Katkı Kalıntı laboratuvarında geniş bir yelpazedeki yağlı gıda örneklerinde pestisit kalıntısı aranmasıdır.
PRENSİP :
Deney numunesinin yağlı gıdalarda petrol eteriyle ekstrakte edilmesi, florosil kolon temizlemesi uygulanarak pestisit kalıntılarının petrol eteri- etil eter karışımlarıyla kolondan alınması ve konsantre edildikten sonra gaz kromotografisi ile saptanmasıdır.
ALET VE EKİPMANLAR :
1 ve 5 ml’lik pipetler
Ölçülü balonlar; şilifli, kapaklı, 100 ml’lik
Erlenmayerler; şilifli, kapaklı; 250 ml’lik
Disposable enjektörler, 5 ml’ lik
45 mm’ lik filtreler
Ultrasonik Su Banyosu
Hassas Terazi
HP Chemstation
GC-MS ; GC-ECD-NPD
Santrifüj
Genel laboratuvar araç ve gereçleri.
Karıştırıcı Blender
Vakum rotary evaparatör
Soksalet Cihazı
Alet ve Ekipmanlar Katkı Kalıntı Laboratuvarı cihaz kullanma talimatlarına göre kullanılır.
KİMYASAL MADDELER :
Analiz sırasında, yalnızca aşağıda belirtilen analitik saflıktaki kimyasallar ve ultra saf su kullanılmalıdır.
4.1. Aseton
4.2. Petrol eteri
4.3. 0/0 6’ lık petrol eteri/etil eter karışımı; 60 ml eter, petrol eteriyle litreye tamamlanır.
4.4. Sodyum Klorür çözeltisi, doymuş
4.8. 0/0 15’ lik petrol eteri/etil eter karışımı; 150 ml etil eter petrol eteri ile litreye tamamlanır.
4.9. 0/0 50’ lik petrol eteri /etil eter karışımı; 500 ml etil eter petrol eteri ile litreye tamamlanır.
4.10. Florisil
4.11. Sodyum Sülfat,susuz
4.12. Diklormetan
İŞLEM :
5.1. Örnek Hazırlama:
5.1.1. Kuru ve Düşük Yağlı Gıdalar (0/0 10’dan daha az su içeren kurutulmuş ürünler, kurutulmuş sebzeler,baharatlar ve bakliyatlar bu metodla yapılabilir.)
15 gr örneğe 30 ml aseton + su karışımı (65 + 35 ) ilave edilir ve blenderden geçirilerek süzülür. 80 ml süzüntü 1 lt’lik ayırma hunisine alınır.100 ml petrol eteri ve 100 ml diklormetan konulup çalkalayarak faz ayrılır.Üstteki faz alınır. Alttaki faz 2 defa daha 100 ml diklormetanla çalkalanır.Toplanan ekstrakt sodyum sülfattan süzülür ve 450C’yi geçmeyecek şekilde evaporatörde uçurulur.
5.1.2.Yağlı Tohumlar :
Tohumlar değirmende veya havanda öğütülür. 20-25 gr örnek alınır.Soksalet cihazının kartuşuna aktarılıp petrol eteriyle 8 saat ekstraksiyon yapılır.Ekstrakt evaporatörde birkaç ml kalana kadar konsantre edilir.Petrol eteri kalıntısı 65-70 0C su banyosunda uzaklaştırılır.Kalıntı mililitrede 40-50 mg yağ olacak şekilde petrol eterinde çözülür.
5.1.3. Sebze Yağları:
Petrol eteri eklenerek mililitrede 40-50 mg yağ olacak şekilde solüsyon hazırlanır.
5.1.4.Yumurta:
Yumurta sarısı ve beyazı birbirinden ayrılır ( kabuksuz ). Yumurta bazında sonuç tüm yumurta cinsinden ifade edilecek ise yumurtanın beyazı ve sarısı tartılır. Yumurtanın sarısı eşit ağırlıktaki sodyum sülfat ile havan içinde serbest tozlar elde edene kadar karıştırılır. Elde edilen toz soksalet aletinin kartuşuna aktarılır ve 8 saat petrol eteriyle ekstraksiyon yapılır. Ekstrat evaporatörde birkaç ml. kalana kadar konsantre edilir.
Petrol eterinin kalıntısı 65-70 0 C’ de su banyosunda uzaklaştırılır. Kalıntı ml de 40-50 mg yağ olacak şekilde petrol eterinde çözülür.
5.1.5.Temizleme Teknikleri :
Florisil Temizleme :
Bunun için 20 mm iç çaplı kromotografik kolona sırasıyla 1 cm cam pamuğu ve üzerine 10 cm yüksekliğinde aktive edilmiş florisil ve onun üzerine 1 cm yüksekliğinde susuz Na2SO4 yerleştirilir. Kolon 45-50 ml petrol eteri ile ön yıkamaya tabi tutulur. Konsantre edilmiş 10 ml petrol eteri ekstraktı kolona boşaltılır. Florisile ulaştıktan sonra 5 ml petrol eteri ile balon yıkanır ve kolona boşaltılır.
Kolona 200 ml 0/0 6’lık petrol eteri/etil eter karışımı verilir ve çözücü kolondan 5 ml/dakika hızla akıtılır. Böylece birinci eluat alınmış olur. Daha sonra kolona yine 200 ml 0/0 15’lik petrol eteri / etil eter karışımı verilir.Aynı şekilde ikinci eluat alınır. Aynı kolona 200 ml 0/0 50’lik petrol eteri / etil eter verilir ve üçüncü eluat alınır.
Eluatların her biri ayrı ayrı uçurulur. Son hacim 5 ml olmalıdır.
Eluat aşağıdaki pestisitleri içerir :
Aldrin,BHC,DDE,DDD,( TDE ) o,p’-DDT, p,p’-DDT, Heptachlor Epoxide, Hetachlor Lindane, Metaxcyhlor, Mirex, Pertane, Endüstriyel ecza olan PCB ( Polychlorinated Biphenslys) ve bazı fosforlu pestisitler – Carbonhenothion, Ronnel, Ethion.
Eluat aşağıdaki pestisitleri içerir.
Dieldrin,Endrin gibi klorlu pestisitler, Diazinon, Me Parathion ve Parathion gibi fosforlu pestisitler
Eluat aşağıdaki pestisitleri içerir:
Organik fosforlu pestisitlerden Malathion’u içerir.
Süzülerek florosil kolondan geçirilir. Eluatlar toplanarak evapore edilir. Kalıntı 5 ml’ ye asetonla tamamlanarak GC’ ye enjekte edilir.Standardın pik alanıyla, örneğin pik alanı karşılaştırılarak hesaplama yapılır.
5.2. KALİBRASYON :
Minimum standart konsantrasyonu sıfır olmak üzere, aşağıdaki yol izlenerek altı noktalı bir kalibrasyon eğrisi hazırlanır.
Standart Çalışma Çözeltisi: Standart stok çözeltiden 50, 100, 300, 600, 1200 ppb) aseton ile hazırlanarak çalışma yapılır. Standart çözeltiler, belirlenmiş koşullara göre GC’ ye enjekte edilir. Standart konsantrasyonuna karşılık gelen alıkonma süresi, pik yüksekliği ve alan kaydedilir. Her bir standart çözelti için kaydedilen pik yüksekliği veya alan değerleri grafiğe geçirilerek kalibrasyon eğrisi hazırlanır.
5.3. GERİ ALMA :
İşlem : Numuneye organik klorlu ve fosforlu, sentetik peritroit standartlarından ya mix halinde ya da ayrı ayrı hazırlanarak bilinen konsantrasyonda ilave edilir ve numuneye uygulanan ekstraksiyon işlemi uygulanır.
Hesaplama: Sonuçlar standart çözeltilerle hazırlanan kalibrasyon kurvesi ile hesaplanacağı için sonuçların linearitesi kontrol edilir.
R = (S x 100) / Se
S : Standart ilave edilmiş numuneden elde edilen pikin yüksekliği veya alanı
Se : Standart çözeltiden elde edilen pikin yüksekliği veya alanı
5.4. METOT PERFORMANSI (VALİDASYON):
Her bir ürün grubu ve aranan pestisit kalıntı grubu veya standardı için ayrı ayrı metot validasyon taslağı hazırlanarak çalışmalar yapılır.
HESAPLAMA :
Kalibrasyon kurvesi kullanılarak analiz edilen numunede bulunan kalıntı konsantrasyonu hesaplanır. Hesaplama sırasında geri alma yüzdesi dikkate alınmalıdır.
Analiz Miktarı (ppm) = (A2 / A1) x (c1 / C2) x 100 x SF
