Beslenme Konusunda Kimler Konuşabilir? ( Prof. Dr. Sibel KARAKAYA )
Günümüzde insanlar daha önce hiç olmadığı kadar, inanabilecekleri ve güvenle kullanabilecekleri beslenme bilgisine ulaşma ihtiyacı duymaktadırlar. Artık, sağlıklı yaşam biçimini nasıl oluşturacaklarını öğrenmek, insanlar için vazgeçilmez bir istek olarak karşımıza çıkmaktadır. Ancak sağlıklı yaşam biçimini araştırmak isterken, insanoğlunun doğasında olan mucizelere inanma isteği egemen olmakta ve insanları yanlış seçimlere yönlendirmektedir. Bu nedenle herhangi bir çaba harcamadan zayıflamayı sağlayacağı veya yaşlanmayı geciktireceği ya da kelliği önleyeceği iddia edilen diyet destekleri tüketiciler tarafından adeta kapışılmaktadır. Bu diyet desteklerine dünya çapında milyarlarca dolar ödenmektedir. Bu ürünlerin büyük bir kısmı o ülkedeki ilgili kurumun (örneğin Türkiye’de Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı) izni ile satılabilmektedir. Ancak son yıllarda yapılan araştırmalarda, çoğunun beklenen etkiyi sağlamadığı ortaya konmuştur. Örneğin bilimsel çalışmalar konjuge linoleik asidin kalp hastalıklarına karşı koruyucu, antimutajenik, antikarsinojenik, antiaterojenik, büyüme düzenleyici, glukoz toleransını düzenleme ve antienflamatuar etkileri olduğunu göstermekle birlikte henüz bu etkinin kanıtlanabilmesi için bu alanda daha fazla çalışmanın yapılmasına gereksinim vardır. Oysa günümüzde konjuge linoleik asit destekleri satılmakta ve insanlar tarafından kullanılmaktadır. Destekler üzerine yapılan bir araştırmada ise konjuge linoleik asit desteklerinin gıdanın bileşiminde iken gösterdiği etkiyi göstermediği aksine, obez erkeklerde insülin direncinin artması, HDL kolesterolünün düşmesi, oksidatif stres ve enflamasyon biyomarkerlarında artışa neden olduğu saptanmıştır. Bu tip tablet veya kapsül formunda satılan desteklerin dışında, doğal ve bitkisel oldukları için zararlı etkisi olmayacağı iddiası ile çeşitli otlar vb ürünler satılmaktadır. Özellikle bu tip ürünler insanlara mucizeler vadetmektedir. Bu mucizeler arasında kanserin tedavi edilmesi gibi iddialar da yer almaktadır. Her iki tip ürünün de (destekler ve doğal, bitkisel ürünler) sağlık üzerine olumlu etkileri kanıtlanmamıştır. Aksine bu ürünlerin kullanımı ciddi hastalığı olan kişilerin tıbbi tedavisinin gecikmesine neden olmaktadır.
…
