BAKTERİLERİN ÜREMESİ, BESİNSEL VE FİZİKSEL GEREKSİNİMLERİ, BESİYERLERİ, KOLONİ MORFOLOJİLERİ

Bakterilerin beslenme şekillerine göre guruplara ayrılması

1-Ototrof Bakteriler

Besin maddesi olarak inorganik maddeler, (NaCl, K2HPO4, FeCl3, MgSO4) ve atmosferdeki CO2 yi kullananlar

2-Heterotrof Bakteriler

Besin maddesi olarak en az bir organik bileşiğe gereksinim duyanlar

Saprofit bakteriler:
Heterotrof bakterilerden besinlerini cansız maddelerden
temin edenlere saprofit bakteriler denir.

Parazit:
Heterotrof bakterilerden besinlerini canlı organizmadan
temin edenlerdir.

Patojen Kommensal

Patojen mikroorganizmalar:
Üzerinde yaşadığı organizmaya zarar veren mikroorganizmalardır

Kommensal mikroorganizmalar:
Üzerinde yaşadığı organizmada herhangi bir zarar oluşturmayan mikroorganizmalardır

BESİYERİ

Mikroorganizmaların üretilebilmesi için besin maddelerine ihtiyaç vardır. Bu besin maddelerini içeren, mikroorganizmaların invitro olarak üretilebildikleri cansız ortamlara BESİYERİ denir.

Sıvı bsy. Katı bsy.

Katı besiyeri:
% 1.5-3 oranında agar-agar’ın sıvı besiyerine katılmasıyla

Yarı katı besiyeri:
% 0.3-0.5 oranında agar-agar’ın sıvı besiyerine katılmasıyla

Yarı sıvı besiyeri:
% 0.05-0.2 oranında agar-agar’ın sıvı besiyerine katılmasıyla elde edilir

Kimyasal özelliklerine göre başlıca besiyeri gurupları
şunlardır:

• Kimyasal yapıları tam olarak bilinen sentetik besiyerleri
• Genel üretim besiyerleri
• Özel besiyerleri

1-Kimyasal yapıları tam olarak bilinen sentetik besiyerleri

Özellikle mikroorganizmaların metabolizmalarını araştırma veya biyolojik ürünleri saf olarak elde etmek için kullanılır. Distile su veya deiyonize su içinde karbon kaynağı olarak glikoz veya laktat, azot kaynağı olarak inorganik tuzları ve tamponlanmış ortamda çeşitli inorganik tuzlar içeren besiyerleri BASİT SENTETİK BESİYERLERİ dir. Bu besiyerlerinde ancak ototrof bakteriler ürediği halde içine amino asitler veya gelişme faktörleri katılmasıyla hazırlanan KOMPLEKS SENTETİK BESİYERLERİ birçok bakterinin üremesine uygundur.

2-Genel üretim besiyerleri

İnsan ve hayvanlar için patojen olan mikroorganizmaların kısmen üretilebildiği ve günlük laboratuvar çalışmalarında kullanılan besiyerleridir. Çoğunlukla et suyu ve pepton temel alınarak sıvı ve katı
olarak hazırlanan besiyerleridir. Basit yada temel besiyerleri adını alan bu besiyerlerinde yalnız pepton+tuz (peptonlu su), yada etsuyu+ pepton+tuz BUYYON gibi maddeler bulunur. Buyyona agar-agar ilave edilmesiyle JELOZ hazırlanır.

3-Özel besiyerleri (1)

a- Zenginleştirilmiş besiyerleri:

Temel besiyerlerine kan, serum, haben sıvısı, glikoz, yumurta gibi besleyici maddelerin katılmasıyla hazırlanır. Basit besiyerlerinde üreyemeyen birçok mikroorganizma bu besiyerlerinde üretilebilirler

b- Tecrit besiyeri:

İstenen mikroorganizmayı diğerlerinden ayırdettirecek
maddeleri veya indikatörleri içerir. Örneğin, Endo besiyeri Eozin-metilen mavili jeloz, MacConkey jelozu laktoza etki edenleri etmeyenlerden ayırdettirir. Böylece laktoza tesir eden E.coli ile etki etmeyen Salmonella ve Shigella bakterileri birbirinden ayırdedilir.

c- Seçtirici (selektif) besiyeri:

Üremesi istenen mikroorganizma dışındaki diğer bakterilerin üremesini inhibe eden katı besiyerleridir. Örneğin, Salmonella ve Shigellalar için dezoksikolat sitratlı besiyeri, S.aureus için Chapman besiyeri, Corynebacterium diphteriae için tellüritli kanlı jeloz seçtirici besiyerleridir.

d- Çoğaltma besiyeri:

Üremesi istenen dışındaki mikroorganizmaların üremesini inhibe eden, üremesi istenen bakterinin ise çoğalmasını kolaylaştırıcı maddeleri içeren besiyerleridir. Örneğin; selenitli ve tetratiyonatlı buyyonlar koliform bakterilerin üremesini inhibe ettikleri halde Salmonellaların çoğalmalarını sağlayan besiyerleridir.

3-Özel besiyerleri (2)

Besiyerlerinin hazırlanması ve muhafazası:

Sıvı ve katı besiyerlerinin hazırlanması
Hazırlanan besiyerlerinin sterilite testlerinin yapılması
Besiyerlerinin saklanması ve aerop yada anaerop bakterilerin üretilecekleri besiyerlerine ait uyarılar.

….

Kaynak: http://docs.neu.edu.tr/staff/serdar.susever/1besiyerleri%20dersi_147.pdf