Işınlamanın gıdalar yönünden en önemli etkisi mikroorganizmalar üzerinde tesirli olması, gıda kaynaklı hastalıkları önlemesi ve gıdaların raf ömrünü arttırmasıdır.

Gıda ışınlaması, gama ışınları kullanılarak, gıdaların teknolojik amacına uygun olarak yeterli dozda ışınlanması işlemidir.

X-IŞINLARI (RÖNTGEN IŞINLARI)

X-ışınları da hızlandırılmış yüksek enerjili elektronlardır.

Ağır metallerin yüksek enerjili katot ışınlarıyla bombardımanı sonucu elde edilir.

Temelde gamma ışınlarına benzerler.

Enerji seviyeleri fazladır. Dolayısıyla nüfuz kabiliyetleri yüksektir.

Gıda sanayiinde kullanılan x-ışını jeneratörleri tıpta kullanılan röntgen cihazına benzer.

Işınlamanın Avantajlar:

´Gıdaların ısınlama ile korunması bir “soğuk proses” tir. Bu durum gıdaların

´kalitesinin korunmasında ısınlamanın diğer metotlara karsı en büyük avantajıdır

´Uygulama sonrası bekleme süresi gerektirmez. Kimyasal kalıntı

´bırakmadan güvenli ve raf ömrü uzun gıda üretimini saglayan otomatik olarak

´kontrol edilebilen bir metottur

Işınlamanın Dezavantajları:

´yonize radyasyon, yatırım maliyeti yüksek bir metottur. Kontamine olmuş

´gıdadaki bakterileri yok etse bile toksinlerini yok edemez

´Radyasyon uygulaması ile mikroorganizmalarda direnç gelişimi ortaya çıkabilir. Mikrobiyolojik güvenlik

´ve duyusal kaliteyi dengelemek için, iyonize radyasyonun ısıtma, hidrostatik basınç

´gibi diger muhafaza yöntemlerle birlikte kullanılması gerekir.

• Gıda ışınlaması, gıdaların sterilizasyon amacından daha çok gıdaların korunmasına yönelik başvurulan bir yöntemdir. Tuzlama, kurutma, dondurma, ısıl işlem uygulaması gibi geleneksel gıda koruma yöntemlerinin dışında ışınlama yönteminden de faydalanılır.

Işınlama Gıdaların Raf Ömrünü Arttırır

Gıda kökenli hastalık yapıcı E.Coli, Salmonella, Campylo-bacter, Listeria türündeki mikroorganizmaları yok etmek, gıdalarda filizlenmeye ve olgunlaşmaya engellemek ve gıdalara zarar veren böcek, parazit oluşumunu önlemek ve gıdaların raf ömrünü arttırmak amacıyla ışınlama işlemi gerçekleştirilir. 

Işınlama Sağlık Yönünden Güvenilir mi ?

Gıdaları ışınlama yöntemi yeni bir gıda koruma yöntemi olmayıp 1905 yılında ilk denemesi yapılmış ve o tarihten buyana ışınlamanın fiziksel, kimyasal ve biyolojik etkileri her yönüyle araştırılmıştır.

Bu çalışmalarda ışınlanmış gıdaların toksikolojik, genetik, kanserojenik ve mutajenik etkileri incelenmiş ve yapılan ulusal ve uluslararası yasal düzenlemelerle gıdaların ışınlanmasına izin verilmiştir.

Isınlama Uluslararası Kuruluş Ve Organizasyonlar Tarafından Onaylanmıştır

Gıda Işınlamasının Sağlık Yönünden Güvenilir Olduğu hakkında Görüş Birliğine Sahip Uluslar arası Kuruluş ve Organizasyonlar

WHO

FDA

FAO

IAEA

Codex Alimentarius Commission

Scientific Committee of European Union

Tarafından incelenmiş ve belirli dozlarda ışınlamış gıdaları tüketmenin sağlık yönünden zararlı ve toksikolojik tehlike oluşturmayacağı kararına varılmıştır

Gıda Kaynaklı Hastalıkları Önlemeye Yardımcıdır

uNasa’da görevli astronotlara 1972 yılından beri uzay yolcuğu sırasında ışınlanmış yiyecekler verilmektedir, aynı zamanda hastanelerde tedavi gören diyabetik hastalar ile bağışıklık sistemi zayıf, kanser terapisi gören, HIV virüsü taşıyan, veya organ nakli yapılmış hastalara ışınlanmış gıdaların verilmesi önerilmektedir

Ülke Ekonomisine Katkıda Bulunur

FAO, Dünya genelinde hasat sonrası meydana gelen gıda kayıplarının, tüm üretimin % 25’ine denk geldiğini tahmin etmektedir. Hasat sonrası gıdalar parazitler, bakteriler ve diğer mikroorganizmalar tarafından kontamine olmakta ve ülke ekonomisi için ciddi kayıplara yol açmaktadır.

Mikroorganizmalar Üzerinde Etkilidir
Işınlama yönteminin tercih edilmesini gerektiren başlıca iki neden:

šGıda kaynaklı hastalıkların insan sağlığını önemli ölçüde tehdit etmeye başlaması, salgın hastalıklara ve ölümlere varan sonuçlar görülmesi nedeniyle insan sağlığını korumaya yönelik başka yöntem arayışlarına ihtiyaç duyulması, ışınlama işlemine olan ilgiyi arttırmıştır.

šHastalık yapıcı patojen bakterilerin yol açtığı gıda kökenli hastalık vakalarının sayısı Amerika’da 1994 CAST (Council of Agriculture Science and Technology ) verilerine göre yılda 6.5 milyon ile 33 milyon arasında olduğu düşünülmekte ve bu verilere göre yılda 9000 kişinin gıda kaynaklı hastalıklardan öldüğü tahmin edilmektedir.

šGıdalarda bozulmaya neden olan ve ürünlere zarar veren mikroorganizmalardan arındırılması için başvurulan, gıdaları korumaya yönelik etkili bir yöntemdir.

Birçok Gelişmiş Ve Avrupa Ülkesinde Işınlanmış Gıdalar Güvenle Tüketilmektedir 

Gıdaların endüstriyel olarak ışınlanması, amerika, japonya ve birçok avrupa ülkesinde yıllardır uygulanan güvenli bir yöntemdir. Işınlanan ürünler arasında en çok baharatlar ön sırada yer alırken diğer et, kanatlı et, tahıl ürünleri, ve dondurulmuş gıdalar gibi birçok farklı ürün çeşitleri de bulunmaktadır.

DÜNYA’DA GIDA IŞINLAMASI YAPAN ÜLKELERE ÖRNEKLER

FRANSA: Baharatlar, aromatik bitkiler, kurutulmuş meyve ve sebze, işlenmiş tavuk eti, dondurulmuş kurbağa bacağı,..vb.

BELÇİKA: Baharatlar, aromatik karışımlar, kurutulmuş meyve ve sebze, bitkisel çaylar, taze ve dondurulmuş et ve kanatlı et, dondurulmuş deniz mahsülleri, dondurulmuş kurbağa bacağı, peynir, nişasta,..vb.

ALMANYA: Kurutulmuş aromatik bitki ve baharatlar, sebze ve sebze tozu, bitkisel çay ve yağlı tohumlar

HOLLANDA: Baharatlar ve aromatik karışımlar, kurutulmuş mevve ve sebze, dondurulmuş et, dondurulmuş karides, yumurta akı, kurbağa,…vb.

üTürkiye’de 1999’da bu yana birçok gıdaya raf ömrünü uzatmak için radyasyon veriliyor. Gıdaların raf ömrünü uzatmak için verilen radyasyonlu gıdaları yiyen birçok hayvan öldü.

IŞINLAMA SLEMNN UYGULANDIGI BAŞLICA ALANLAR

SAĞLIK ALANINDA

Tek kullanımlık tıbbi ürünler (cihaz/malzemeler)

İlaç, ilaç kapları ve ilaç hammaddeleri

Sağlık bakım ürünleri

Kozmetik ürünler ve hammaddeleri

GIDA ALANINDA:

gıda ısınlaması(6 kasım 1999 da gıda ısınlama yönetmeliği Doğrultusunda)

Gıdaların korunması raf ömürlerinin arttırılması.

Patojen mikroorganizmalardan temizlenmesi (gıda Kaynaklı hastalıkların önlenmesi).

Gıda ürünlerinde çimlenme ve filizlenmenin önlenmesi

Karantina işlemi olarak kullanılması

Polmerlern modfkasyonu

Polietilen borularda çapraz bağlama işlemi (yerden ısıtma Boruları, kablo izolasyonu, gaz ve su boruları)

Fatih üniversitesi genetik ve biyomühendislik araştırma ekibi, et, et ürünleri ve baharatlarda yoğun olarak kullanılan ışınlama teknolojisinin zararlarını araştırıldı ekip üyeleri, halk arasında meyve sinekleri olarak bilinen ve gen dizileri insanlarla benzerlik taşıyan drozofilanın besleneceği mamaları 25, 50 ve 100 kilo gray (kgy) oranında ışınladı. Ardından 3 grup sineği bu mamalarla besledi. Başka bir grup sineğe ise ışınlanmamış mama verildi.

Sineklerde önemli 3 belirgin fark tespit edildi.

Birincisi rengi soluk sarımsı olan sinekler karardı.

İkincisi sayılarında ciddi oranda azalma meydana geldi. Işınlanmış mamalarla beslenen sineklerin yüzde 70’e yakını öldü.

Üçüncüsü ise üremelerinde gecikmelerin olduğu tespit edildi.

Öte yandan, hiç ışınlanmamış mamaları yiyen sineklerin sayısında ve renginde herhangi bir değişikliğe rastlanmadı

GAMMA-PAK ISINLAMA TESS
(DONDURULMUS ÜRÜNLERN ISINLAMAYA HAZIRLANMASI)

RHODOTRON ELEKTRON HIZLANDIRICILARI