1 ) POKA – YOKE  Nedir? Kelime Anlamıyla Ne Demektir?

Poka-Yoke kavramı Japonya’da geliştirilmiştir. İlk defa 1986 yılında Dr. Shigeo Shingo tarafından açıklanmıştır. Poka-Yoke şu anlama gelmektedir:
Poka: Kaza ile herkesin yapabileceği hata (Görülmeyen tesadüfî hata)
Yoke: Korumak (Azaltma)

2 )  Dr. Shigeo Shingo  Kimdir ?

Dr. Shingo Saga City de 1909 yılında dogdu ve 1930 da Yamanashi Teknik Kolejinden makine müh. bitirdi. Tayvandaki Taipei Railway fabrikasında işe başladı. Burada bilimsel yöneticilikle tanıştı.

Sonrada  1945 de Japon Yönetim Şirketinde profesyonel yönetim uzmanı oldu. Daha sonra egitim departmanı, bilgi işlem dep. ve Fukioko ofisinin yöneticisi oldu. 1951 de egitim dep. başkanı olarak istatistiksel kalite kontrol yöntemlerini uyguladı. 1954 de 300 şirketi araştırdı. 1955 de hem çalışanlar hem de tedarikçiler için Toyota Motor Co. da endüstri müh ve fabrika geliştirme egitimiyle görevlendirildi.

1956 – 1968 boyunca Nagasaki deki Mitsubishi Heavy Industries de 65000 tonluk  gemi omurgasını biraraya toplama zamanını 4 aydan 2 aya azaltmaktan sorumlu oldu. Bu dünyada gemi inşasında yeni bir rekor oldu ve sistem Japonya daki her tersaneye yayıldı.

1974 de Amerika da Livernos Otomasyonnu ziyaret etti  ve 1975 den 1979 a kadar SMED (Single Minute Exchange of Die) ve stoksuz üretim konusunda Amerikan Şirketi Federal Mogul için egitim verdi. Citroen deniz aşırı ilk danışman firması olmustur , 1981 de.

Danışmanlıgını yaptığı diğer şirketler ise  Japonya da  Daihatsu, Yamaha, Mazda, Sharp, Fuji, Nippon, Hitachi, Sony ve Olympus, Fransa da Peugeot tur. US şirketi Omark endüstrisinde, onun metodlarının kullanımına, hata ve stok azaltma, üretimde artış ile şirkete ön ayak oldu. O yıl Shingo hükmüne 17 dünya çapında en iyi gelişmeyi gösterdi.

Shingo 14 den fazla büyük kitap yazdı. Çogu ingilizceye ve diger avrupa dillerine çevrildi. Özellikle Toyota üretim sistemi kitabı çok satmıştır.

3) Poka Yoke

3.1 ) Poka Yoke nin Doğuşu :

1961 de Yamada Elektrik ziyaret ederken Shingo fabrikanın ürünleriyle ilgili hataları anlattı . Ürünün parçası, iki yay ile desteklenen iki itme butonlu  bir switch idi.  Ara sıra  işçiler her butonun altına yay eklemeyi unutmaktaydılar. Bazen hata müşteriye ulaşana kadar farkedilememekteydi. Ve fabrika müşteriye bir mühendis yollamak ve switch i parçalarına ayırıp, kayıp yayı ekledikten sonra tekrar switch i birlestirmek zorunda kalmaktaydı.  Bu durumda  kayıp yay problemi hem maliyetli hem de rahatsız edicidir.

Fabrika yönetimi işçileri işlerine daha fazla dikkat için ödeme yaptılar fakat sonun da yeniden ortaya çıktı.

Shingo bir çözüm önerdi ve ilk Poka Yoke aracı oluştu

3.2) Ne zaman kullanlmalı?

Hatalar ortaya çıktığında kullanılabilir ve hatalar ortaya çıktığında %100 kontrol gerektirir. Bu kontroller:
Hammaddelerin ve bileşenlerin

• Üretim prosesinin başlangıcı

• Hatanın ortaya çıkabileceği üretim noktalarında yapılır.

3.3) Nasıl kullanılır?
Poka Yoke sisteminde otomatik sürekli kontrol sağlar. Eğer anormallikler ortaya çıkarsa sistemi geriye doğru incelemek ve harekete geçmek gerekir. Fakat prosesin tekrar başlayabilmesi için birisinin prosesi durdurması gerekir. Bundan sonra sistemin gelişimi incelenir.

Yararları
İstatistiksel kalite kontrol sistemlerinden farklı olarak ki bunlarda kontrol ve gerekli eylemin yapılması arasındaki süre oldukça uzundur. Poka yoke kusurları minimize eder bunu da kontrol ve eylemi seri olarak düşük maliyetli şekilde sağlar.

…