Proses Tasarımı Ders Notları ( Doç. Dr. Süleyman KARACAN )
PROSES KONTROLE GİRİŞ
KONTROL : Canlılarda veya fiziksel sistemlerde davranışların belirli bir amaca yönlendirilmesi.
DOĞAL KONTROL : İnsan kanındaki şeker derişiminin bir hormon vasıtasıyla sabit bir düzeyde tutulması.
YAPAY KONTROL : İnsanın bizzat kendisinin veya kendi ussal çabaları ile oluşturduğu aygıtların yardımıyla gerçekleştirilen kontrol.
TEKNİK YAPAY KONTROL : Mühendislerin yaptığı kontrol. Makine ve Elektrik Mühendisleri. İlkeler ve yöntemler aynı, sistemler farklı.
KİMYA MÜHENDİSLERİ : Proses değişkenlerini kontrol eder.
PROSES DEĞİŞKENLERİ : Sıcaklık T, (TC)
Gaz basıncı P, (PC)
Akış debisi F, (FC)
Sıvı hacmi V veya düzeyi Z, (LC)
Derişim C, (CC)
PH derecesi Ph, (pHC)
Viskozite değeri, , (VC)
PROSES KONTROLÜN GEREKLİLİĞİ : Ürün kalitesini düzeltmek, hızlı değişimleri kontrol altında tutabilmek, üretim maliyetini düşürmek, üretim tesisinin çevre ile uyumlu çalışmasını sağlamak.
GÜVENLİK DÜZENEĞİ (ALARM) – Sistem tehlikeli çalışma bölgesine ulaştığında çalışır.
KONTROL DÜZENEĞİ : Bu bölgeye girilmesini önler.
TEMEL KAVRAMLAR
SİSTEM : Proses elemanları veya eleman grupları. Termometre, Termometre ve kılıfı, Distilasyon kolonu, Kondenser
PARAMETRE : Sistemin fiziksel büyüklükleri. CP, , U,
DEĞİŞKEN : Parametre olmayan sistem büyüklükleri. T, Z, C, P Sistem parametreleri genellikle değişkenlerin fonksiyonudur. bağ = f(T), CP = f(T) Bu bağımlılık gözardı edilir. Parametreleri sabit tutmak üzere kontrol yapılmaz. Yapılan kontrol, parametre değişimlerini de engeller.
STATİK (DURAĞAN KARARLI) SİSTEM : Değişkenleri zaman ve konumla değişmeyen sistemler. Model : Cebrik denklem (Çözümleri kolay)
DİNAMİK (KARARSIZ) SİSTEMLER : Değişkenleri zaman ve konumla
değişen sistemler. Model : Diferansiyel denklem (Çözümleri zor).
….
