02. Meyve ve Sebze Ürünlerinde Boya Maddesi Tayini
02.01. Kullanılan Kimyasallar
02.02. Deneyin Yapılışı
02.03. Kullanılan Malzemeler
03. Karamel (şeker) Boyası Aranması
03.01. Kullanılan Kimyasallar
03.02. Deneyin Yapılışı
03.03. Kullanılan Malzemeler
01. Et ve Et Ürünlerinde Boya Maddeleri Aranması
01.01. Organik Boya Aranması
01.01.01 Kullanılan Kimyasallar
Gliserin: Eşit hacimlerde gliserin (Merck 1.04093) ve saf su alınarak (1:1) oranında seyreltik çözeltisi hazırlanır
% 5’lik salisilat çözeltisi: 5 g salisilat (Merck 1.00631) bir miktar saf suda çözülerek 100 ml’lik balonjojeye aktarılır ve hacim çizgisine kadar saf su ile tamamlanır. Şap çözeltisi
01.01.02 Deneyin Yapılışı
Homojen hale getirilen et numunesinden 50 g bir erlene tartılır. Üzerine eşit hacimlerde seyreltik gliserin çözeltisi ve %5’lik salisilat çözeltisi eklenerek yarım saat su banyosunda ısıtılır ve süzgeç kağıdından süzülür. Süzüntü sarı renkli ise boya yoktur, kırmızı renkli ise süzüntünün 1/3’ü (kalan kısmı eğer inorganik boya aranacaksa orada kullanılır) bir behere alınır. Üzerine şap çözeltisinden 2-3 mL eklenir ve 1-2 saat dinlendirilir. Eğer kırmızı çökelek oluşursa organik boya vardır denir.
01.01.03. Kullanılan malzemeler
Gliserin Salisilât Balon joje Erlen
Analitik Terazi Pipet
Beher Isıtıcı
01.02. İnorganik Boya Aranması
01.02.01 Kullanılan Kimyasallar
%10’luk potasyum bisülfit çözeltisi: 10 g potasyum bisülfit (Merck 1.05134) bir miktar saf su içerisinde çözülür ve son hacim 100 mL’ye tamamlanır.
Asetik asit (Merck 1.000632)
Yağı önceden giderilmiş ağartılmış yün parçası
01.02.02 Deneyin Yapılışı
Yağı önceden giderilmiş ağartılmış yün parçasının hazırlanması: Yünün 5 saat boyunda Soxhlet cihazıda petrol eteri ile yağı alınır. Yağ deneyindeki örnek koyulan yere yün yerleştirilir. Yağı alınan yün kurutulur. %5’lik soda (Na2CO3) çözeltisinde yarım saat kaynatılır ve %5’lik amonyak çözeltisinde 80 º C’de bir saat süreyle bekletilir. Bu sürenin sonunda yüne elle temas edilmeden saf su ile iyice yıkanır.
Organik boya aranmasında geriye kalan süzüntü alınarak üzerine %10’luk potasyum bisülfit çözeltisinden 10 ml ve 2-3 damla asetik asit katıldıktan sonra içerisine yağı önceden giderilmiş yün parçası atılır. Sıcak su banyosunda ısıtılır. Yün parçası kırmızıya boyanırsa ve oluşan renk yıkama ile çıkmazsa inorganik boya var demektir.
01.02.03. Kullanılan malzemeler
Potasyum bisülfit Asetik asit Sodyum karbonat Petrol eteri Amonyak
Yün parçası Soxhlet cihazı Balon joje Erlen
Analitik Terazi Pipet
Beher Isıtıcı
01.03. Doğal Boya Maddelerinin Aranması
01.03.01. Yöntemin prensibi
Karotin, kırmızıbiber, anotto, yumurta sarısı, domates kırmızısı gibi doğal olarak bulunan boya maddeleri bu yöntemle bulunur.
01.03.02. Kullanılan Kimyasallar
Alüminyum oksit Merck (1.01095)
% 40’lık sülfürük asit çözeltisi Petrol eteri (Merck 1.01775) Kloroform (Merck 1.02445)
01.03.03. Deneyin Yapılışı
15 x 25 cm’lik cam plaka üzerine alüminyum oksit 2 mm kalınlığında ve12 cm çapında sürülür. Tam ortasına 1 cm çapında leke yapacak kadar % 40’lık sülfürük asit çözeltisi damlatılır. Homojen hale getirilen et numunesi erlen içerisindeki petrol eterinin içine koyularak çalkalanır. Bu lekenin tam ortasına da örneği taşıyan petrol eterli faz damlatılır. Bu lekenin 0,3 cm uzağına sadece petrol eteri damlatılır. Damlatma işlemine petrol eteri alüminyum oksit alanına ilerleyene kadar devam edilir. Sülfürik asit lekesi ile petrol eteri fazının birleştiği yerde kırmızı- sarı halka oluşumu kırmızıbiber varlığını gösterir.
Domates örneğinde ise, petrol eteri lekesi sülfürik ait lekesinden 2–3 cm ilerisinde kırmızı bir halka olarak gözlenir.
Anottto da herhangi bir ilerleme görülmez sadece Carr-Price ayıracı ile mavi-yeşil renk elde edilir.
Karotin petrol eteri ile dışarı hareket eder ve çentikli bir hat oluşur.
01.03.04. Kullanılan malzemeler
Alüminyum oksit Sülfirik asit Petrol eteri Kloroform
Cam plaka Balon joje Erlen Pipet Beher
02. Meyve ve Sebze Ürünlerinde Boya Maddesi Tayini
02.01. Kullanılan Kimyasallar
%1’lik sülfürik asit çözeltisi
%5’lik Amonyak çözeltisi
Derişik hidroklorik asit çözeltisi (HCl) (Merck 1.00317)
% 5’lik soda çözeltisi (Na2CO3) (Merck 1.06392)
02.02. Deneyin Yapılışı
Yağı önceden giderilmiş ağartılmış yün parçasının hazırlanması: Yünün 5 saat boyunda Soxhlet cihazıda petrol eteri ile yağı alınır. Yağ deneyindeki örnek koyulan yere yün yerleştirilir. Yağı alınan yün el teması yapılmadan alınarak kurutulur. % 5’lik soda (Na2CO3) çözeltisinde yarım saat kaynatılır ve %5’lik amonyak çözeltisinde 80 º C’de bir saat süreyle bekletilir. Bu sürenin sonunda yüne elle temas edilmeden saf su ile iyice yıkanır.
10 g numune 200 ml % 1’lik sülfürik asitte çözündürüldükten sonra içerisine bir miktar ağartılmış ve yağı alınmış yün parçacığı atılır. Çözelti yarım saat kaynatılır. Bu sürenin sonunda yün çözeltiden çıkarılarak saf su ile iyice yıkanarak bir erlene alınır. Üzerine % 5’lik amonyak çözeltisi eklenir ve tekrar yarım saat kaynatılır. Ortamı asitlendirmek amacıyla % 5’lik amonyak çözeltisinin üzerine hidroklorik asit eklenir. Ortamın asidik olup olmadığı çözeltiye mavi turnusol kâğıdı daldırılarak kontrol edilebilir. Eğer mavi turnusol kâğıdı kırmızıya dönerse ortam asidik hale gelmiştir. Bu aşamada erlenin içerisine tekrar aynı miktarda yün parçası atılır ve yarım saat kaynatılır. Yün çözeltiden çıkarılıp kontrol edilir. Eğer renklenme varsa yapay boyanın varlığı tespit edilir.
02.03. Kullanılan malzemeler
Sülfirik asit Amonyak Hidroklorik asit Sodyum karbonat Soxhlet cihazı Balon joje
Erlen
Analitik Terazi Pipet
Beher Isıtıcı
03. Karamel (şeker) Boyası Aranması
03.01. Kullanılan Kimyasallar
Dietil eter
Derişik hidroklorik asit (HCl) (Merck 1.00317)
%1’lik Rezorsin (Merck 1.07593) çözeltisi hidroklorik asitte hazırlanmış
03.02. Deneyin Yapılışı
5 g örnek 25 mL destile suda eritilerek ayırma hunisine aktarılır. Üzerine 20 mL eter eklenerek iyice çalkalanır ve alttaki eter fazı alınır. Su banyosunda eter uzaklaştırılarak geriye kalan kalıntı üzerine rezorsin çözeltisi damlatılır. Kalıcı kiraz kırmızısı renk karamelin
varlığını gösterir.
03.03. Kullanılan malzemeler
Dietil eter Hidroklorik asit Rezorsin Mezür
Balon joje Erlen
Analitik Terazi Pipet
Beher Isıtıcı Damlalık
