Siyah havuç (Daucus carota subspecies sativus var. atrorubens Alef), havuç ailesine ait ve özellikle Çin ve Hindistan’da yetişen bir türdür. Ülkemizde de Şalgama rengini verdiği için bu gıda ürününde kullanımı yaygındır. Konya’nın Ereğli İlçe Belediyesi tarafından patenti alınan ve Ereğli’nin ilk patentli ürünü olarak tanınan siyah havuca ülkemizde en çok Konya, Ankara, Antakya ve Güney Marmara’da rastlanmaktadır. Siyah havuç, geleneksel portakal renkli havuçlara kıyasla benzersiz bir besin profiline sahiptir. Renk farkı, siyah havucun içerdiği özel bileşenlerden kaynaklanmaktadır. Özellikle, siyah havuçta bulunan antosiyaninler, flavonoidler ve karotenoidler, bu sebzeyi diğerlerinden ayıran temel besin öğeleridir. Ayrıca, siyah havuçlar lif, vitaminler ve mineraller açısından da zengindir Şalgam havuç olarak da bilinen siyah havuç diğer havuç türleriyle karşılaştırıldığında bazı özgün özelliklere sahiptir.

Ayırt Edici Özellikler

• Renk ve Antioksidan İçeriği:

  • Siyah havuç, antosiyanin adı verilen bir antioksidan bileşiğe sahiptir. Bu antosiyanin, siyah havuca koyu mor-siyah rengini verir. Mor havuç, dışı siyaha çalan koyu rengi nedeniyle siyah havuç olarak da bilinir.

  • Turuncu havuçlar ise beta karoten içerir ve bu da onlara turuncu rengini verir. Beta karoten, bitkilerde A vitamini öncüsü olarak bilinir.

  • Siyah havuç, antioksidanlar açısından turuncu havuca göre dört kat daha zengindir.

• Tat ve Aroma:

  • Havuçlar genellikle tatlı bir tada sahiptir. Ancak siyah havuç, tatlılığının yanı sıra hafif acımsı bir aromaya da sahiptir.

Besin Değerleri

• Siyah havuç, polifenoller olarak adlandırılan antioksidanlar grubunda bulunan antosiyaninler açısından son derece zengindir.

• 100 gram siyah havuçta bulunan bazı vitamin değerleri şunlardır:

  • K vitamini: 13.2 mg

  • C vitamini: 5.9 mg

  • B6 vitamini: 0.138 mg

Sağlık Faydaları

Siyah havuç, vücuttaki iltihaplanmaya karşı koruma sağlayabilir. Enflamasyon, sağlık sorunlarının altında yatan bir etken olduğu için siyah havucun vücudu hastalıklara karşı korumaya yardım ettiği söylenebilir.

Antioksidan Özellikleri: Siyah havuçta bulunan antosiyaninler, güçlü antioksidanlar olarak bilinir. Antioksidanlar, vücuttaki serbest radikallerle savaşarak hücre hasarını azaltabilir ve yaşlanma sürecini yavaşlatabilir.

Göz Sağlığına Katkıları: Siyah havuçta bulunan karotenoidler, özellikle beta-karoten, göz sağlığını destekleyebilir. Bu bileşenler, özellikle A vitamini üretiminde rol oynayarak görme fonksiyonunu koruyabilir.

İltihap Azaltıcı Etkiler: Siyah havuçtaki antioksidanlar, iltihaplanmayı azaltabilir. Bu özellik, çeşitli iltihaplı durumlarla ilişkilendirilen sağlık sorunlarına karşı koruyucu bir rol oynayabilir.

Potansiyel Tıbbi Uygulamalar:

Siyah havucun sağlık üzerindeki olumlu etkileri, potansiyel tıbbi uygulamalara da yol açmaktadır. Özellikle antioksidan özellikleri nedeniyle, siyah havuç özleri ve ekstraktları, kozmetik ürünlerden farmasötik alanlara kadar geniş bir yelpazede kullanılabilir. Araştırmalar, siyah havuç bileşenlerinin kanser, kardiyovasküler hastalıklar ve nörolojik rahatsızlıklar gibi hastalıkların önlenmesinde potansiyel bir rol oynayabileceğini göstermektedir.

Sonuç

Siyah havuç, sağlık açısından zengin bir sebze olarak değerlendirilmelidir. Turuncu havuçlardan farklı bir deneyim sunan siyah havuç, besin değerleri ve antioksidan içeriği ile dikkat çekmektedir. Siyah havuç kan basıncı, kolesterol ve kan şekeri seviyelerini iyileştirerek kalp sağlığına da fayda gösterir

Kaynakça

1. Kırca, A. (2004). Siyah havuç antosiyaninlerinin bazı meyve ürünlerinde ısıl stabilitesi. Doktora tezi (basılmamış). Ankara Üniversitesi, Ankara.

2. Giusti, M.M. ve Wrolstad, R.E. (2003). Acylated anthocyanins from edible sources and their applications in food systems. Biochemical Engineering Journal, 14, 217–225.

3. Bridle, P. ve Timberlake, C.F. (1997). Anthocyanins as natural food colours-selected aspects. Food Chemistry, 58, 103–109.

4. Markasis, P. (1982). Stability of anthocyanins in foods. In Anthocyan