T.C. KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ İHSANİYE MESLEK YÜKSEK OKULU
HAZIRLAYANLAR
Berkcan ÇAKAR M. Gediz DAŞTAN
24.03.2011
İÇİNDEKİLER
Fumigasyon Nedir?
Fumigasyonun Tarihçesi
Fumigasyonun uygulama alanları
Fumigasyon Gereksinimi Yaratan Canlılar
Fumigasyonda Kullanılan Malzemeler
Fumigasyon Çeşitleri
A) Vakum Fumigasyon
B) Atmosferik Fumigasyon
Fumigant Nedir Ve Etkileri
Fumigantın Özellikleri
Fumigasyonda Doz Ve Rezidü
Fumigasyonda Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Fumigasyonun Avantajları
Fumigasyonun Dezavantajları
FUMİGASYON NEDİR?
Böcekleri (yumurta, larva, nimf, pup ve ergin dönemlerinde)
Diğer zararlı etmenlerinematod,
mantar,
bakteri gibi öldürmek amacı ile kapalı bir ortamda (belirli bir ısıda ve belirli bir miktarda) gaz halinde kimyasal bir madde (fumigant) vermek ve belirli bir süre gazı bu ortamda tutma işlemidir.
FUMİGASYON TARİHÇESİ
Tarımsal amaçlı olarak karbon sülfür(fumigant) ilk defa 1897’de haşere öldürme işlerinde kullanılmıştır.
Etilen oksit 1927’de
Methyl Bromid’in 1932’de ilk defa kullanıldığı bilinmektedir.
Hidrojen siyanid 1886’da
Klorpiktin ise 1907’de ilk defa haşere imhasında fumigant olarak kullanılmıştır.
FUMİGASYONDA KULLANILAN MALZEMELER
Fumigasyon çadırı
Fumigant
Kum torbası
Dağıtım sistemi için gerekli olan bakır veya polyethilen boru ile bakır haç
Aplikatör ve kutu açacağı
Gaz maskesi ve yedek süzgeci
Lastik eldiven
Dedektör ve yakıtı
Termometre
Vantilatör
Platformlu terazi veya kantar
FUMİGASYONDA KULLANILAN MALZEMELER
Tahta ızgaralar
Cep feneri yedek pilleri
İlk yardım çantası ve oksijen cihazı
Tehlike ikaz levhası
Fumigant çadırının delik ve yırtıklarının tamiri için çadır bezi parçası,yapıştırıcı ve naylon iplik
Çelik metre (20m.lik)
Çeşitli çapta 2 ağızlı anahtar
İngiliz anahtarı
Tornavida, pense, aspestes conta
Fumigasyon el kitabı, defter, kalem, tutanak örneği
FUMİGASYONDA KULLANILAN MALZEMELER
Fumigasyonun yapılacağı zemin beton değilse yığın altına serilmek üzere kraft kağıdı veya plastik örtü.
Hava pompası
Sonda
Sıcak su kabı,gaz ocağı
FUMİGASYON GEREKSİNİMİ YARATAN CANLILAR
Tribolium spp. (Un ve buğday biti)
Sitophilus oryzae (Pirinç biti)
Carpophilus hemipterus (Kuru meyve biti)
Lasioderma serricorne (Tütün biti)
FUMİGASYON UYGULAMA ALANLARI
Boş ve/veya dolu Depolar
Fabrikalar
Konteynerler
Gemiler
Çadır altında paletli veya çuvallanmış ürünler
Toprak; seralarda, çim alanlarda vb., her türlü bakteri, fungus ve yabancı otlara karşı
GIDA İŞLETMELERİNDE FUMİGASYON
Süt Endüstrileri
Endüstriyel Unlu Mamuller
Tütün Ve Çay Endüstrileri
İçecek Endüstrileri
Kuru Bakliyat
Meyve Ve Sebze İşleme Endüstrileri
Yemek Fabrikaları
Gıda Depolama Alanları vb. İşletmelerde fumigasyon işlemi uygulanır.
GIDA İŞLETMELERİNDE FUMİGASYON
Zararlılara karşı korumak üzere kapalı ortamda metil bromid vb. maddeler yakılarak yapılır.
Fumigasyon süresi 24 saattir.
Fumigasyon işletme koşullarına göre tekrarlanabilir.
Kükürtlenen meyveler fumige edilmezler. Kükürtdioksit miktarı kontrol edilerek gerektiğinde tekrarlanabilir.
FUMİGASYONDA DOZ VE REZiDÜ
Doz: Kullanılan birim fumigantın uygulandığı birim hacime oranına denir ve gr/m³ olarak ifade edilir. Kısacası doz terimi ile tatbik edilecek fumigant miktarı anlaşılmaktadır.
FUMİGASYONDA DOZ VE REZiDÜ
Rezidü : Fumigasyon işleminin tamamlanmasından sonra fumige edilen ürün içerisinde kalan fumigant miktarına (erime ve kimyasal bileşikler meydana getirme yolu ile) rezidü veya bakiye denir. Birim olarak ppm terimi ile ifade edilir. Fumigant kutularının üstünde müsaade edilen rezidü miktarı mutlaka belirtilmelidir.
FUMİGASYONDA DOZ VE REZiDÜ
Bir fumigasyon işleminde zaman kısıtlaması varsa (süre yarıya indirilerek fumigasyon işlemi tamamlanacaksa) doz %50 artırılarak sonuca gidilir.
Bir fumigasyon işleminde zaman kısıtlaması yoksa (süre iki katına çıkarılarak fumigasyon işlemi tamamlanacaksa) doz 1/3 oranında düşürülebilir.
FUMİGASYONU ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Mücadele edilen zararlı etmenin cinsi ve bulundu özel şartlar
Sıcaklık
Gazlama süresi (Fumigasyon süresi)
Fumige edelin materyalin niteliği
Kullanılan fumigantın nüfus kabiliyeti
Gazlama hücresinin geçirgenliği(Sızdırmazlık)
Uygulama metodu
FUMİGASYONU ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Gazlama ortamındaki hava sürkilasyonu
Uygulama ortamındaki diğer etmenler
Ortamın nemi
FUMİGASYONDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR
Fumigantlar ölümcül olup fumigasyon işlemi çok tehlikelidir.
Operatör belgesi olan en az 2 kişi tarafından uygulanmalıdır.
Yapılacak yerin sızdırmalığı çok iyi bir şekilde sağlanıp hava akışı olmamalıdır.
İşlem bitmeden uygulama alanı kulanıma açılmamalı.
Fumigasyon işleminin sonlandırılması fumigasyon operatörleri tarafından yapılmalıdır.
FUMİGASYON ÇEŞİTLERİ
Fumigasyon öncelikle fumigantın verildiği yerdeki hava basıncına göre ikiye ayrılır :
A) Vakum Fumigasyon
B) Atmosferik Fumigasyon
VAKUM FUMİGASYON
Vakum fumigasyon ; ön hücrede bulunan havanın belirli bir oranda boşaltılması sonunda gaz verilmesi şeklidir.
Vakum fumigasyonunun en büyük faydası daha az fumigant kullanmak suretiyle daha kısa zamanda yüksek nüfus sağlanmasıdır. Fumigasyon işlemi bu teknikle 1,5-4 saatte tamamlanır.
Vakumla fumigasyon iki şekilde uygulanır:
Sabit Vakum Tesisi
Seyyar Vakum Tesisi
ATMOSFERİK FUMİGASYON
Atmosferik fumigasyon; içine gaz verilecek hücrenin havası boşaltılmadan normal atmosfer basıncında yapılan fumigasyondur. Atmosferik fumigasyon çeşitleri aşağidaki gibidir.
Çadır Altı
Konteyner
Gemi Ambarı
Silo
Değirmen
Bina
FUMİGANT NEDİR VE ETKİLERİ
Fumigasyon işleminde kullanılarak kapalı bir yere sevk edilen ve gaz halinde zararlı etmenleri imha edebilen katı, sıvı veya gaz halinde bulunabilen kimyasal maddeler denir.
Fumigantın etkileri ;
a) Sinir sistemini etiklemek
b) Canlı hücrelerin oksijen alıp vermesinde hayati önemi olan oksidaz, peroksidaz, katalaz ve redüktaz gibi enzimleri etkileyerek solunuma mani olmak suretiyle canlıları öldürürler.
FUMİGANTIN ÖZELLİKLERİ
Kolay gaz haline geçerler.
Yüksek nüfuz kabiliyetine sahiptir.
Gıda maddelerinin kalitesini ve tohumların çimlenme güçlerini bozmazlar.
Gazlanma süresi sonunda zehirli bir kalıntı bırakmadan etkisi çabuk kaybolur.
FUMİGANT OLARAK KULLANILAN MADDELER
Phosphine
Methly bromide
Ethylene dibromide
Ethylene dichloride
Ethylene oxide
Dichlorvos
Digromochloropropan
Chloropikrin v.b
FUMİGASYONUN AVANTAJLARI
Bulaşık ürüne direkt olarak uygulanabilirliği,
Yüksek difüzyon yeteneği sayesinde, ürünün uç noktalarına kadar etki edebilirliği ve homojen olarak dağılabilmesi,
Gıda maddelerindeki kalıntı ve koku oranlarının tolerans sınırları içerisinde bulunması,
Diğer mücadele yöntemlerine göre daha az masraf ve iş gücü gerektirmesi,
Haşerelerin tüm biyolojik dönemlerine etkili olmasıdır.
FUMİGASYONUN DEZAVANTAJLARI
Taşındıkları kapları ve uygulandıkları ortama aşındırıcı etki yapmaları
Uygulandıkları ürünlerle sabit bileşimli ve istenmeyen kalıntılar yapmaları
Canlı bitkilerde bozulmalara ve üretim materyallerinde (Tohum vb.) çimlenme kaybına neden olmaları
Parlayıcı, patlayıcı ve yanıcı olmaları İnsanlar üzerinde yüksek toksik etkide bulunmaları BİZİ DİNLEDİĞİNİZ İÇİN
