Bir ülkenin kalkına bilmesi ve gelişebilmesi için o ülkenin üretim yapması ve gelirlerini artırması gerekmektedir. Üretim; gelişmekte olan ve az gelişmiş ülkelerde kaynak kıtlığından dolayı büyük önem arz etmektedir. Bu ülkelerde toplam yatırım alternatifleri arasında en fazla toplam üretim artışını sağlayacak olanların seçilmesi ve kaynakların optimal şekilde kullanılması oldukça önemlidir.
İşletmeler ise üretimin başlıca öğesidir. Çevre şartları ile birlikte işletmeler kendilerini koruyamamaktadır. İşletmelerin kurulmadan önce piyasa etütlerini yapmamaları veya bunların yapımında gerekli özenin gösterilmemesi işletmenin kar marjının giderek düşmesine ve bir süre sonra iflas etmesine sebep olmaktadır.
Yatırım projesinin hazırlanmasındaki temel amaç; bir mal veya hizmetin üretimini gerçekleştirip, sermaye sahiplerine, ülkeye ve ekonomiye katkı sağlayıp sağlamadığını önceden
görülmesini sağlamaktadır. Böylece ülke kaynaklarının boşa sarf edilmesi önlenebilmektedir.
Bu amaçla Antalya ilinde faaliyetini gerçekleştireceğimiz ‘Elma ve Portakal Şarabı’ üretimi fabrikasının fizibilite etüdü yapılmıştır. Projede tutarlar dolar cinsinden alınmış
olup 1 dolar=1 400 000 TL (1,4 TL )olarak hesaplanmıştır.
YARARLANILMAK İSTENEN DESTEKLER
Antalya ilinin milli geliri 1500 $’ dan düşük olması nedeniyle yapılacak yatırım devlet tarafından desteklenecektir. Bunun dışımda sadece öz kaynaklarla yatırım tutarları karşılanacaktır. Hammadde için gerekli olan elma ve portakal diğer maddelerin temini ucuz olmakta, satış esnasında pazara yakın olması diğer maddelerinin temininin kolay olması ve nakliye masraflarının azaltılması ve reklam yapılmasına olanak sağlanmaktadır. 29.01.2004 tarihli 5084 sayılı teşvik kanunu kapsamında yararlanılacak teşvikler :
– Gelir Vergisi Stopaj Teşviki ( %100 )
– Sigorta Primi İşveren Paylarında Teşvik ( %100 )
– Enerji Desteği ( %20 +10 dan fazla her işçi için adam başı 0,5 puan eklenecektir )
– Bedelsiz Yatırım Yeri Tahsisi ( %100 ) Antalya ili organize sanayi bölgesinde 2000 metrekarelik alan teşvik kapsamı bakımından devletten istenecektir.
– Teşvik Belgesine Bağlanma Kapsamında Olması
– Hammadde ve Pazara Yakınlık
– Ulaşım Kolaylığı
– İşgücü Bulabilme İmkanı
– Bölgenin Kalkındırılması ve Göçlerin Önlenmesi
II. YATIRIM İLE İLGİLİ BİLGİLER
BÖLÜM : 1
1. GENEL BİLGİLER
1.1. Yatırımın Cinsi
Komple Yeni Yatırım
1.2. Yatırımın Konusu
Elma Şarabı ve Portakal Şarabı ( Kokteyl Şarap ) Üretimi
1.3. Kuruluş Yeri
Antalya Organize Sanayi Bölgesi
1.4. Yatırıma Başlama Tarihi
02.04.2011
1.5. Deneme Üretimine Geçiş Tarihi
09.04.2012
1.6. Kesin Üretime Başlama Tarihi
10.06.2012
1.7. Projenin Ekonomik Ömrü
20 Yıl
1.8 Elektrik Gücü
150kw/h
1.9. İstihdam
20 Kişi / Tam Kapasite
BÖLÜM: 2
2. PROJENİN GEREKÇESİ
Özellikle Avrupa ülkelerinde yoğun rağbet gören şarap bu ülke kültürlerine yerleşmiştir. Bu ülke insanları incelendiğinde şarap tüketiminin bir hayli fazla olduğu saptanmaktadır. Piyasada bulunan şarapları incelediğimizde büyük bir bölümünün üzümden elde edildiği ve piyasadaki portakal ve elma şarapları incelendiğinde üzüm şarabına portakal ve elma aroması ilave edilerekten üretildiği saptanmaktadır.
İşletmemizin kuruluş amacı Akdeniz ve çevresinde üretilen elmaların değerlendirilip, işlenip ihracata sunulması, bölgede istidam oluşturması ve ülke ekonomisine katkı sağlanmasıdır.
2.1. Projenin Kısa Anlatımı
Proje kapsamında önce doğal elma şarabı ve portakal şarabı üretilecektir.
Doğal elma şarabı:.
Elmalar alınıp, temizlendikten sonra sap ayırma işlemine tabi tutulacak ve elma şırası elde edilecektir. Elde edilen şıra fermantasyona bırakılıp şarap haline gelecektir. Böylece standart şaraplara alternatif oldukça lezzetli ve hoş aromalı bir ürün elde edilecektir. Bu ürün kısa zamanda standart şarabın en büyük rakibi haline gelecek ve oldukça geniş bir pazar payına sahip olacaktır.
Portakal şarabı:
İşletmeye getirilen portakallar önce temizlenir.Çürükleri,şarap üretimine uygun olmayanları ayrılır.Portakallar tam olgunlukta olmalıdır ama aşırı da olgun olmamalıdır(acılık). İşlemeden önce küflü olanlar ayrılır ve sağlam olanlar iyice yıkanır, ikiye bölünür ve preslenerek şırası alınır, santrifüjlenir. Santrifüjlenmezse, kabuktaki eter yağların antiseptik etkisi nedeniyle, fermantasyon sağlıklı gerçekleşemez. Elde edilen şıra fazla miktarda çekirdek ve posa içerdiğinden, ince bir elekten geçirilerek kaba parçalar ayrılır. Eğer ayrılmazsa şarap istenmeyen acı tat kazanır. Portakal suyu maya fermantasyonu için uygun bir ortamdır. Şıra elde olunca 150 mg/L kükürtdioksit verilir ve şeker ilave edilerek briks 22-23’e yükseltilir. Şeker şıranın bir kısmında eritilerek verilir. %0.1 pektik enzim kullanılması, durultma, berraklık ve filtrasyon yönünden gereklidir. Aşılamada saf maya kullanılmalıdır. Fermantasyon şeker kalmayana kadar sürdürülür. Kükürtdioksit miktarı 200mg/L’ ye tamamlanır, filtre ve pastörize edilmeksizin şişelenir.
Kokteyl Şarap:
Elde olunmuş ve uygun ortamlarda hazır halde tutulan el şarabı ve portakal şarabı;kokteyl şarap elde etmek üzere ayrı bir tankta birleştirilir.Elde edilmiş şarap da şişelenip ,depolamaya(4-6C˚) alınmak suretiyle tüketime hizmet için uygun şartlarda bekletilir.
2.2. Üretilecek Mal Ve Hizmetler
Üretilecek portakal ve elma şarabı 0,5 litre ve 1 litrelik şişelerde piyasaya arz edilecektir. Üretilen elma şarapları kademeli olarak yıllandırılacak ve ilk etapta yıllandırılmış şarap satışı gerçekleştirilmeyecektir.
2.3. Hedeflenen Pazar
Ürün özellikle belirli bir kesime yönelik olacaktır.Türkiye’ deki işletmelerin %95’ i pazar, %5’ pazar + siparişe göre üretim yapmaktadır. İşletmelerin %80’ ni fiyat konusunda, %20’ si büyük işletmelerle rekabet etmektedir. Şarap ürünü ayrıca yurt dışında özellikle Avrupa da oldukça büyük Pazar payına sahip olacaktır.
BÖLÜM: 3
3. PROJENİN KAPASİTESİ
3.1. Arz Ve Talep
Şarap; dünya alkollü ve alkolsüz içkiler ihracatında yaklaşık 13 Milyon Dolar ile ilk sırada yer alıyor. Dünya şarap ihracatının yaklaşık % 38’ini Fransa gerçekleştirmekte.Bu ülkeyi % 18 ve % 9 ile İtalya ve İspanya izliyor. İngiltere, ABD ve Almanya ise en önemli şarap ithalatçısı ülkeler konumunda.
Kısa dönemde olmasa da uzun dönemde ithalatçı ülkeler sıralamasında değişmeler olması kuvvetle muhtemel. Çünkü, dünyada kişi başına alkol tüketimi azalma eğiliminde.
1980 yılında kişi başına yıllık tüketim yaklaşık 35 kg iken 2000 yılında bu miktar 32 kg. düşmüş durumda. Bu azalışın en önemli nedeni özellikle gelişmiş ülkelerdeki yaşlı nüfusun artması.Yaşlılık sağlık sorunlarını da beraberinde getiriyor.Ancak gelişmekte olan ülkelerde durum tam aksi bir seyir izliyor.Örneğin, bu kapsamda değerlendirilebilecek Türkiye’de ayni dönemde tüketim miktarı 7 kg’ dan 12 kg’ a yükselmiş durumda.
Çin, Brezilya, Kıbrıs ve Vietnam tüketimin arttığı ülkeler arasında. Doğal olarak büyük üretici ülkeler de bu pazarlara yönelmiş durumda. Şarap; tarihsel açıdan ülkemiz için ayrı bir anlam taşıyor. Çünkü,şarabın Anavatanı Anadolu. Ancak şarapçılığın yaşı hakkında kesin bir tespit yok. Çeşitli tarihler ifade edilse de Anadolu’da şarapçılığın tarihi milattan öncesine dayanıyor.
Türkiye, bağcılıkta dünyanın sayılı ülkeleri arasında ilk sıralarda yerini almasına karşın şarap üretiminde ve ihracatında tarihine ihanet edercesine son sıralarda. 2002 yılında yaklaşık 8 milyon Litre şarap ihracatı gerçekleştirdik. Bu miktar üretimimizin % 30’una karşılık geliyor. Elde edilen gelir 6 milyon Dolar. Son yıllarda düşüş eğiliminde olan ihracatımız, 2002 yılında bir önceki yıla göre %17’lik artış kaydetti.
İhracatımız içinde yaklaşık % 28’lik payı ile en önemli pazarımız Almanya. Belçika, Lüksembourg ve Fransa diğer önemli ülkeler. Adi geçen üç ülkenin toplam ihracatımız içindeki payı yaklaşık % 70’lere varıyor. İthalatımız ise 120 bin litre seviyesinde ve kalite şaraplara yönelik olarak yapılıyor.
Ülkemizde üretilen üzümlerin % 10’u ancak şaraplık olarak değerlendirilmekte.
Ülkemizde üretilen şarap miktarı 2002 yılında yaklaşık 27Milyon Litre. Üretim; Marmara, Trakya ve Ege bölgesinde yoğunlaşmış durumda. Son yıllarda İç Anadolu Bölgesi’nde de şarap üretiminde önemli gelişmeler yaşanıyor. Aslında bu gelişim sadece İç Anadolu Bölgemiz için geçerli değil.Son 4-5 yılda şarap sektöründe bir uyanış var.Sektör; üzerindeki ölü toprağını atmaya çalışıyor. Uzun yıllardır ihmal edilen sektör yeniden canlanıyor.
Bu uyanışta, turizm sektörü, restoranlar, şarap evlerinin yani şıra özellikle başının şarabin sağlığa yararları yönündeki söylemlerinin etkisi büyük. İlimizdeki şaraplık bağ tesislerindeki artış bunun göstergesi. Ancak, bu üretimin pek bilinçli olduğu söylenemez. Çünkü bir üzüm çeşidinin her yerde ayni kaliteyi tutturması mümkün değil. Üreticinin, üzümünü değerlendirecek olan sanayici ile bağlantılı üretim yapması gerekli. Aksi halde üretici hüsrana uğrayabilir.Şarap firmalarının çoğunda uygulanan üretim teknolojileri ABD, AB ve diğer rakip ülkelerle ayni seviyede ancak sektörün sorunları rekabet gücünü ortadan kaldırıyor.
Ülkemizde şaraplık bağlar yaşlı, kaliteli üzüm çeşitleri dejenere olmuş durumda. Şaraplık üzüm çeşitlerinin; miktar ve kalitesi yetersiz.Sektörün vergi yükü ağır. Litre başına 1 milyon TL maktu vergi alınıyor.Şarabın fiyatının, yüksek olması durumunda ise nasbi vergi olarak % 63,8 oranında vergi yükleniyor. Bu anlamda, devlet sektörün karınin en büyük ortağı durumunda. Finansman sıkıntıları bulunuyor. Vergiler peşin ödenirken ürünün vadeli satılması ciddi finansman sorunlarına yol açmakta.Yasal yükümlülüğünü yerine getirmeyen küçük firmalar haksiz rekabet yaratıyorlar.
Makine, mantar vb. üretim girdilerinde dışa bağımlılık söz konusu. Bu durum sektörün hareket kabiliyetini sınırlarken üretim maliyetini arttırıyor. Hammadde durumunda olan üzümün fiyatı, dolayısıyla üretim maliyeti yüksek.Bu durum sektörün diş pazarlarda rekabet gücünü azaltıyor.
Ülkemizde halen şarap üretimiyle ilgili coğrafi bölge tanımı tam olarak yapılmamıştır. Ürünün yetiştiği bölgede işlenmemesi, uzun mesafeli nakliyeler üzümün dolayısıyla şarabin kalitesini bozuyor. Ayrıca özgün tatlarda şarap üretimini engelliyor.Bu sorunların çözümüne yönelik olarak; Şaraplık üzüm üretimi arttırılmalı, sanayici-üretici işbirliği sağlanmalı ve özellikle sözleşmeli üretim yaygınlaştırılmalı.
Üzümün üretildiği yerlerde şarap üretimi gerçekleştirilmeli. Kaliteli şaraplık üzümler için devlet ve özel sektör koordineli çalışmalı, üretim planlaması yapılmalı. Şaraplık bağlar gençleştirilmeli. Ülkemizin ünlü yerli üzümleri ile dünyada ününü kanıtlamış ve şarapçılıkta kaliteleri belgelenmiş üzüm çeşitlerinin ülkemize adapte oldukları bölgelerde yetiştirilmeleri sağlanmalı. Şarap üretiminde kullanılan üzümün karışık olmamasına dikkat edilmeli, gerekli tedbirler alınmalı. Şarap üzerindeki vergi yükü azaltılmalı. İhracatta vergi iadesi sağlanmalı.
Türk şaraplarının dünya pazarlarında tanıtımı için firma bazında değil ortak bir tanıtım kampanyası düzenlenmeli. Bölgesel bağcılık ve şaraplık kökeni kontrol sistemi kurulmalı. Denetimler arttırılarak yasal yükümlülüğünü yerine getirmeyen firmaların haksiz rekabeti önlenmeli.
Şarapçılık; Türkiye için gerek iç piyasada gerek dünyada önü açık bir sektördür. Ancak, yukarıda sayılan sorunların acilen çözülmesi gerekiyor.İç piyasada oldukça sinirli olan tüketim artma eğilimine girdi. Diğer yandan, Türkiye ihracatını arttırabilir ve dünya pazarında üst sıralara yükselebilir.
Ayrıca; sahip olduğu çok farklı türlerde kaliteli üzüm üretim potansiyeli ile bir çok ülkeyi geride bırakabilir. Özellikle organik şarap üretimini Türkiye için değerlendirmesi gereken önemli bir şans olarak değerlendiriyoruz.
3.2. İthalat
Elma şarabı ve portakal şarabı ithalatı çok sınırlı olduğundan yapılmamaktadır.
3.3. İhracat
Ülkemizde elma şarabı ve portakal şarabı üretimi oldukça azdır ve dolayısı ile ihracatı yapılmamaktadır.
3.4. Kapasite
YILLAR | 0.YIL | 1.YIL | 2.YIL | 3.YIL | 4.YIL | 5.YIL | ……… | 20.YIL |
Pratikte Kapasite | – | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 | ……… | 100 |
Fiili Kapasite | – | 40 | 50 | 65 | 70 | 80 | ……… | 80 |
Ekonomik Üretim | – | 90 000 litre | 112 500 litre | 810 000 litre | 990 000 litre | 180 000 litre | ……… | 180 000 litre |
Şarap üretimi sanayi, atıl kapasitenin ciddi sorun yarattığı kesimlerden biridir. Sanayide kapasite kullanım oranı %80’ dir. Bunun en önemli nedeni satış güçlüğüdür. Diğer etmenler ise finansman ve hammadde yetersizliğidir.
Sektörel arz talep durumu dikkate alınarak 180 000 litre/yıl üretim kapasiteli tesisin kapasite kullanım oranı ile çalışacağı öngörülür. Günde 10 saat vardiya ile yılda 300gün çalışılarak kapasite 180 000 litre/yıl olacaktır.
BÖLÜM: 4
4. PROJENİN TEKNOLOJİK YÖNLERİ
4.1.Elma Şarabı ve Portakal Şaraplarının Üretim Teknolojileri:
a)Elma Şarabı Üretimi
:
4.1.1. İşletmeye Nakil
Önemli olan elmanın fabrikaya getirilirken oksijenle bozulmaması, ezilmemesi ve kirlenmemesidir. Bu nedenle hasar edilen elmalar kasalara konularak, mümkün olan en kısa süre içinde ve az hasar görecek şekilde işletmelere nakledilmelidir.
4.1.2. Sap Ayırma
Elma veya o elmanın işleneceği şarabın özelliğine göre sap ayırma işleminin yapılıp yapılmamasına karar verilir. Eğer şarabın tadı kırmızı üzüm şarabındaki gibi buruk olması isteniyorsa sap ayırma işlemi gerçekleştirilmez.
4.1.3. Ezme
Ezmede amaç, presleme (sıkma) işlemi sırasında daha iyi şıra elde etmek için ezilir.
4.1.4. Manserasyon (Ezilmiş Elma Tanelerinin Bekletilmesi)
Ezilmiş elma tanelerinin, şıra ile birlikte, belirli sürelerde bekletilmesi işlemine denir. Kabuk hücrelerinde bulunan ve burukluk veren tanen maddelerinin ve aromatik maddelerin şıraya geçmesi için uygulanır.
4.1.5. Pres (Sıkma)
Elma suyunun elde edilmesi için pres makinelerinde elmanın sıkılması işlemidir. Sıkma işlemi çok hızlı olursa iyi şıra elde edilemeyeceğinden, işlem mümkün olduğunca yavaş gerçekleştirilir. İlk alınan şıraya ‘birinci şıra’, daha sonra alınan şıraya ‘pres şırası’ denir. Pres şırasına çekirdek ve kabuktan daha çok madde geçtiği için, pres şırası daha buruk ve acıdır, bu nedenle ancak sofralık şarap üretiminde kullanılır.
4.1.6. Şıra Çökertme
Elde edilen şırada bulunan toz ve meyvenin etli kısmı gibi istenmeyen maddelerin şıradan çökeltme yöntemi ile ayırılarak, temizlenmesi işlemidir. Bu işlem yapılmadığı taktirde, şıra fermantasyon tankına bulanık gider ve istenilmeyen kaba aromalar ortaya çıkar.
4.1.7. Fermantasyon
Şıranın şaraba dönüşmesi işlemidir.Elmanın içinde doğal olarak bulunan şeker, şarap mayaları tarafından alkol ve karbondioksit gazına dönüştürülür ve böylece elma şırası şaraba dönüşmüş olur. Şarap mayaları, şekeri besin maddesi olarak kullanır ve ortamda şeker kalmadığı zaman mayaların aktiviteleri durur, dolayası ile alkol üretimi ve fermantasyon
durmuş olur. Sek şaraplar işte bu şekilde oluşur. Fermantasyon bir süre devam ettikten sonra, dışardan müdahale edilerek mayaların yaşamları, dolayısıyla ortamda hala şeker bulunurken alkol üretimleri engellenebilir. Bunun için sıcaklığın birden düşürülmesi yeterlidir. Yarı tatlı şarapların üretimide bu şekilde yapılır.
4.1.8. Dinlendirme
Dinlendirme süreci üretilmek istenen şarap türüne göre değişiklik göstermektedir. Bir şarabın yıllandırmaya müsait olup olmadığı bu süre içinde anlaşılabilir. Bir şarabın genç olarak mı (eskitilmeye elverişli olmayan, çabuk tüketilmesi gereken) yoksa yıllanmış olarak mı tüketilmesi gerektiğine karar verebilmek için, fermantasyon sırasında oluşan aroma, renk ve tat maddelerinin gelişimi sürekli izlenmelidir.
4.1.9. Kupaj
(Harmanlama)
Her yılın şarabının farklı olmasının nedeni, her sene üretilen elmanın farklı olmasıdır. Çünkü her senenin iklim koşulları birbirinden farklıdır. Ancak, farklı elmalardan üretilen şarapların, değişen oranlarda harmanlanması ile, her sene hemen hemen aynı kalite ve tatda şaraplar üretilebilir. Çünkü tüketici standart kalitede ürün ister. Bu standart kalitenin şişleden şişeye ya da yıldan yıla değişiklik göstermemesi gerekir.
4.1.10. Kolaj (İnceltme, Durultma)
Elde edilen şarapların, şişelenmeye hazırlanması işlemlerinin ilk aşamasındır. Fermantasyonu biten şaraplar görüntü olarak bulanıktır ve bazen keskin bir tada sahiptir. Durultma, şaraplara görüntü ve tat açısından olumsuz etkileri olan organik maddelerin, çöktürülerek şarap bünyesinden ayrıştırılması işlemidir. Böylece şaraplar hem tat hem de görüntü açısından şişelenmeye hazır hale gelir.
4.1.11. Filitrasyon
Filtrasyon işlemi, şarabın berraklaştırılması ve kaba partiküllerden arındırılması için yapılır.
4.1.12. Soğutma, Kristallenme, Filitrasyon
Klolaj ile şarapta bulanıklık yapan ya da ilerde yapabilecek tüm maddelerin uzaklaştırılması mümkün değildir. Şarap şişelendikten sonra eğer uygun sıcaklıkta saklanmazsa, şişe içinde şarap taşı (potasyum tartar) oluşabilir. İlerde olabilecek bu tortuyu önleyebilmek için kolaj işleminden sonra şarap -5 dereceye soğutularak bir süre bekletilir. Soğuk ortamda, ilerde şarabın uygun koşullarda saklanmaması sebebiyle çökelti yapabilecek tüm maddeler çöker ve filitrasyon ile bu çökeltiler şaraptan uzaklaştırılır.
4.1.13. Son Filitrasyon
Şarap üretiminin son aşamasıdır. Şişelemede en önemli nokta mantar kalitesidir. Şarabın en büyük düşmanı oksijen olduğu için, mantarlama işlemi karbondioksit işlemi altında yapılmalıdır. Şişelenen şaraplar, mantarların genişleyerek şişe boynuna iyice oturmaları için bir süre dik olarak bekletildikten sonra, ters yada yatık bir şekilde saklanmalıdır.
PORTAKAL ŞARABI ÜRETİMİ
Portakal şarabı portakal suyundan değişik şaraplar üretilebilir. Portakal şarabı üretiminde kullanılan kükürtdioksit miktarı düşük tutulursa kararma, bozuk ve acı tat görülür. Portakaldan diğer meyveler gibi doğrudan yani, kabuklarıyla birlikte işlenerek şarap üretimi olanaksızdır. Portakal şarabı üretiminde “valencia” ve “navel” olmak üzere iki çeşit portakal kullanılır. Hasat geciktirilmezse “navel” çeşidinin şırası birkaç saatte acılaşır ve dolayısıyla şarabı da acı olur. “valencia” çeşidi için böyle bir durum söz konusu değildir. Portakallar tam olgunlukta olmalıdır.
Aşırı olgunluk meyve suyunun ve şarabın bozuk tatta olmasına neden olur. İşlemeden önce küflü olanlar ayrılır ve sağlam olanlar iyice yıkanır, ikiye bölünür ve preslenerek şırası alınır, santrifüjlenir. Santrifüjlenmezse, kabuktaki eter yağların antiseptik etkisi nedeniyle, fermantasyon sağlıklı gerçekleşemez. Öte yandan bu şekilde elde edilen meyve suyu kabuktan kaynaklanan zamk ve pektin maddeleri içerir. Sarı dış kabuk özel bir makine ile ayrılır. Kabuklar eteri yağ üretiminde kullanılabilir.
Elde edilen şıra fazla miktarda çekirdek ve posa içerdiğinden, ince bir elekte geçirilerek kaba parçalar ayrılır. Eğer ayrılmazsa şarap istenmeyen acı tat kazanır. Portakal suyu maya fermantasyonu için uygun bir ortamdır. Ancak portakal bukesi fermantasyondan sonra pek duyulmaz. Yalnız portakal kabuğunun renkli kısmı 12-14 saat portakal şarabı içinde bırakılırsa, daha iyi sonuç elde edilir. Bu amaçla 100 L şarap için, 1 portakal kabuğu yeterlidir. Fermantasyon hızlı gelişir ve şeker yeterliyse, yüksek alkollü şarap üretilebilir. Portakallarda meyve suyu randımanı %40-45 arasındadır. Randıman arttırıldıkça, meyve suyu kalitesi düşer. Şıra elde olunca 150 mg/L kükürtdioksit verilir ve şeker ilave edilerek briks 22-23’e yükseltilir. Şeker şıranın bir kısmında eritilerek verilir. %0.1 pektik enzim kullanılması, durultma, berraklık ve filtrasyon yönünden gereklidir. Aşılamada saf maya kullanılmalıdır. Fermantasyon şeker kalmayana kadar sürdürülür. Kükürtdioksit miktarı 200mg/L’ ye tamamlanır, filtre ve pastörize edilmeksizin şişelenir.
4.2. Kokteyl Şarabın Akım Şeması:
ELMA ŞARABI ÜRETİMİ AKIŞ ŞEMASI
Elma alma
↓
Elmaların yıkanması
↓
Tanka alma
↓
Presleme
↓
Aktarma
↓
Fermantasyon
↓
Pastörizasyon
(68˚C’de 20-30 dk)
↓
Dolum(63˚C’de)
↓
Elde edilen portakal ve elma şaraplarının tankta karıştırma
↓
Şişeleme
↓
Depolama
PORTAKAL ŞARABI ÜRETİM
AKIŞ ŞEMASI
Portakalların ayıklanıp temizlenmesi
↓
Yıkama
↓
İkiye bölme
↓
Presleme
↓
Şıra eldesi
↓
Santrifüjleme
↓
İnce elekten geçirme
↓
Kükürtdioksit ilavesi
↓
Maya ilavesi
↓
Şeker ilavesi
↓
Fermentasyon
↓
Durultma
↓
Olgunlaştırma
↓
Süzme
↓
Son filtrasyon
4.3. Patent, Lisans, Royalite Ve Know-How
Tesisin sahip olacağı makine ekipmanları, portakal ve elma şarabı üretimi bilinen bir teknolojiye sahip olduğu için yatırımla ilgili olarak patent, know-how, lisans harcamalarına gerek olmamaktadır.
4.4. Çevre Ve Sağlık Problemleri
Üretim sonucu herhangi bir çevre sorunu olmayacaktır ve atık madde miktarı düşük olmakla birlikte atıklar; mikrobiyal ve kimyasal olarak hiçbir risk taşımamaktadır. Normal kanalizasyan sistemi kullanılabilir bu sebepten arıtma tesisine ihtiyaç yoktur.
YATIRIM KALEMLERİ | 02 | 03 | 04 | 05 | 06 | 07 | 08 | 09 | 10 |
ARSA TEMİNİ | | + | | | | | | | |
ETÜT VE PROJE | + | + | | | | | | | |
ARAZİ DÜZENLEME | | | + | + | | | | | |
İNŞAAT | | | | + | + | + | | | |
MAKİNE | | | | | + | + | | | |
TAŞIMA | | | | | | + | + | | |
MONTAJ | | | | | | | | | |
DENEME | | | | | | | | + | |
KESİN ÜRETİM | | | | | | | | | + |
BÖLÜM 5
5. YATIRIM TUTARLARI
5.1. Toplam Sabit Yatırım Tutarı
5.1.1. Arsa Bedeli
Tesis ileride yapılacak gelişme durumu göz önüne tutularak 2000 metrekare alan Antalya ili Organize Sanayi Bölgesinde bir arazide kurulacaktır. Gerekli olan arazi devlet tarafından teşvik kapsamında bir bedel ödenmeden verileceği için arazi fiyatı belirtilmeyecektir.
5.1.2. Etüt Ve Proje Giderleri
Yatırım için gerekli olan etüt ve proje çalışmalarında yatırım dönemi ve işletmeye alama sırasında gerekli olacak kontrolörlük, müşavirlik, eğitim gibi hususlar için yapılacak harcama tutarı yaklaşık 10000$ dır.
5.1.3. Arazi Düzenlenmesi Ve Hazırlık Yapıları
Tesisin kapalı alan ihtiyacı yaklaşık 1600 metrekare olarak hesaplanmıştır. Gerekli olan bazı kazı çalışmaları, istinat duvarı, şantiye binası, servis yolları, arazinin çevrilmesi, bahçe düzenleme, hazırlık yapıları gibi işler içinde toplam inşaat bedelinin %4’ ü alınmış olup eklenecektir.
5.1.4. Bina Ve İnşaat Giderleri
İNŞAAT DURUMU |
KAPLI ALAN | BİRİM FİYATI | METREKARE | ADET | TUTAR $ |
İŞLETME BİNASI | 350 000 000 | 1000 | 1 | 250 000 |
SU DEPOLARI | 8000 | 80 | 2 | 4000 |
İDARİ BİNA | 56 000 000 | 100 | 1 | 40 000 |
MAHSEN | 168 000 000 | 100 | 4 | 30 000 |
TOPLAM | | 1580 | | 418 000 |
ARAZİ (%4) DÜZELTME
| | | | 16 720 |
İNŞAAT GİDERLERİ | | | | 434 720 |
5.1.5. Ana Fabrika Makine Ve Teçhizat Giderleri
MAKİNE TEÇHİZATI | ADET | BİRİM FİYATI $ | TUTARI $ |
ELAVATÖR | 1 | 2000 | 2000 |
DEĞİRMEN | 1 | 3550 | 3550 |
FİLİTRE SELÜLOZ | 2 | 2350 | 2350 |
ŞİŞELEME MAKİNESİ | 1 | 25000 | 25000 |
KÜLTÜR KAZANI | 1 | 1750 | 1750 |
PROSES TANKI | 3 | 4700 | 14100 |
FORKLİFT | 1 | 25000 | 25000 |
KLİMA | 3 | 1500 | 4500 |
SOĞUTMA SİSTEMİ | 1 | 20000 | 20000 |
BİLGİSAYAR | 4 | 1000 | 4000 |
FERMANTASYON TANKI | 15 | 4000 | 60000 |
TOPLAM | | | 162250 |
5.1.6. Yardımcı İşletmeler Makine Ve Teçhizat Giderleri
MAKİNE VE TEÇHİZAT | ADET | BİRİM FİYAT ($) | TUTAR ($) |
ELEKTİRİK DAĞITIM
SANTRALİ | 1 | 50000 | 50000 |
ISI SİSTEMİ | 1 | 25000 | 25000 |
LAB. CİHAZLARI | 1 | 10000 | 10000 |
POMPALAR | 10 | 600 | 60000 |
BAKIM GEREÇLERİ | 1 | 10000 | 10000 |
JENARATÖR | 1 | 7500 | 7500 |
YEMEKHANE | 1 | 11500 | 11500 |
TOPLAM | | | 174000 |
5.1.7. İthalat Ve Gümrüklendirme Masrafı
Her türlü makine, ekipman ve hammadde giderleri yerli firmalardan karşılanacağından ithalat ve gümrükleme masrafı olmayacaktır.
5.1.8. Taşıma Ve Sigorta Giderleri
Navlun ve sigorta giderleri toplam makine giderlerinin %3’ alınmış olup 5220 $ dır.
5.1.9. Montaj Giderleri
Montaj giderleri ortalama bir değer olarak toplam makine teçhizat bedelinin %8 i kadar bir tutar alınacak olup 13920 $ dır.
5.1.10. Taşıt Araçları Giderleri
TAŞIT | ADET | BİRİM FİYATI $ | TUTAR $ |
OTOBÜS | 1 | 30000 | 30000 |
KAMYON | 6 | 50000 | 300000 |
TAKSİ | 2 | 25000 | 50000 |
TOPLAM | | | 380000 |
5.1.11. İşletmeye Alma Giderleri
Deneme üretim süresinin 1 aylık olacağı göz önüne alınarak ve işletmeye alma gideri olarak 7000 $ hesaplanmıştır.
5.1.12. Genel Giderler
Yatırım sırasında haberleşme, reklam, nakil ve personel eğitimi, yönetim gideri v.s. gibi harcamalar olacağından bunlar yaklaşık 8000 $ olarak hesaplanmıştır.
5.1.13. Gümrük Vergi, Resmi Ve Harçları
İthal makine ve teçhizat bulunmadığından bu kapsamda harcama yapılmayacaktır.
5.1.14. Beklenmeyen Giderler
Buraya kadar olan giderlerin % 20 sinin alınması uygun görülmüştür.
5.2. İşletme Sermayesi
Hammadde ve malzemelerin stokta bekleme süresi :10
İmalatta gecen süre :3
Mamulün stokta bekletilme süresi :90
Satışta müşterilere tanınan vade :30
Kasa ve bankalardaki nakitlerin ortalama günlük
Ödemeleri karşılayacağı gün sayısı :5
TOPLAM :138
Faaliyet devir katsayısı = 365/138= 2,644
İşletme sermayesi = 5 000 000/2,644=1 891 074,13
Toplam Yatırım ve Aylara Göre Dağılım Tablosu
| I. Altı Ay | II. Altı Ay | III. Altı Ay | Genel Toplam $ |
Yatırım Harcamaları | İç Para | İç Para | İç Para | İç Para |
1.ARASA BEDELİ | — | — | — | — |
2.ETÜT VE PROJE
GİDERLERİ | 10 000 | — | — | 10 000 |
3.ARAZİ DÜZ. VE
HAZ. YAP. | 16 720 | — | — | 16 720 |
4.BİNA-İNŞAAT
GİDERLERİ | | | | |
a)ANA FABRİKA | 250 000 | — | — | 250 000 |
b)YARDIMCI
İŞLETMELER | 174 000 | — | — | 174 000 |
c)İDARE BİNALARI | 40 000 | — | — | 40 000 |
d)SOSYAL TESİSLER | 11 500 | — | — | 11 500 |
5)ANA FAB. MAK.
TEÇ. GİD. | 162 250 | — | — | 162 250 |
6)YARD.İŞL.MAK. | 100 000 | 74 000 | — | 174 000 |
7)İTHALAT | — | — | — | — |
8)TAŞINMA VE
SİGORTA | | | 5220 | 5220 |
9)MONTAJ | — | 13 920 | — | 13 920 |
10)İŞLETMEYE ALMA
GİDELERİ | — | 7000 | — | 7000 |
11)GENEL GİDERLER | — | 3000 | 5000 | 8000 |
12)BEKLENMEYEN
GİDERLER | 50 000 | 150 000 | 39 022 | 239 022 |
TOPLAM SABİT
YATIRIM | 814470 | 247920 | 49 242 | 1 111 632 |
İŞLAETME SERMAYESİ | | | | 1891074,34 |
TOPLAM | | | | 2 223 264 |
| | | | |
5.3. Tam Kapasite Yıllık İşletme Giderleri ( Maliyet)
| BİRİM | MİKTAR | BİRİM FİYATI | TOPLAM $ |
ELMA | kg | 700 | 0,5 | 350 |
PORTAKAL | kg | 750 | 1 | 750 |
MAYA | mlt | 50 | 0,5 | 25 |
ŞEKER | kg | 12,5 | 1 | 12,5 |
SU | METREKÜP | 0,47 | 4 | 1,88 |
TOPLAM: 389,38$
Yıllık üretim kapasitesi
180 000 lt/yıl olacağından yıllık hammadde giderleri;
180 ton (lt) x 389,38$ = 700
88,4$
İşletmeye teşvik kapsamında enerji tüketiminde %25 oranında indirim yapılacaktır. Böylece tesisin tam kapasite çalışması durumunda yıllık enerji ihtiyacı:
90kwh x 10 saat x 300 gün = 270 000 kwh / yıldır. Yıllık enerji gideri ise : 270 000 x 0,042 = 11 340$/yıl
5.3.1. İşçilik ve Personel Giderleri
PERSONEL | ADET | AYLIK ÜCRET | YILLIK TUTAR $ |
MÜHENDİS | 2 | 1000 | 24 000 |
OPERATÖR | 3 | 650 | 23 400 |
MEMUR | 3 | 550 | 19 800 |
VASIFLI İŞÇİ | 6 | 520 | 37 440 |
DÜZ İŞÇİ | 4 | 475 | 22 800 |
BEKÇİ | 1 | 400 | 4 800 |
MÜDÜR | 1 | 1200 | 14 400 |
TOPLAM = 146 640$
5.3.2.Bakım Giderleri
Toplam sabit yatırımların %1’ i alınacaktır. Bu meblağ 11 116,32$ dır.
5.3.3. Amortisman
Makine ve Teçhizat : 162 250 x %10 = 16 225$
Bina ve İnşaat : 434 720 x % 4 = 17 388,8$
Taşıt : 380 000 x % 12 = 45 600$
5.3.4. Sabit Giderler
Toplam makine ve teçhizatın % 2’ si alınacaktır. Bu değer 3 245$ dır.
5.3.5. Genel Giderler
Çalışma döneminde kırtasiye, haberleşme, nakil, idari masraflar gibi harcamalar için buraya kadar olan giderlerin % 1’ i alınacaktır. Bu değerler de 19 707,66$ dır.
5.4.6. Satış ve Pazarlama Giderleri
İşletmenin satış, dağıtım, reklam ve pazarlama gideri olarak buraya kadar olan toplam üretim giderinin % 1’ i alınacaktır. Bu değerde 40 297,8$ dır.
5.4.7. Ambalaj ve Paketleme Giderleri
REÇETE GİRDİLERİ | BİRİM | MİKTAR | BİRİM FİYATI | TOPLAM $ FİYAT |
CO2 | METREKÜP | 10 | 0,20 | 2 |
ŞİŞE | ADET | 1 80 000 | 0,5 | 90 000 |
BANT | kg | 0,5 | 0,01 | 0,005 |
MANTAR | ADET | 180 000 | 0,004 | 720 |
KASA | METREKÜP | 20 | 2,14 | 42,8 |
POLİETİLEN TORBA | kg | 5 | 2 | 10 |
TOPLAM | 180 000 lt için | | | 90 774,805 |
5.4.8 TAM KAPASİTE YILLIK İŞLETME GİDERLERİ
HARCAMA KALEMLERİ | HARCAMALAR İÇ/DIŞ
PARA | SABİT DEĞİŞKEN | SABİT İŞLETME
GİDERLERİ | DEĞİŞKEN İŞLETME
GİDERLERİ |
HAMMADDELER | 70 088,4 | 0/10 | — | 7 008,84 |
ELEKTRİK | 11 340 | 30/70 | 3402 | 7 938 |
SU | 1 400 | 20/80 | 280 | 1 120 |
İŞÇİLİK VE PER. | 146 640 | 50/50 | 73 320 | 73 320 |
BAKIM VE ONARIM | 11 116,32 | 70/30 | 7 781,424 | 3 334,896 |
AMORTİSMAN | 79 213,8 | 100/0 | 79213,8 | — |
SABİT GİDERLER | 3 245 | 100/0 | 3 245 | — |
GENEL GİDERLER | 8 000 | 75/25 | 6 000 | 2 000 |
PAZARLAMA VE SATIŞ | 40297,8 | 80/20 | 32 238,24 | 8 059,56 |
AMBALAJ | 90 774,805 | 0/100 | — | 90 774,805 |
GENEL TOPLAM | 315 476,125 | | 205 480,464 | 193 556,101 |
BÖLÜM: 6
İŞLETME DÖNEMİ BİLGİ VE FİNANSAL ANALİZ
6.1. Tam Kapasitede Yıllık İşletme Gelirleri
Tesiste üretilecek şarap 1 lt’ lik özel boydur. Ürün tamamıyla belirli bir kitleye hitap edecektir ve satış fiyatı 70$ olacaktır.
| 0.yıl | 1.yıl | 2.yıl | 3.yıl | 4.yıl |
TOPLAM YATIRIM
GİDERLERİ | 2223264 | | | | |
YILLIK İŞLETME
GELİRLERİ | | 12600000 | 12600000 | 12600000 | 12600000 |
YILLIK İŞLETME
GİDERLERİ | | 315476,125 | 315476,125 | 315476,125 | 315476,125 |
NAKİT GELİRLER | -2223264 | 12284523,88 | 12284523,88 | 12284523,88 | 12284523,88 |
AMOR TİSMAN | | 79 213,8 | 79 213,8 | 79 213,8 | 79 213,8 |
NET NAKİT GELİR | -2223 264 | 12205310 | 12205310 | 12205310 | 12205310 |
KURUMLAR VERGİSİ | | 3071130,97 | 3071130,97 | 3071130,97 | 3071130,97 |
NET KAR | -2223 264 | 9134179,11 | 9134179,11 | 9134179,11 | 9134179,11 |
(Tabloda verilen değerler dolar üzerindendir.)
Yıllara Göre Gelir-Gider Dağılımı
YILLAR | GELİRLER | GİDERLER |
0 | | -2 223 264 |
1 | 3 653 671,644 | 126 190,45 |
2 | 4 567 089,555 | 157 738,062 |
3 | 5 937 216,422 | 205 059,481 |
4 | 6 393 925,377 | 220 833,287 |
5-20 | 9 134 179,11 | 315 476,125 |
BÖLÜM: 7
7. PROJENİN DEĞERLENDİRİLMESİ
7.1. Başabaş Noktası
Toplam gelirler toplam maliyetlere eşit olduğunda, işletme başa baş noktasına ulaşmış olur. Bu noktada işletme ne kar nede zarar etmiştir.
Başa baş Noktası = Toplam Sabit Giderler / 1-( Toplam Değişken Giderler / Toplam Satış Gelirleri ) = 205 480,464 / 1-(193 556,101 / 12 600 000) = 208 686,2182$
7.2. Yatırımın Geri Dönme Süresi
Toplam Yatırım Tutarı / Net Nakit Gelir = 2 223 264 / 12 205 310,08= 0,19 ay.
7.3. Rantabilite
Net Kar / Yatırım Tutarı x 100 = 9 134 179,11 / 2 223 264 x 100 = % 410,845
7.4. Mali Rantabilite
Net Kar / Özkaynaklar x 100 = 9 134 179,11 / 5 000 000 x 100 = %182,683
7.5. Ekonomik Ömür
Sabit Yatırım / Amortisman = 1 111 632 / 79 213,8 = 15 yıl
SONUÇ:
Rantabilite, işletmeye yatırılan sermayenin verimliliğini ifade eder. Mali rantabilite, işletmenin öz sermayesine karşılık karlılığını, ekonomik rantabilite ise toplam sermayeye karşılık ifade eder. Konu işletme açısından düşünüldüğünden hem mali hem de ekonomik rantabilite önem taşımaktadır.
İşletmenin geri ödeme süresi değerlendirildiğinde; işletme tam kapasitede 1 aydan kısa bir süre zarfında kendini amorti etmektedir. Bu değerin bu kadar kısa çıkmasının sebebi üretimin tamamen seçme özel yapılmasından kaynaklanmaktadır. Görüldüğü gibi işletme kısa sürede kara geçmektedir.
