• Alışveriş yaparken gıda ambalajı üzerindeki etiket bilgileri mutlaka okunmalıdır. Etiket üzerinde gıda üretim yeri, Tarım ve Köy İşleri Bakanlığından üretim veya ithalat izini olması ve son kullanma tarihinin belirtilmiş olmasına dikkat edilmelidir.

• Çiğ besinlerle, pişmiş ve yemeğe hazır besinler, satın alırken, pişirirken, depolarken birbiri ile temas ettirilmemelidir.

• Eller, besin hazırlanan, pişirilen, depolanan, servis edilen yerler temiz tutulmalıdır.

• Besinler uygun sıcaklık derecelerinde pişirilmelidir.

• Çabuk bozulabilecek besinler ve artan yemekler bekletilmeden buzdolabına yerleştirilmelidir.

• Pişmiş yemekler oda sıcaklığında 2 saatten fazla bekletilmemelidir.

• Bozulduğundan şüphe duyulan besinler kesinlikle tüketilmemelidir.

Kaynak: Sağlık Bakanlığı Yayın No: 727

---

---

Gıda Kaynaklı Hastalıklar
Tehlikeli patojen mikroorganizmalar ve toksik bileşenlerce kontaminasyon
Tüm dünyadaki tüketiciler için SAĞLIK RİSKİ oluşturacak seviye
Gelişmekte olan ülkelerde;
Gıda kaynaklı
Cholera,Campylobacteriosis, Escherichia coli infections, Salmonellosis, Shigellosis, Brucellosis
Yıllık vaka sayısı > 1,5 Milyar
Ölüm sayısı > 3 milyon çocuk
Orta ve Güney Afrika;
Örnek vaka:
Kaynak: Sokakta satılan deniz ürünün atık su ile kontaminasyonu
Hastalık: Kontaminasyon sonucu Kolera
Ülke: Peru, 1991
Vaka sayısı: 600.000, Peru;
1991 de 1.061.188 ve 1994 de 9.989
(yayılan tüm ülkeler dahil)
ASYA
Örnek vaka:
Kaynak: Escherichiacoli O157:H7 salgını
Ülke: Japonya, 1998
Vaka sayısı: 9. 578 hastalık 11 ölüm
AFRİKA
Örnek vakalar

Kaynak : Botulizm salgını, yerel olarak hazırlanmış balık
Ülke: Tanzanya, 1991
Vaka sayısı: 18 ölü
Kaynak: Gıda kaynaklı ishal
Ülke: Roanda mülteci kampı, 2000
Vaka sayısı: 14.000 hastalık, 47 ölüm
Endüstriyel Ülkelerde;
Her yıl nüfusun %5-10 gıda kaynaklı hastalığa maruz kalıyor

Listeria monocytogenes, Escherichia coli O157 ve antobiyotiklere dayanıklı Salmonella typhimurium toplum sağlığını tehdit ediyor
AVUSTRALYA
Her gün 11.500 kişi gıda zehirlenmesi
Yılda 4.2 milyon vaka
Campylobacter and Salmonella salgınları artıyor, Shigella and Yersinia azalmakta, Listeria monocytogenes yıldan yıla değişiyor
ABD / KANADA
76 milyon gıda kaynaklı hastalık vakası
5.000 ölüm
325.000 hastanede tedavi
Vakaların
%30 bakteri
%3 parazit
%67 virüs kaynaklı
AVRUPA
Salgın vakalarının %83-87 Salmonella kaynaklı
Staphylo-coccus aureus, Clostridium perfringens ve Bacillus-cereus
Salgınların %5 ‘i viral kontaminasyon kaynaklı
Gıda kaynaklı salgın ve vaka sayısı (Almanya1998)
Gıda kaynaklı Salgınları Destekleyen Faktörler
TÜRKİYE
Yıllık vaka sayısı 9.000 (kayıt altına alınan)
İstanbul yıllık vaka sayısı 1.000 (1999-2004, kayıt altına alınan)
TÜRKİYE
TÜRKİYE
Yıllık Gıda Kaynaklı vaka sayısı
10 Gıda Güvenlik Efsanesi
Efsanelerin yönettiği biri olma!
Gıda Güvenliği ile ilgili en bilinen 10 efsane
Efsane 1
Eğer tadı uygunsa, yemek için de güvenilirdir
Gerçek 1
Bir gıdanın güvenirliliği için duyu organlarına güvenme!

Eğer bir şeyin tadı, kokusu veya görünüşü kötü ise birçok insan bu şeyi yer mi?
Tadını tatması dahi …
Ufak bir parça tatmak sizi koruyamayabilir
Efsane 2
Bir gıdayı tükettiğin için rahatsızlandıysan son tükettiğin gıdadan dolayıdır
Gerçek 2
Güvenli olmayan bir gıdadan dolayı hasta olmak yarım saat ile 6 hafta arasında zaman alır

Genelde gıdayı tükettikten hemen sonra değil daha sonra hasta olursun
Gıda kaynaklı hastalık güzel bir manzara değildir
Efsane 3
Gıda kaynaklı hastalıkdan dolayı en fazla karın ağrısı yaşarsın
Gerçek 3

Daha nadir yaşanan, ancak muhtemel daha şiddetli durumlar
Efsane 4
Kendi hazırladığım bir gıdadan dolayı hasta olmadıysam, başkalarının tüketmesinde de sakınca yoktur.
Gerçek 4
Bazı insanlar gıda kaynaklı hastalıklar için daha büyük risk taşırlar

Senin güvenle yediğin bir gıda başkasını hasta edebilir

Gıda kaynaklı hastalıklar açısından risk taşıyan insanlar
Efsane 5
İnsanlar eskiden gıda kaynaklı olarak hastalanmazlardı
Gerçek 5
Geçmişte gıda kaynaklı hastalıkların birçoğu tanımlanmamıştı
Geçmişte ve günümüzde mide bulantısı, kusma, ve ishal semptomları sık sık “nezle” ile karıştırılmakta

Gıda kaynaklı hastalık vs. nezle
Gıdalarımız artık kontaminasyon riskine daha fazla maruz kalacak şekilde seyehat ediyor
Efsane 6
Gıdayı ne kadar uzun süre pişmiş ve kapalı bekletirsem yemek için o kadar güvenlidir
Gerçek 6
Oda sıcaklığında 7 saat bekletilirse 1 bakteriden kaç bakteri oluşur?
Kolay bozulan gıdaların 2 saat içinde buzdolabı sıcaklıklarında
(≤ 4°C) muhafaza edilmesi gerekir
Efsane 7
Eğer gıdayı dış ortamda 2 saatten daha fazla beklettiyseniz, yüksek sıcaklıklara ısıtarak onu tekrar güvenli yapabilirsiniz!
Gerçek 7
Bazı bakteriler, staphylococcus gibi yüksek pişirme sıcaklıklarında dahi zarar görmeyecek toksinler üretirler.
Efsane 8
Eğer bir hamburger ortasında kahverengi ise, güvenli iç sıcaklığa kadar pişirilmiş demektir.
Gerçek 8
4 hamburgerden 1’inin rengi güvenli iç sıcaklığa kadar pişrilmeden önce kahverengiye döner.
Hangisi güvenli iç sıcaklığa ulaşıncaya kadar pişirilmiştir ?
Araştırmalar göstermiştir ki, bazı hamburger köfteleri iç sıcaklık 57ºC olduğunda dahi duyusal olarak uygun gözükmektedir
Gıda termometreleri
Efsane 9
Et ve tavuk pişirilmeden önce yıkanmalıdır.
Gerçek 9
Et ve Tavukları pişirmeden yıkamak önerilen bir şey değildir!

Yıkamak çapraz kontaminasyon riskini arttırır, et veya tavuğun yüzeyinde bulunan bakterinin
Yemeye hazır gıdalara
Mutfak malzemelerine
Tezgah yuzeyine
Et ve tavuk pişirirken önerilen minimum iç sıcaklıklara dikkat etmek onlari güvenli yapar
Önerilen minimum iç sıcaklık dereceleri (USDA ve EU)
Biftek & Kızartma – 63°C
Balık – 63°C
Kıyma – 71°C
Yumurtalı yemekler – 71°C
Tavuk göğsü – 74°C
Tüm tavuk – 74°C
Efsane 10
Neredeyse her tükettiğimiz gıdadan korkmalıyız!
Gerçek 10
“EU ve ABD gıda tedarik zinciri hala düyanın en güvenlilerinden birisi olmaya devam ediyor”
Uygun koşullarda gıda hazırlanması güvenli şekilde gıda tüketmeye yardım eder.
Takip edilecek
4 adım …
Hatırla: Şüphe duyuyorsan …

…