Emülsiyonlar ( Prof. Dr. Ayşegül KARATAŞ )

HLB (Hydrophilic lypophilic balance)

Emülgatör seçimi için Griffin tarafından önerilmiştir (1949). Yüzey etkin maddenin hidrofilik kısmının yüzde ağırlığının beşe bölünmesi ile elde edilen bir değerdir.

HLB=11-20 hidrofilik, ≤9, lipofilik

Polihidrik alkollerin yağ asidi esterinin HLB hesabı:

HLB=20(1-S/A)

S=Esterin sabunlaşma sayısı

A=Yağ asidinin asit sayısı

Emülgatörlerin hidrofilik ve lipofilik grup sayısı kullanılarak hesaplanması:

HLB= Σ (HGS)- Σ(LGS)+7

HLB sistemi kararlı bir emülsiyon oluşturmak için gerekli emülsiyon yapıcı maddenin tipini ve derişimini belirlemek için kullanılır.

Yağ/su tipi bir emülsiyon formülü

                                          HLB değeri

Balmumu 15 g                 9

Lanolin 10 g                    12

Katı parafin 20 g           10

Setil alkol 5 g                  15

Emülgatör 2 g

Koruyucu 0.2 g

Arıtılmış su y.m. 100 g

                                            Gerekli HLB

Balmumu (15/50) x 9 = 2.70

Lanolin (10/50) x 12 = 2.40

Parafin (20/50) x 10 = 4.00

Setil alkol (5/50) x 15 = 1.50

———————————————

Toplam HLB (Emülsiyon için) 10.60

Emülgatör seçimi ve hesabı

Gerekli HLB değerinin (bu örnekte HLB = 10.6) biri altında ve diğeri üstünde olan iki emülgatör seçilir.

                              HLB

Tween 80 15

Span 80 4.3

% Tween 80 = (Toplam HLB- HLB düşük) / (HLB yüksek
– HLB düşük)

% Tween 80 = (10.6 – 4.3) / (15.0 – 4.3) = 0.59

Formül için 2.0 g emülgatör gerekli idi.

100 g emülsiyon için, 2.0 x 0.59 = 1.18 g Tween 80 0.82 g da Span 80 alınmalıdır

Emülgatör hesabı

Tween 80 : x

Span 80 : 1-x

15x+(1-x)4.3 =10.6

x=0.59; %59 (Tween 80)

1-x= 0.41; %41 (Span 80)

Formülde 2 g emülgatör gerekiyor.

Tween 80= (59×2)/100=1.18 g

Span 80 = (41×2)/100=0.82 g

HLB değerine göre emülgatörlerin kullanım amacı

HLB                 Suda dağılması                Uygulama

1.5-3                yok                                        Köpük kırıcı

3-6                 zayıf                                      s/y emülgatör

6-8         Çalkalama ile sütsü dağılım     Islatma ajanı

8-10      Dayanıklı sütsü dağılım             Islatma ajanı y/s emülgatör

10-13        Yarısaydam berrak dağılım   y/s emülgatör

≥13         Berrak çözelti                          y/s emülgatör  Çözündürme ajanı

Emülsiyonlarda yeralan diğer formülasyon yardımcıları

Tamponlar: Kimyasal stabiliteyi sürdürmek ve tonisite ayarlayıcı olarak

Dansite ayarlayıcılar: Sedimentasyon ve kremalaşmayı önlemek için Kitre, agar, jelatin, aljinik asit, killer (toz), lesitin (jel yapıcı)

Hümektanlar (Nem çekiciler): Ürünün kurumasını
önlemek için Gliserol, Propilen glikol, Polietilen glikol

Antimikrobiyal maddeler

Para-hidroksi benzoik asit esterleri, metil ve propil esteri

Antioksidanlar

Butil hidroksi toluen (BHT), BHA, alfa-tokoferol, tiyoglikolik asit (suda çözünür) EDTA (şelat yapıcı)

Renk ve koku vericiler, parfümler

Koruyucunun taşıması gereken özellikler

Tüm bakteri, maya ve küflere karşı geniş bir aktivite spektrumuna sahip olmalı

Bakteriostatik aktiviteden ziyade bakterisit özellikte olmalı

Toksik, irritan olmamalı

Sudaki çözünürlüğü yüksek olmalı, yani düşük y/s partisyon katsayısı olmalı

Diğer yardımcı maddeler ve kap ile geçimli olmalı

Genellikle emülgatörler ile geçimsiz olabilirler. Fenoller ve p-hidroksi benzoik asit noniyonik emülgatörler ile kompleks oluşturur

pH ve sıcaklıktan etkinmemeli

Renksiz ve kokusuz olmalı

Aktivitesini sürdürecek düzeyde yeralmalı

Kaynak: https://acikders.ankara.edu.tr/mod/resource/view.php?id=128043

Bir yanıt yazın

Başa dön tuşu