• BESİN MADDELERİ

• Proteinler

  Proteinlerin Yapısında Bulunan Elementler

  Element            %    

  Karbon         51-55

  Hidrojen        6.5-7.3

  Nitrojen      15.5-18.0

  Oksijen      21.5-23.5

  Kükürt        0.5-2.0

  Fosfor                    0-1.5

• Kimyasal Yapılarına Göre Amino Asitlerin Sınıflandırılması

1. Monoamino-monokarboksilik amino asitler:

• Glisin, alanin, serin, treonin, valin, löysin, izolöysin

2. Monoamino-dikarboksilik amino asitler:

• Aspartik asit, glutamik asit

3. Bazik amino asitler:

• Lizin, arjinin, histidin

4. Aromatik amino asitler:

• Fenilalanin, tirozin

5. Kükürtlü amino asitler:

• Sistein, sistin, metiyonin

6. Heterosiklik amino asitler:

• Prolin, hidroksiprolin, triptofan

• Amino Asitlerin Sentezlenmesi

• Mikroorganizmalar ve bitkiler tarafından basit azotlu bileşikler kullanılarak amino asitlerin sentezlenmesi

• Hayvan organizmasında amino asitlerden amino asit sentezlenmesi

–Transaminasyon

            Glutamik asit ® Aspartik asit

–Enzimatik reaksiyonla bir karbon grubunun ayrılması

            Serin ® Glisin

–Ketoasitlerin amonyum tuzları ile birleşmesi

• Ara metabolizmada eksojen amino asitlerden diğer amino asitlerin sentezlenmesi

                Metiyonin ® Sistin

                   Fenilalanin ® Tirozin

• Esansiyel olan veya olmayan amino asitler

• Proteinlerin Kimyasal Özellikleri

• Kolloidal özelliktedirler ve suda çözünme kabiliyetleri farklıdır. Keratinler suda erimez, albuminler ise erir.

• Amfoter niteliktedir.

• Bütün proteinler denatüre olabilir.

• Şekillerine, eriyebilme kabiliyetlerine ve kimyasal yapılarına göre proteinler

• Fibröz (sklero) proteinler ® Kollagenler, elastinler, keratinler

• Globuler (sfero) proteinler ® Albuminler, globulinler, histonlar, protaminler

• Bileşik (konjuge) proteinler ® Fosfoproteinler, glikoproteinler

                                                                lipoproteinler, kromoproteinler

                                                                nükleoproteinler

• Fibröz (sklero) proteinler

• Suda erimezler, sindirim enzimlerine çok dayanıklıdırlar.

  Kollagenler: Memeli hayvanlardaki proteinin % 30’unu

                         oluşturur ® Bağ doku ® Triptofan içermez.

    Elastinler: Tendo ve arter

    Keratinler: Saç, kıl, yapağı, tırnak, boynuz

                      Sistin ® % 4 Kükürt

• Globuler (sfero) proteinler

Enzimler, antijenler, protein yapısındaki hormonlar

Albuminler: Yumurta, süt, kan ve çeşitli bitkilerde (Suda erirler)

Globulinler: Yumurta, süt, kan (Suda erimezler)

Histonlar: Hücre çekirdeğinde DNA ile birlikte

Protaminler: Vertebralıların olgun sperma hücrelerinde

                         nükleik asitlerle birlikte

• Bileşik (konjuge) proteinler

Fosfoproteinler:   Fosfat asidi

                                 Sütte kazein, yumurtada fosvitin

Glikoproteinler:   Glukozamin veya galaktozamin, galaktoz, mannoz

                                  Müköz sekresyonlarda

Lipoproteinler:     Lesitin, kolesterin

                                  Hücre zarı, beyin ve sinir dokuda

Kromoproteinler: Pigment

                                  Hemoglobin ® Protein + Hem (Hematin) ® Fe

Nükleoproteinler: Nükleik asit

                                  Tohum embriyosu, bez dokular

• Protein Niteliğinde Olmayan Azotlu Bileşikler (NPN)

• Aminler

• Amidler

• Pürinler ve primidinler

• Nitratlar

• Alkaloidler

• Azotlu lipidler

• Azotlu glukozlar

• Glutamik asit

• Aspartik asit

• Alanin

• Serin

• Glisin

• Prolin

• Protein Niteliğinde Olmayan Azotlu Bileşikler (NPN)

• Aminler

    Arjinin ® Putresin              Fenilalanin ® Feniletilamin

    Histidin ® Histamin           Tirozin ® Tiramin

    Lizin ® Kadaverin              Triptofan ® Triptamin

• Amidler: Üre, ürük asit, allantoin, asparajin, glutamin

• Alkaloidler: Nikotin, atropin, kokain, kinin, striknin, morfin, solanin

• Pirimidinler: Sitozin, timin, urasil

• Pürinler: Adenin, guanin

• Protein Niteliğinde Olmayan Azotlu Bileşikler (NPN)

• Kök, yumru, soğan gibi bitki depo kısımlarında

• Olgunlaşmakta olan tane ve tohumlarda

• Vejetasyon dönemi başlarındaki çayır ve meralarda

• Proteinlerin İşlevleri

1. Canlı hücrelerde plazma ile hücre çekirdeğinin temel maddesini oluşturur.

2. Enzim, hormon ve antikorların sentezinde kullanılırlar.

3. Kolin, niyasin, kreatin gibi moleküllerin sentezine katılırlar.

4. Metabolizma sonucu organizmada şekillenen bazı artık ürünleri zararsız hale sokup, vücuttan atılmalarını sağlayarak koruyucu bir özellik gösterirler.

  (Benzoik asit + Glisin ® Hipürik asit↑)

5. Gereksinim fazlası proteinler vücutta enerji kaynağı olarak kullanılırlar.

…