Hububat ve Ürünlerinin Toplam Yağ Miktarının Tayini
1. AMAÇ ve KAPSAM
İnsan gıdası olarak kullanılan hububat ve ürünlerinin toplam yağ miktarının tayinidir.
2. PRENSİP
Numunenin öğütüldükten sonra formik asit ve etanol mevcudiyetinde HCl ile hidroliz edilip tabii olarak bir lipit çözücüsü olan etil format teşkil edilerek proteinler ve şekerlere bağlı olan lipitlerin serbest hale geçmesi daha sonra özel bir cam kapta hekzan ile yağların ekstrakte edilip çözücünün ayrılması ve kalıntının tartılarak yağ miktarının bulunmasıdır.
3. ALET – EKİPMAN
Genel laboratuvar alet ve malzemeleri
Analitik terazi, 0.1 mg hassasiyette
Destilasyon cihazı (Tercihen düşük basınçlı döner buharlaştırıcı)
Manyetik karıştırıcı
Su banyosu (sıcaklığı termostatik düzenle 75±1 oC ayarlanabilen)
Hidroliz ve ekstraksiyon aleti
Geri soğutucu
4. KİMYASALLAR
n-Hekzan, (kaynama noktası 68 – 70 oC olan, 100 mL’si 0,001 g’dan az kalıntı bırakan
Etanol, %95 (v/v) ‘lik
Formik asit, %99 (v/v)’lik
Seyreltilmiş HCl çözeltisi:hacim olarak 7 kısım HCl (d=1,19 g/mL) 3 kısım su ile seyreltilmiş
Azot gazı
5. İŞLEM
Numune gerekirse öğütülür. Analiz için bir miktar ayrılmadan önce numune iyice karıştırılır. Altı yuvarlak cam balon etüvde kurutulur ve oda sıcaklığına soğutulup 0,1 mg hassasiyetle tartılır.
Hidroliz
Örnekten 0,01 g hassasiyetle yaklaşık 8,0 g içinde karıştırıcısı bulunan cam alete tartılır ve kabın tabanına dağıtılır. 10 mL etanol ilave edilir ve ekstraksiyon kabı manyetik karıştırıcı üzerine yerleştirilerek mümkün olduğunca homojen bir karışım elde edilene kadar karıştırılır. Sonra 8 mL formik asit ve 12 mL seyreltilmiş hidroklorik asit çözeltisi ilave edilerek tekrar homojen bir karışım elde etmek için karıştırılır.
Ekstraksiyon kabına geri soğutucu takılarak su banyosu (75 ±1 oC) içinde 20 dakika bekletilir. Sonra geri soğutucu alınarak soğutulur ve kap yeniden manyetik karıştırıcı üzerine konur.
Ekstraksiyon
Kaba 18 mL etanol ve 50 mL n-hekzan ilave edilir. Karışımı kaptan taşırmadan en yüksek devirde 5 dakika karıştırılır. Sonrasında fazlar ayrılana kadar beklenir. Gerekirse faz ayrımı su banyosu yardımıyla hızlandırılabilir. Tekrar kendi halinden soğutulduktan sonra hekzan fazı sulu faz kabın yan tüpünde kalacak şekilde cam balona aktarılır. Kabın boynu birkaç damla hekzan ile yıkanır.
Kaba 30 mL hekzan konur ve 5 dakika karıştırılarak faz ayrımına bırakılır. Sonrasında hekzan fazı ilk ekstraktın bulunduğu balona aktarılır. Bu işlem 30 mL hekzan ile iki kez daha gerçekleştirilir.
Cam balon içindeki çözücü destilasyon cihazında düşük basınç altında uçurulur ve bu işlem sonrasında 10 dakika süre ile azot gazı geçirilir. Balonun dışı dikkatlice silinir ve açıkta soğutularak 0,1 mg hassasiyetle tartılır.
6. HESAPLAMA
Toplam yağ miktarı (ürünün kendi rutubeti üzerinden) % olarak aşağıdaki eşitlik yardımı ile hesaplanır.
