GIDA AMBALAJLARI VE MİGRASYON
Serpil TURAL
Gıda Yüksek Mühendisi
Samsun Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü
Gıda ve Yem Şube Müdürlüğü
Gıda Ambalajları
*Gıda maddelerinin, üretildikleri yerde ve kısa süre içersinde tüketimi genelde mümkün olmamaktadır. Üretildikleri yerlerden farklı bölgelerde ve farklı zamanlarda tüketilmeleri nedeniyle gıda maddeleri uygun bir şekilde muhafaza edilmelidir.
*Gıda ambalajlama, gıdanın tüketiciye güvenilir bir şekilde ulaşmasını sağlayan, gıda üretim aşamalarının bir parçasıdır.
*Gıda ambalajları, gıda maddelerinin raf ömrünü etkilemektedir. Gıda ambalajlama uygulamaları sayesinde, farklı gıda ürünleri için uygun ambalaj materyali ve teknolojisinin seçimi mümkün olmakta, gıdanın raf ömrü arttırılabilmekte ve bu süre içersinde gıda kalitesi ve tazeliği korunabilmektedir.
•Gıda maddesini raf ömrü süresince dış etkilerden koruma
•Gıdanın bütünlüğünü sağlama
•Gıda kalitesinin devamı
•Gıda güvenliğini sağlama
•Gıda hakkında tüketiciye bilgi sağlama
•İzlenebilirliği sağlama
Gıdaların korunmasında çeşitli ambalaj malzemeleri kullanılabilmektedir.
Gıdaların ambalajlanmasında kullanılan malzemeler asıl olarak kağıt, metal, cam ve plastikten oluşmaktadır.
Hiç bir gıda ambalajı tamamen inert değildir ve migrasyon meydana gelebilmektedir.
Cam, metal, plastik, kauçuk, seramik ve kağıt ambalajlardan gıdaya migrant geçişi, belirli gıda maddeleri ile temas halinde mümkün olabilmektedir.
Gıda ambalaj maddeleri;
1-Geçirgen olmayan ambalaj maddeleri; Metal, cam, seramik, alaşımlar
2-Geçirgen olan ambalaj maddeleri; Plastikler, kauçuk
3-Gözenekli ambalaj maddeleri; Kağıt, mukavva
Gıda Ambalajlamada
1-Gıda ambalajı gıda ile etkileşime girmeyecek maddeden yapılmış olmalı
2-Gıda ışığa karşı hassas ise ambalaj maddesinin ışık geçirgenliği düşük olmalı
3-Gıda maddesi gaza karşı hassas ise, gıda maddesi modifiye atmosferde paketlenmişse, ambalaj maddesinin gaz geçirmezlik özelliği yüksek olmalıdır.
Gıdanın taze haline en yakın şekilde, daha güvenli bir şekilde ve uzun süre muhafaza edilmesi, çevreyi korumak amacıyla, gıdaların ambalajlanmasında yeni teknolojiler (aktif/ akıllı ambalajlama, modifiye atmosferde veya vakum altında ambalajlama, yenebilir/yenilebilir ambalajlar) uygulanmaktadır.
Aktif/Akıllı Ambalajlama
Ürün güvenliği ve kalitesinin arttırılması amacıyla, ambalaj ambalaj bileşenleri, gıda ve ambalaj içersindeki gaz atmosferi arasındaki interaksiyonlaarı içeren ambalajlama tekniğidir.
Aktif paketleme sistemleri; aktif toplayıcı sistemler aktif salınım sistemleri kontrollü salınım sistemleri
Aktif ambalajlama ile, çeşitli özelliklere sahip bileşenler ambalaj malzemesine dahil edilmekte, ambalaja istenen nitelikler kazandırılabilmektedir.
Akıllı ambalajlama sayesinde, tüketici ambalaj içersindeki gıdanın kalitesi ve güvenliği hakkında bilgi sahibi olabilmektedir.
Modifiye Atmosferde Ambalajlama
Modifiye atmosferde ambalajlama,
Gıda maddesi, işlem basamakları ve ambalaj malzemesinin özellikleri göz önünde bulundurularak, havanın yerine belirli gaz/ gaz karışımlarının ambalaj içersine doldurulmasıdır.
Bu amaçla genel olarak, azot, karbondioksit, karbonmonoksit, oksijen
*ürün raf ömrünü uzatma, kimyasal koruyucuya olan ihtiyacın azalması
*maliyeti arttırma, her ürün için ayrı gaz formülasyonunun gerekliliği, paketin açılması/delinmesi halinde ambalaj özelliğinin bozulması
…