Postmortem Et Muayenesi ( Prof. Dr. Ali AYDIN )

Mutlu

8 yıl önce

Postmortem muayenenin amacı anormalliklerin tespitini yapmaktır.

 Muayene asnasında dikkat edilecek noktalar;

 Et muayenesi kesimden hemen sonra ve mümkün olduğunca canlı muayeneyi yapan veteriner hekim tarafından yapılmalıdır. Bu durum özellikle antemortem muayenede kuşkulu hayvanların etleri hakkında daha doğru karar verilmesi bakımından önemlidir.

 Et muayenesi iç organlar ile birlikte bütün olarak yapılmalı, muayene sonrası organlar işlenmelidir.

 Postmortem muayene yapılacak yerde ışıklandırma yeterli olmalı (gün ışığı yada 540-600 lüks), el yıkama ünitesi bulunmalıdır.

 Muayene sırasında Veteriner hekim yanında en az 2 muayene bıçağı bulunmalıdır.

 Kirlenmiş bıcaklar %3’lük soda eriyiği yada kaynar suda dezenfekte edilir (80° 1-2 dak.)

 Muayene veteriner hekimi mecbur kalmadıkça karkas ve organlara gereksiz kesitler atmamalıdır.

 Makroskopik et muayenesinden sonra gerekli görülürse bakteriyolojik ve serolojik muayenelerde yapılmalıdır.

 Zorunlu kesim hallerinde veteriner hekim kesim işlemini başından sonuna kadar izlemelidir. Böylece verilecek karar daha sağlıklı olur.

 Organ muayenesine büyük önem verilmeli büyüklük, parlaklık, yapının homojenitesi, kesit yüzünün durumu, parazit odakları, kenarların incelme veya kalınlaşma durumu üzerinde durulmalıdır.

İnspeksiyon: Kanın rengi, pıhtılaşma özelliği, yabancı madde varlığı

Vücut ve organların rengi: Kendine has, ancak hastalık durumlarında farklı (anemi, septisemi, siyanoz, sarılık)

Palpasyon: Dil, karaciğer, dalak, karaciğer, uterus, meme kontrolü.

İnsizyon: Postmortem muayenede kural olarak bazı durumlarda bazı doku ve organlara görülen bir anormalliği tespit için kesit gerekir.

Postmortem Muayeneyi Oluşturan Muayeneler

 Koku ve tat muayenesi: Üremi, putrifikasyon durumlarında son karara varılması için özellikle kaslara kesit açılarak koku kontrol edilir. Kaynatma, kızartma deneyleri

 Laboratuvar muayeneleri: Çeşitli hastalık durumlarının teşhisinde gerekir. Özellikle mecburi kesimlerde yapılması önemli.

 Mikroskopik-Trişinelloz

 Histolojik-Tüberküloz

 Bakteriyolojik-Antraks

 Serolojik-Bruselloz

 Fiziksel,kimyasal-pH, aW, kanama derecesi.

Sığırlarda Postmortem Et Muayenesi

 Kanın muayenesi: Renk, pıhtılaşma durumu, koyuluğu, yabancı madde varlığı

 Sığırlarda vücut ağırlığının 1/12’si, koyunda 1/13’ü, domuzda 1/22’si, kanatlılarda 1/10-1/40’ı, tavşanda 1/20’si kandır.

 Sığırda akan kan miktarı 15-24 litre arasındadır.

 Koyu renk- antraks

 Septisemi- kısmen pıhtılaşma

 Kan parazitlerinde açık renkli

 Derinin muayenesi: Kanın akıtılma derecesi, ekto parazitler, apse, çiçek lezyonları, şap vezkülleri, melanoz, agoni veya öldükten sonra kesimin tespiti

Başın Muayenesi

 Öncelikle baş derisi ayrılır. Dil alt çeneden ayrılarak dışarı alınır (Arjantin kemeri) ve ağız boşluğu lenf yumruları dışarı çıkarılır.

 Maxilla ve mandibula aktinomikoz, sığır vebası, şap yönünden ağız boşluğu muayene edilir.

 Masseter kasları (iç ve dış) ve dil C. bovis yönünden muayene edilir.

 Baş lenf yumruları (L. mandibularis, Lnn. Retropharygici medialis ve lateralis, Lnn. parotis)

 Şüpheli durum mevcut ise beyin kuduz, BSE ve melanose yönünden incelenir.

Akciğerin Muayenesi

 Akciğerler inspeksiyon sonrası palpasyon ile kontrol edilir (paraziter odaklar (metastrongylus), apseleşmeler, melanose, derenler vb.)

 Pneumoni ve tüberküloz yönünden kıvam, yangı ve renk değişimleri incelenir.

 Mediastinal ve bronşial lenf yumruları incelenir.

 Lobların alt 1/3’üne kesit atılarak kanama durumu kontrol edilir.

Oesophagus Muayenesi

 Oesophagus

 Tıkanma,

 Yırtılma

 Cysticercus bovis

 Hypoderma limneatum

 Sarkosporidiler

yönünden incelenir.

Pericard ve Kalbin Muayenesi

 Pericardium ; pericarditis ve hemoroji yönünden kontrol edilir. Ayrıca RPT’de yapışmada vardır.

 Daha sonra kalbe longitidunal kesit yapılarak sol, sağ ventrikül ve atriumlar açılır.

 Endokarditis, dejenerasyon, hemorajiler, sistiserk ve kist hidatikler analiz edilir.

 Perikarditis halinde yapışmalar seröz zarlarda tüberküloz lezyonları incelenir.

 Septisemide kalp kası lapamsı halde, 6 aylığa kadar olan danalarda şap lezyonları, kanama derecesi saptanması.

Diyaframanın Muayenesi

 Diyaframın her iki tarafı sistiserk (diyaframa kasları pleura ve peritondan ayrılmalı) ve tuberküloz (incili) yönünden muayene edilir.

Karaciğerin Muayenesi

 İnspeksiyon (rengi, büyüklüğü) ve palpasyonu müteskip safra kanalları ve lenf yumrularına insizyon yapılır.

 İnsizyon ile karaciğer kelebeklerini varlığı (F. hepatica, F. gigantica, D. dendriticum) incelenir.

 Safra kesesinin de muayenesi yapılır.

Mide ve Bağırsakların Muayenesi

 Mezenteriyal lenf yumruları dikkatle incelenir (Tecrübe önemli, renk daha koyu v şekilleri farklı).

 Yangı, paratüberküloz, hemoraji, tümör, salmonelloz, löykoz, sığır vebası yönünden incelenir.

Dalağın Muayenesi

 Rengi, görünümü, kıvamı, kenarlarınınincelik kalınlığı ile tümoral oluşunlar incelenir.

 Antraks’ta dalak büyür, öamur kıvamında, katran renginde olur ve pelte kıvamdadır.

 Ayrıca tüberkulozda, tüm septisemilerde, piroplazmozda, löykozda, salmonellozda dalakta bozukluklar görülür.

Böbrekler ve İdrar Kesesi Muayenesi

 Böbrekler yağı ve kapsülü alındıktan sonra muayene edilir.

 Çeşitli enfeksiyon hastalıklarında özellikle tüberküloz ve salmonellozda böbrekler üzerinde peteşiler, milier odaklar ve nekroz görülür.

 Yine dejenerasyonlar, böbrek taşları leptospiroz yönünden incelenir.

 İdrar kesesinde kan görülmesi antraks, idrar yolu iltihabı vb. sebeplere bağlanabilir.

Ürogenital Sistemin Muayenesi

 Uterus inspekte ve insize edilir. Longitidunal kesit ile iç kısmında endometritis, pyometra, retentio secundinarum, tüberküloz, brucella yönünden incelenir.

 Erkeklerde testisler insize edilerek tüberküloz, brucella, neoplaziler belirlenir.

 Meme ve lenf yumruları incelenerek inspekte ve insizyonlar yapılarak tramvalar, yangılar, tüberküloz, aktinomikoz varlığı araştırılır.

Karkasın Muayenesi

 İnspeksiyonda etin kanama durumu, hemoraji, ödemler, apseler, sarılık, tümörler ve sistiserkler yönünden incelenir.

 Peteşi varlığında derinlik araştırılır.

 İç kısımda pleura, diyafram ve peritonda kan oturmaları, yangılar, tümörler, tüberküloz (incili) apse ve kırıklar araştırılır.

 Kemiklerde kırıklar, renk farklılığı , aktinomikoz ile eklemlerde yangı ve şişlikler incelenir.

Danalarda Et Muayenesi

 Genel olarak sığırlarda belirtilen sistematik dahilinde muayene yapılır.

 Danalarda ayrıca;

 Ağız ve dilde şap (ayrıca kalp), dana difterisi

 İnce bağırsaklarda dizanteri

 Eklemlerde poliartritis (septik yada pyemik)

 Abomazumda peptik ülser

 Göbek bağında omphalophlebitis (bakt. Mua.)

 Tüberküloz yönünden mezenterial ve hepatik lenf yumru muayenesi

 Gövdenin kongenital bulaşan Cycticercus bovis yönünden incelenmesi

Koyun ve Keçilerde Et Muayenesi

 Sığırlara nazaran daha az detaylı muayene gerektirir. Küçükbaş hayvanlarda iç organlar karkas üzerinde muayene edilir.

 Deri; çiçek ve uyuz yönünden

 Dalak; antraks açısından önemli, ayrıca kist hidatik ve neoplaziler yönünden

 Karaciğer; distomlar, kist hidatit, Cys. tenuicollis, tüberküloz, siroz ve aktinomikoz

 Akciğerler; metastrongyluslar, kist hidatitler, Cys. tenuicollis, tuberkuloz ve pseudotuberkuloz yönünden

 Beyin; Coenurus cerebralis, kuduz,

 Burun boşluğu; oestrus ovis ile dil mavi dil

 Ayaklar; şap ve mavi dil

 Mide ve bağırsaklar; trichostrongylidealar, veba ve paratüberküloz yönünden incelenir

Kuzularda Et Muayenesi

 Koyunların muayenesi gibidir.

 Farklı olarak Taenia hydatigena’nın larvası olan Cys. Tenuicollisden ileri gelen lezyonlar görülebilir.