Analitik Kimya
-
14. Tuz Çözeltilerinin pH Hesaplanması ( Prof. Dr. Mustafa DEMİR )
AMFİPROTİK TUZ ÇÖZELTİLERİNİN PH LARININ HESAPLANMASI Hem asidik hem de bazik özellik gösteren tuzlara amfiprotik(amfoterik) tuzlar denir. Bu tür tuzlar çok değerlikli asit ve tuzların nötürleştirilmeleri sırasında oluşur. Örneğin H A asidi NaOH ile nötürleştirilirse; 2 H A+NaOH→NaHA+H A 2 2 – Oluşan HA iyonu; () − 2− 1 HA +H O ⇔A +H O 2 3 ( ) − − 2 HA +H O ⇔H A +OH 2 2 gereğince asit veya baz oluşabilir.Benzer şekilde; Benzer şekilde; () − − + 3 HCO +H O ⇔CO +H O 3…
-
13. Çoklu Dengeler II ( Prof. Dr. Mustafa DEMİR )
ÇOKLU DENGELER-2 Prof.Dr.Mustafa DEMİR Örnek 1 : pH =4 tampon ortamında CaC O 2 4 çözünürlüğü nedir? Esitlikler 2+ 2− CaC O ⇔ Ca + C O 2 4 2 4 2− + – C O + H ⇔ HC O 2 4 2 4 HC O – + H + ⇔ H C O 2 4 2 2 4 H O ⇔ H + + OH- 2 2. Kütle 2+ 2- – [Ca ] = [C O ] + [HC O ] + [H C O ] (1) 2…
-
12. Çoklu Dengeler I ( Prof. Dr. Mustafa DEMİR )
ÇOKLU DENGELER -1 ÇOKLU DENGE PROBLEMİ ÇÖZÜMÜNDE SİSTEMATİK YAKLAŞIM Prof.Dr.Mustafa DEMİR ÇOKLU DENGELER Kimyasal tepkimelerin bir çoğu, ortamda birden fazla tür olduğu ve bu türler arasında çeşitli ilişkiler söz konusu olduğu için oldukça karmaşıktır. Sistematik bir yaklaşımla bu tür karmaşık dengelerin çözümü kolaylaşabilir. Bir çoklu denge probleminin çözümü, çalışılan sistemde yel alan türlerin sayısı kadar bağımsız eşitlik bulunması temeline dayanır. Tür sayısı kadar eşitlik yazabilmek için yararlanılan başlıca 3 tip cebirsel eşitlik kullanılır. Bunlar; Denge sabiti ifadeleri Kütle denkliği eşitlikleri Yük denkliği eşitlikleri Çoklu dengeleri içeren karmaşık bir sistemin çözümü…
-
11. Aktivite ve Kimyasal Denge ( Prof. Dr. Mustafa DEMİR )
AKTİVİTE VE KİMYASAL DENGE (iyonik türlerin dengeye etkisi) Prof. Dr. Mustafa DEMİR Denge sabitinin tanımında tanecikler arası çekim kuvvetinin olmadığı (ideal çözelti) kabul edilmiştir. Kuvvetlerin ihmal edilebilecek derecede küçük olduğu çözelti veya gazların, ideal çözelti veya gaz gibi davrandığı kabul edilir. Çözeltiler yeterince seyreltik ise, ideal çözelti bibi davranır ve ideal seyreltik çözelti denir. Gerçek çözeltilerde; derişimin değişmesi ile tanecikler arasındaki uzaklık ve buna bağlı olarak da tanecikler arasındaki kuvvetler değişir. Bu durumda gerçek çözeltilerde “derişim” yerine “etkin derişim” yani “aktiflik” alınır. Aktiflik; ideal olmayan hallerde maddenin içinde bulunduğu hali…
-
10. Tampon Çözeltiler II ( Prof. Dr. Mustafa DEMİR )
TAMPON ÇÖZELTİLER-2 Prof.Dr.Mustafa DEMİR Tampon çözelti: Konjuge asit-baz çiftinin bulunduğu ve pH değişmelerine karşı direnç gösteren çözeltilere denir. Zayıf bir asit-kuvvetli bir baz veya zayıf bir baz kuvvetli bir asit titrasyonlarında (karışımlarında) konjuge asit/baz çifti içeren tampon çözelti oluşur. Tampon çözeltilerin pH’larının hesaplanması Zayıf asit / konjuge baz tamponları HAc / NaAc tamponları Zayıf baz / konjuge asit tamponları NH 3 / NH 4 Cl tamponları Tampon çözeltilerin özellikleri Seyrelme nedeniyle pH değişimi Kuvvetli asit (veya baz) eklendiğinde pH değişimi Tampon çözeltilerin pH’ının hesaplanması (Zayıf asit /konjuge baz tamponları) HA…
-
09. Tampon Çözeltiler I ( Prof. Dr. Mustafa DEMİR )
TAMPON ÇÖZELTİLER Tampon çözeltiler Kimyada belli pH’larda çözelti hazırlamak ve bunu uzun süre kullanmak çok önemlidir. Ancak bu çözeltilerin saklanması hazırlanmasından daha zordur. Bu tür çözeltiler HCl gibi kuvvetli asitlerden veya NaOH gibi kuvvetli bazlardan hazırlandığında havadaki CO2 ten veya bulundukları cam kaplardan kolaylıkla etkilenerek pH’ları değişir. Örneğin çözeltinin hava ile temas etmesi ile havadaki karbondioksiti soğurur ve pH düşer. Bu çözelti cam kaplarda saklandığında, camın eser halde de olsa çözünmesi pH yükselmesine neden olur. Az miktarda asit veya baz eklenmesinden bile önemli ölçüde etkilenmeyen çözeltilere tampon çözeltiler denir. Tampon…
-
08. Ortak İyon Etkisi ( Prof. Dr. Mustafa DEMİR )
ORTAK İYON ETKİSİ Zayıf asit çözeltisine, asitin anyonundan eklenirse asitin pH’ının yükseldiği görülür. Mesela asetik asit çözeltisine sodyum asetat çözeltisi eklenmesi ile bu olay gözlenebilir. CH COOH ⇔ H+ + CH COO− 3 3 { Bu deneysel gözlem Le Chatelier ilkesi ile kolaylıkla açıklanabilir. Yandaki dengede, ortama asetat iyonun eklenmesi, dengenin bu fazlalığı azaltacak yöne kaymasına neden olacaktır. [ + ] [ − ] H CH COO −5 { Aynı sonucu denge bağıntısından da K = 3 = 1,8×10 varılabilir. [CH COOH] { Bağıntıda pay’daki çarpanlardan biri 3 büyüdüğünde, ifadenin…
-
07. Çökme ve Çözünürlük Çarpımı ( Prof. Dr. Mustafa DEMİR )
ÇÖZÜNÜRLÜK ÇARPIMI Çözeltilerle ilgili olarak verilen bilgiler genellikle tek fazlı homojen sistemleri kapsamaktadır. Oysa iki fazlı homojen sistemlerde de belli bir denge söz konusudur. Örneğin iyonik yapılı, AgCl gibi bir katıyı suya attığımızı düşünelim. Katı yüzeyindeki Ag+ ve Cl- iyonlarından bir kısmı su mollekülleri tarafından çekilerek koparılır ve suya alınır. Ancak bir süre sonra, çözeltide Ag ve Cl iyonları, sayısı artığında bir kısım Ag+ ve Cl- iyonları tekrar birleşerek AgCl(k) meydana getirmeye başlar. Başlangıçta, bu iki yönlü olaydan iyonlaşma olanı hızlıdır. Ancak bir süre sonra ayrışma yönünde olan olayın hızında…
