırmızı rentir. • Genelde Kongoda ve bu ülkeye komşu olan ülkelerde sürüler halinde yaşarlar. 2. Bibos Sığırları (Bibovina) • 1. Banteng • 2. Gayal • 3. Gaur

Bibos Sığırları /1. Banteng • Kuvvetli tıknaz bir hayvandır.Rengi kirli kahveden, siyaha kadar değişir. • Güneydoğu Asyada ve Endonezyada etleri için yabani halde yetiştirilirler. Bibos Sığırları / 2.Gayal • Renk genelde siyahtır. • Kırmızı kahveye kadar da değişiklik gösterir. • Sığır cinsleri arasında göze en hoş görünenidir. • Evcilleştirilmişine bali sığırı denir. • Sumatra ve Cava Adalarında yetiştirilirler.

Bibos Sığırları /3.Gaur • Hindistanda yabani halde bulunurlar. • Renk kahveden siyaha kadar değişir. • Bacakları kirli beyaz renklidir. • Gayallara nazaran iri yapılıdırlar. • Vücudun ön kısmı iyi gelişmiştir. 3. YAK SIĞIRLARI • Vücut yapısı kuvvetli, boynuzları büyük olup yüksek Tibet yaylarında yaşarlar. • Çok iyi yük ayvanıdırlar. • Evcil sığırlarla çiftleştirildiğinde erkek yavrular kısır olmaktadır. • Evcilleştirilmişlerdir. • Sütte yağ oranı %7-9 arasında değişmektedir. • Etinden de yararlanılmaktadır.

BİZON SIĞIRLARI (BİZONTİNA) • 1. Avrupa Bizonu • 2. Amerika Bizonu 4. Bizon Sığırları/1.Avrupa Bizonu • 1.5 -1.8 m yüksekliğindedir. • Dişiler 350 kg, erkekler 500-700 kg ağırlıktadır. • Boyun kısa ve kuvvetlidir. • Gerdan çok gelişmiştir. • Sayıları çok azalmıştır. • Küçük sürüler halinde gezerler.

Bizon Sığırları/1.Amerikan Bizonu • 19. Yy ortalarına kadar sayıları milyonları buluyordu. • Spor merakı, derisi ve dili için aşırı avlanmış ve ABD hükümeti koruma altına almıştır. • Avrupa bizonuna benzer. • Eti özellikle dili lezzetlidir. • Evciltilmemiştir.

SIĞIRLARIN TARIMSAL FAALİYETTEKİ YERİ 1. Sığırlar hacimli yemleri değerlendirirler, 2. Sığırlar merayı değerlendirirler, 3. Sığırlar kuru ot ve hububata Pazar oluştururlar, 4. Sığırlar insan gücünü değerlendirirler, 5. Sığırlar toprak verimliliğini devam ettirirler, 6. Sığırlar rizikoyu dağıtırlar SIĞIRCILIĞIN TARİHSEL GELİŞİMİ – Sığırın evciltilmesi arkeolojik bulgulara göre M.Ö. 5000 yıllarında başlamıştır. – Evciltmenin yoğunluk merkezi Ortadoğu ve Hint Yarımadasıdır. – Toprağın işlenmesi için insan gücüne yardımcı güç aranmasında ilk akla gelen sığır olmuştur. – İnsan nüfusunun artışı, yem kaynaklarının bolluğu ve sığır varlığının büyümesi ile insanlar daha fazla süt ve et üretmenin yollarını aramaya başlamışlardır. – Bu amaçla hızlı gelişme, yağlanma ve süt verimi gibi özellikler yönünden üstünlük gösteren hayvanların seçimine gidilmiştir.

Modern Yetiştiriciliğe geçiş • Sığır yetiştiriciliğinde bilimsel olarak ıslah çalışmalarına ilk olarak İngiltere’de başlanmıştır. • Robert Bakewell adında ileri görüşlü ve bilimsel yöntemlerle çalışan bir büyük çiftlik sahibi hayvan ırklarının geliştirilmesi konusunda ilk atılımı yapmış ve başarılıda olmuştur . • Bu başarı kendisinin HAYVAN ISLAHI’nın kurucusu olarak tarihe geçmesini sağlamıştır. Bakewell çalışma metodunu dört ana faktör halinde toplamıştır. 1. Hayvanların kimliklerinin ve verimlerinin kaydını tutmak 2. Bir ırk içinde en üstün hayvanı en üstün hayvanla çiftleştirmek 3. Üstünlüğü tespit edilmiş erkek damızlıkları civardaki yetiştiricilere ücretsiz vermek ya da satmak yerine çok yüksek ücretlerle kiralamak Böylece çiftçilerin hayvanlarına önem vermelerini sağlamak 4. Üstün kabiliyetli hayvanların iskeletlerini ünlü salonlarda sergilemek. Böylece hem hayvanların hem de sahiplerinin reklamını yapmak.

Bakewell’in çalışmaları pedigrili yetiştirme sisteminin çekirdeğini teşkil etmiş ve 18. Asır sonlarında, 1791 yılında, ilk genel soykütüğü safkan atlar için kurulmuştur. – Bunu 1822 yılında shorthorn soykütüğü derneği ve diğerleri izlemiştir. Bu birliklerin kurulma amaçları 1. Irkın saflığını korumak 2. Hayvan başına verimliliği yükseltmek 3. Irkın ülke içi ve dışında yayınlaşmasını sağlamak. DÜNYADA SIĞIRCILIĞIN DURUMU • Asya 398.500.000 baş • Güney Amerika 276. 725.000 baş • Afrika 190.050.000 baş • Kuzey-Orta Amerika 159.100.000 baş • Avrupa 123.500.000 baş • Avustralya 115.500.000 baş TOPLAM 1.263.375.000 baş

Sütçülüğün Gelişmesinde Etkili Faktörler • Süt sığırlarındaki gelişmeler • Bilimsel yemleme ve idare tarzındaki gelişmeler • Besleme bilimindeki gelişmeler • Bakteriyolojideki gelişmeler • Kimyadaki ilerlemeler • Keşifler • Tarımsal öğretim ve eğitimdeki gelişmeler • Tarımsal yayım ve diğer öğretim uygulamaları • Pazarlama organizasyonları Türkiye’de Sığırcılığın Durumu

Türkiye’de ki Sığır Varlığı 2010 yılı TÜİK verilerine göre Türkiye’de ki sığır varlığı 4.197.890 Kültür Irkı, 4.707.188 Melez, 2.464.722 Yerli, TOPLAM: 11.369.800 baş. Sığırlardan Üretilen Süt Miktarı (2010) Sağılan Hayvan Süt Miktarı (Ton) Kültür Irkları 1.600.000 6.300.000 Melezler 1.800.000 4.850.000 Yerli 950.000 1.250.000 Toplam 4.350.000 12.400.000

Sığırlardan Üretilen Et Miktarı (Ton) YIL Kesilen Hayvan Et Miktarı Sayısı (Baş) (Ton) 2007 2 003 991 431 963 2008 1 736 107 370 619 2009 1 502 073 325 286 Türkiye’de Kişi başına Kırmızı et tüketimi 2007 – 8,19 Kg. 2008 – 6,78 kg., 2009 – 5,73 kg.

Türkiye’de Kişi başına Süt tüketimi • 25 litre • Avrupa’da 100 litre Adlandırma Buzağı: 0-3 aylık erkek ve dişi sığır yavrusudur.

Dana: 3-6 Aylık erkek ve dişi sığır Düve: 6 aylıktan büyük doğurmamış dişi sığır

Tosun: 6 Aylıktan büyük henüz damızlıkta kullanılmayan ya da çok az kullanılan erkek sığır Öküz: 2 yaşın üstünde genellikle 16-18 aylık yaşta kastre edilmiş erkek sığırdır

İnek: Genellikle 2 yaşın üstünde doğurmuş ve damızlıkta kullanılan dişi sığır Boğa: 2 yaşın üstünde damızlıkta kullanılan erkek sığırdır.

Damızlık: Sürüde döl verme şansı tanınan havandır Kasaplık: Damızlık niteliği olmayan ve et üretim amaçlı kullanılan hayvandır SIĞIR IRKLARI 1. YERLİ IRKLAR 2. KÜLTÜR IRKLARI 2.1. Sütçü Irklar 2.2. Etçi Irklar 2.3. Kombine Irklar

YERLİ SIĞIR IRKLARIMIZ • Yerli Kara • Doğu Anadolu Kırmızısı (DAK) • Boz Step • Güney Anadolu Kırmızısı (GAK) YERLİ KARA • En çok Orta Anadolu Bölgesinde yaygındır. • Sayısı ve yayılma alanı açısından en geniş olan ırktır. • Kötü çevre koşullarına dayanıklıdır. • Küçük cüsselidirler.Yükseklikleri 90- 110 cm arasıda değişir. • Ağırlıkları 200-300 kg arasında değişir. • Süt üretimleri bakım ve beslemeye göre %5 yağlı 400- 1200 lt arasında değişir. • Randımanları %50 civarındadır. • GCAA 600-650 g civarındadır.

…