01. Analitik Kimyaya Giriş ( Prof. Dr. Mustafa DEMİR )
Analitik Kimya nerelerde?
-
Endüstrinin, tıbbın ve Fen bilimlerinin her alanında
-
Kan analizleri, idrar analizleri, diğer sağlık analizleri
-
Egzoz gazı analizleri
-
Gıda kontrol analizleri
-
Endüstriyel kalite kontrol analizleri
-
Tarımsal ürün kalite kontrol analizleri
-
Yakıt analizleri
-
DSI, Tarım İl Müdürlüğü, Dış Ticaret Müsteşarlığı, Sağlık Müdürlüğü, Ticaret Borsası vb. birimlerin analizleri
Ekonomik ve sosyal Yönden
Analitik Kimyanın Gelişimi
Analitik İşlemler
Örnek ve analiz kütlesi
Analitik Süreç
Tanım
Analitik kimya, maddenin hangi bileşenlerden ve hangi oranlarda birleşmesiyle meydana geldiğini inceleyen kimyanın bir dalıdır. Kısaca maddenin yapısının aydınlatılmasını sağlayan bilim dalıdır. Aydınlatma, maddenin içindeki element, molekül, iyon, atom veya grupların bilinmesi olabilir. Yapının aydınlatılmasında uyguladığı yöntem analizdir.
Sınıflandırma
Bir maddenin içinde nelerin var olduğunun araştırılması işlemine
nitel analiz, ne kadar var olduğunun araştırılması işlemine nicel analiz denir.
Nitel ve nicel analizler için bazen aynı kimyasal tepkime geçerli olabilir.
Örneğin; demir(III) iyonu içeren bir çözeltiye tiyosiyanat iyonu eklenirse koyu kırmızı bir renk verir.
Dolayısıyla, bilinmeyen çözeltisine tiyosiyanat iyonu eklendiğinde koyu kırmızı bir renk oluşursa o çözeltide demir(III) iyonunun bulunduğu anlaşılır.
Öte yandan rengin açık veya koyu oluşu, ortamdaki demir(III) iyonunun derişimine bağlı olduğundan, bu rengin şiddetinin ölçülmesiyle çözeltide ne kadar demir(III) iyonunun bulunduğu hesaplanabilir.
Renkölçer (kolorimetre) ile demir yüzdesi tayini bu temele dayanır.
Nitel analitik kimya “hangi?, Ne?” sorusuna yanıt ararken nicel analitik kimya”Ne kadar?” sorusuna yanıt arar.
Uygulanan yönteme göre
-
Klasik yöntem(yaş yöntem)
-
Modern yöntem(aletli yöntem)
Analiz yalnız organik veya inorganik kimyasal maddelerin çözeltileri kullanılarak gerçekleştirilmişse buna klasik yöntem veya yaş yöntem denir.
Eğer analiz sırasında bu çözeltilerin yanı sıra modern araçlar da kullanılmışsa buna da enstrumental yöntem, modern veya aletli yöntem denir.
Klasik yöntemler
-
Gravimetrik yöntemler
-
Volumetrik yöntemler
Gravimetrik yöntemlerde bir bileşikteki ilgilenen maddenin suda çözünmeyen bileşiği oluşturulur.
Volumetrik yöntemlerde analizlenecek madde, derişimi bilinen belli hacimdeki çözeltisiyle tepkimeye sokulur.
Klasik yöntemlerde maddenin nötürleşme, çökme, kompleksleşme, redoks gibi moleküler düzeydeki özelliklerinden yararlanılır.
Aletli yöntemlerde ana prensip analizlenecek maddenin elektriksel, elektro kimyasal, atomik veya molekülsel gibi bazı özelliklerinden yararlanmaktır.
Yararlanılan özelliğe göre elektrokimyasal, atomik veya moleküler spektroskopik, kromatografik gibi değişik isimler altında ele alınır.
Şüphesiz, maddenin nicel yapısının bilinebilmesi için nitel yapısının bilinmesi gerekir.
Bu nedenledir ki analitik kimya öğretiminde önce nitel analiz ilgili bilgiler, daha sonra nicel analizle ilgili bilgiler verilir.
Nicel Analiz basamakları
-
Analiz metodu seçimi
-
Numune alma
-
Numune hazırlama
-
Çözelti hazırlama
-
Bozucu etkileri giderme
-
Ölçme
-
Hesaplama
-
Güvenirlik hesabı
…