Gıda İşleme ve Vitaminler ( Prof.Dr. Sibel KARAKAYA )
• Gıda işleme yöntemlerinin çoğu, vitamin kayıplarına neden olmaktadır. Gıda işleme yöntemleri ile meydana gelen b kayıplar, vitaminin cinsine ve uygulanan yöntemlere göre değişmektedir.
Vitaminlerde kayıplara neden olan faktörler
• Oksidasyon
• Isı uygulaması
• Metallerin katalitik etkisi
• pH
• Enzim aktivitesi
• Nem
• Işık veya iyonize radyasyon
• bu faktörlerin çeşitli kombinasyonları
VİTAMİNLERİN STABİLİTE ÖZELLİKLERİ
• A Vitamini veββ-karoten:Bu vitaminler oksijene, oksidasyon ajanlarına ve ultraviyole ışığa duyarlıdırlar. Bu koşullar altında parçalanmaları sıcaklık ile hızlanır ve ortamda metal iyonları bulunması katalitik etkiye neden olur.
• pH 4.5 ve altında cis izomerlerinin oluşması nedeniyle A vitamini aktivitesinde azalma meydana gelir.
• Gıdaların kuru formdaki A vitamini ile zenginleştirilmesi durumunda ortama antioksidan eklenmesi ve hava ile teması önlemek için koruyucu bir tabaka ile kaplanması önerilir.
• Yüksek nem içeren gıdalarda A vitamininin palmitatformu asetat formundan daha stabildir.
• D Vitamini: A vitamininin duyarlı olduğu tüm etkenlere karşı D vitamini de duyarlıdır. Ancak D vitamini A vitaminine göre daha stabildir.
• E Vitamini: E vitamini gıdalarda doğal olarak tokoferol formunda bulunur. En yüksek E vitamini aktivitesi gösteren formα- – tokoferol formudur. Tokofereolleroksijene, ağır metal tuzlarına ve ağartma ajanlarına karşı duyarlıdır. Oksijensiz ortamda ısısal işlem uygulanmasına karşı stabildir. Tokoferol asetat gibi ester formları oksidasyona ve yüksek sıcaklıklara karşı daha stabildir.
• K Vitamini: K vitamini ısı ve oksijene karşı stabildir ancak ışık ve alkaliye duyarlıdır.
…