Özellikle kırsal kesimde yaşayan halk arasında doğada kendiliğinden yetişen mantarları toplayıp yeme alışkanlığı oldukça yaygındır. Bu kişiler şehirlere yerleştiklerinde de bu alışkanlıklarına devam etmektedirler
MANTARLAR GENEL OLARAK İKİYE AYRILIR
Yenebilir mantarlar
Zehirli mantarlar
YENEBİLEN MANTARLAR
Agaricus bisporus ( Kültür mantarı)
Önerilen bir besindir
Önemli bir ihraç malıdır
Ticari bir maldır
ZEHİRLİ MANTARLAR
Doğada birçok zehirli mantar bulunur
Amanita phalloides en tehlikeli türlerdendir
Zehirlenmeden mantar toksinleri sorumludur
Amatoksinler, giromitrin, muskarin, koprin, ibotenik asit, psilosibin, orellanin gibi
Ölümle sonuçlanan bitkisel kaynaklı zehirlenmelerin % 50’si yabani mantarlardan kaynaklanır
Doğal alanlarda yetişen
Yapısında zehirli madde bulunduran şapkalı mantarların
Taze, kurutulmuş veya konserve olarak, çiğ veya pişirilerek yenmesi sonucunda gelişen
Ölümle de sonuçlanabilen ciddi zehirlenmelerdir
Yenebilen mantarlarla zehirli mantarların kesin ayırıcı özellikleri yoktur
Halkın zehirli mantarları ayırt etmede belirli inançları vardır
Çok çekici görüntülerde olurlar
Pişirirken gümüş çatal batırılırsa kararırlar
Yabani hayvanlarca yenmezler
Zehirli mantar koparıldığı zaman iç kısmı mavileşir
Belirli bölgelerde yetişen mantarlar zehirlidir
Yoğurt ile kavrulan mantar zehirlemez
Pişirilen mantarda zehir kalmaz
Mantarı kopart, azcık beklet. Rengi solmazsa ye gitsin
Mantarın içi maviyse yemeyeceksin
Bu inançların hiçbir bilimsel değeri yoktur
Uzman olan kişiler tarafından bile doğada zehirli ve zehirsiz mantarların ayrımının yapılması çok zordur
MANTAR ZEHİRLENMELERİNİN BELİRTİLERİ
Zehirlenme belirtileri mantarda bulunan zehrin niteliğine göre değişir
BELİRTİLER
Mantar türlerinin yenmesini takiben
2 saat sonra veya
6 saat sonra ortaya çıkabilir
İLK 2 SAATTE ORTAYA ÇIKAN BELİRTİLER
Sersemlik
Uykuya meyil
Tansiyon düşüklüğü
Bulanık görme
Yüz ve boyunda kızarma
Nabızda artış
Ağızda metal tadı
Bulantı ve kusma
Terleme
YENDİKTEN 6 SAAT SONRA GELİŞEN BELİRTİLER
Bulantı
Kusma
İshal
Ateş
Nabız artışı
Karın ağrısı
Karaciğer ve böbrek bozuklukları ile bu organlara bağlı belirtiler
!!! Sonuçta koma ve ölüm söz konusu olabilir
MANTAR ZEHİRLENMELERİNDE TEŞHİS
Hastanın mantar yeme hikayesi ile zehirlenme bulguları birlikte değerlendirilerek mantar zehirlenmesi olup olmadığına karar verilir
Yenen mantarın uzman birisi tarafından incelenmesi de teşhise yardımcı olabilir
Ancak bu konuda yapılacak en doğru hareket, mantar yiyen bir kişide zehirlenme belirtilerinin görülmesi halinde en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmasıdır
MANTAR ZEHİRLENMELERİNDE TEDAVİ
Zehirlenmeler konusunda 114 numaralı Ulusal Zehir Danışma Merkezi’nden bilgi alınabilir
Tedavi genel olarak zehirlenme bulgularına yöneliktir
Mantar zehirlenmelerinin tedavisine yardımcı olması bakımından, 114 numaralı ulusal zehir danışma merkezi aranarak temin edilecek bir antidot (panzehir) bulunmaktadır
MANTAR ZEHİRLENMELERİNDEN KORUNMA
Mantar zehirlenmeleri çok basit bir şekilde önlenebilecek bir zehirlenme türüdür
Zehirlenmenin engellenmesinde tek çare doğal alanlarda yetişen mantarların yenilmemesi
Bunun yerine kültür mantarlarının tercih edilmesidir
MANTAR ZEHİRLENMELERİNDEN KORUNMA
Marketlerden alınan kültür mantarları da eğer hasar görmüş ambalaj içindeyse ya da bozulmuş ve çürümüş ise tüketilmemelidir
Ülkemizde bazı yabani mantarlar pazarlarda satılmaktadır. Mantar satışları denetlenmeli ve halkın bilinçlendirilmesi için tedbirler alınmalıdır
Mantarların alerji ve anafilaksiye neden olabileceği unutulmamalıdır
Mantarların dış görünümü ile zehirli olup olmadığı ayrımının yapılamayacağı konusunda bilinçli olunmalıdır
…