MİKROBİYOLOJİK BESİYERLERİ, HAZIRLANMALARI VE AŞILANMALARI MİKROBİYOLOJİK BESİYERLERİ
Besiyeri: Mikroorganizmaların gelişmesi için gerekli olan ve gelişme koşullarını ihtiva eden ortam besiyeri olarak adlandırılır. Besiyeri bileşiminde mikroorganizmanın gelişimini sağlayan organik ve inorganik maddeler, gelişme faktörleri ve su bulunur. Mikroorganizmalar gelişme özellikleri bakımından çok farklılık gösterir. Bu sebeple laboratuarda geliştirilmeleri için farklı bileşimlerde ortamların hazırlanması gereklidir. Besiyerleri kullanım amaçlarına ve kulanım yerlerine göre katı veya sıvı halde hazırlanabilir. Suni olarak hazırlanmış katı besiyeri agar olarak adlandırılırken, sıvı besiyerine buyyon adı verilir.
BESİYERLERİNİN BİLEŞİMİ
Besiyerleri uygulanacak işlemlere göre farklı bileşenler içerir. Genel olarak besiyerinde bulunan maddeler;
Su
Besiyeri hazırlamada kullanılan suyun distile yani saf olması gerekmektedir, başta bakır olmak üzere toksik metalleri içermemesi gerekir.
Et Ekstraktı
100 C de yağsız etten sulu ekstraksiyon yoluyla elde edilir ve daha sonra kuru madde miktarı %80 oluncaya kadar koyulaştırılır. Azotlu maddeler, bazı mineraller ve vitaminleri ihtiva eder.
Pepton
Hayvansal ve bitkisel proteinler(kas peoteini, kazein, soya proteini vb.) proteolitik enzimler (pepsin, tripsin,papain vb.) ile parçalanması sonucu elde edilen ürünlerdir. pepton; amino asit, peptit, şeker, tuz ve vitamin ihtiva eder.
Malt Ekstraktı
50-60 C de malttan sulu ekstraksiyon yoluyla elde edilir ve şurup kıvamına kadar 55 Cde koyulaştırılır. Bileşiminde maltoz, glukoz, dekstrin, nişasta, protein, bazı vitaminler,Ca ve Mg bulunur. %3-5lik malt ekstraktı çözeltisi çoğu fungus için iyi bir besiyeridir.
Besiyeri Çeşitleri
1. Doğal Besiyeri; süt, yumurta, kan bitkisel ve hayvansal ekstraktlar gibi maddelerdir.süt, üzüm şırası maya üretilmesi için kullanılan doğal besiyerleridir.
2. Ayırıcı Besiyeri; Araştırılan mikroorganizmanın belirli bir görünüşte geliştiği besiyeridir. örn; eosin-methylene blue-agar(EMB)
3. Zenginleştirilmiş Besiyeri; geliştirilmek istenen mikroorganizmanın istediği besin maddeleri ile zenginleştirilen besiyerleridir.
4. Seçici (Selektif) Besiyeri; istenmeyen mikroorganizmaların gelişmesini engelleyen besiyerleridir. Örn; Desoxycholat Agar
5. Ölçme Besiyeri; vitamin ve antibiyotiklerin kantitatif ölçümlerinde kullanılan besiyerleridir. Örneğin vitamin B12 ölçme besiyeri buraya örnektir.
6. Kompleks Besiyer; besiyeri hazırlanırken kullanılan maddeler bellidir ancak kesin bileşim bilinmez. Nutrient agar buraya örnektir.
7. Sentetik Besiyerleri; kimyasal bileşimleri tam anlamıyla belli olan besiyerleridir.
BESİYERİNİN HAZIRLANMASI
Besi yeri karışım hâlinde ise ambalaj üzerinde belirtilen miktarı hazırlanacak hacime göre hesaplanır ve tartım yapılır erlen veya balona aktarılır.. Besi yeri karışım hâlinde değilse bileşime giren maddeler tek tek hazırlanacak hacime göre hesaplanır ve tartılır. Besi yeri hazırlanacak olan erlen veya balonun hacminin besi yeri hacminden 2/3 veya 3/4 kadar fazla olmasına özen gösterilir.
…