1.KARBONHİDRATLAR
Vücudumuzun asıl enerji kaynağıdır.
Vücuda enerji veren besin öğelerinden biridir.
Vücudun harcadığı enerjinin büyük bir bölümünü sağlarlar.
Beyin dokusu enerji için genellikle karbonhidratları kullanır.
Ağır fiziksel hareketler için karbonhidratların daha elverişli enerji kaynağı olduğu bilinmektedir.
Proteinlerin enerji olarak kullanılmasını önleyerek proteine olan gereksinimi azaltırlar.
Normal olarak günlük alınan enerjinin % 50-60’i karbonhidratlardan gelmelidir.
Buğday
Mısır
Arpa
Yulaf
Patates
Şeker kamışı
2.PROTEİNLER
Proteinler vücudumuzda yapıcı ve onarıcı olarak görev yapar.
Proteinler kas ve diğer yumuşak dokular ile enzimlerin temel yapıtaşlarıdır.
Proteinler enerji sağlamaktadır fakat bu onların temel görevi değildir.
Büyüme ve gelişme, doku yapımı ve onarımı , enfeksiyonlara karşı savaşan bağışıklık hücrelerinin oluşumu, hormonların yapımı en başlıca görevleridir.
Protein içeren besinler:
Et
Süt
Peynir
Yoğurt
Yumurta
Balık
Tahıllar
Kuruyemiş
Suda çözünmeyen, en çok enerji veren besin öğesidir.
Deri altı yağ tabakası vücut ısısının kaybını önler.
Yağ, organları çevreleyerek dış etkenlerden korur, midenin boşalmasını geciktirir.
Yağlar bitki ve hayvanlardan elde edilir.
Zeytin
Ayçiçeği
Yer fıstığı
Susam
Soya bitkileri
Yağ bakımından zengin hayvan ve besinler:
Balık
Süt
Tereyağ
Kaymak
Et ve et ürünleri
-
Vitaminler
Vitaminlerin büyüme ve sağlıklı nesillerin oluşmasına , sinir ve sindirim sistemlerinin normal çalışması , besin öğelerinin elverişli kullanılması ve vücut direncine yardım gibi görevleri vardır.
Vitaminlerin yetersiz alınımında vücut çalışmasında bozukluk ortaya çıkar.
Vitaminler vücudumuzda düzenleyici olarak görev yapar.
Vitaminler yağda ve suda eriyenler olarak iki gruba ayrılır:
YAĞDA ERİYEN VİTAMİNLER
A, D, E ve K vitaminleridir .
SUDA ERİYEN VİTAMİNLER
B grubu vitaminler ile C vitaminidir .
B grubu ve C vitaminleri suda eriyen vitaminler olduğundan, vücudun ihtiyacından fazla alınması durumunda idrar yoluyla atılırlar.
Yağda eriyen vitaminler A, D, E, K’dir. Vücuda fazla alındığında, vücutta depo edilerek zararlı etki gösterebilirler.
A vitamini
Enfeksiyonlara karşı direnci arttırır normal büyüme, üreme, kemik ve diş gelişimi, görme için gereklidir. Cildin tırnakların ve saçların sağlıklı kalmasını sağlar. Diş ve dişetleri için büyük önem taşır .
A vitamininin bulunduğu besinler:
Yumurta
Süt
Buğday
Mantar
Baklagiller
Taze fasulye
B vitaminleri
B vitaminin bulunduğu besinlerden belirli miktarda yenmelidir.
B vitaminlerinin bulunduğu besinler:
Tahıl ve tahıl ürünleri
Yumurta
Süt ve süt ürünleri (peynir, yoğurt vb.)
Kırmızı et
Sebzelerin çoğunda bulunur.
C vitamini
Vücudumuz C vitaminini üretemez bitkiler ve bazı hayvanlar bu vitamini üretebilmektedir.
Besinlerle alınan vitamin 2 saat içersinde kullanılır, 4 saat sonunda kandan uzaklaşır.
Yaraların iyileşmesini, damarların sağlıklı olamalarını sağlar.
Vücudun savunma sistemini artırıcı etkisi vardır.
C vitamini eksikliğinde diş eti kanamaları ve çekilmeleri olur.
C vitamininin bulunduğu besinler:
Turunçgiller
Domates
Çilek
Maydanoz
Lahana
Patates
Kuşburnu
Böğürtlen
Koyu yeşil yapraklı sebzeler
D Vitamini
İnce bağırsaklardan kalsiyumun emilmesine yardımcı olur, kalsiyumun kemiklerde ve dişlerde tutulmasını sağlar .
D vitaminlerinin bulunduğu besinler:
Süt
Yumurta
Balık
Balık yağı
Tereyağ
Sebzeler
Peynir
Güneş (D vitaminin ortaya çıkabilmesi için güneşe ihtiyacı var)
E vitamini
Yaşlı kişilerde bağışıklık sistemini güçlendirir. Hücrelerin daha uzun yaşamasını ve yenilenmesini sağlar .
E vitaminlerinin bulunduğu besinler:
Kereviz
Maydanoz
Ispanak
Lahana
Mısır yağı
Mısır
Yulaf
K vitamini
Karaciğere gelen K vitamini burada üretilen bazı pıhtılaşma faktörlerinin yapımında rol alır. K vitamini takviyesi yalnızca kanamalı hastalarda verilir.
K vitamininin bulunduğu besinler:
Ispanak
Kabak
Marul
Yeşil domates
Yeşil biber
İnek sütü
Peynir
Tereyağı
-
Su
Vücuda enerji vermediği, içinde bazı mineraller dışında besin öğesi bulunmadığı halde, su içmeden 3 gün kadar yaşayabiliriz.
Yeterince su içilmediği zaman kalsiyum gibi bazı mineraller böbreklerde çökerek böbrek taşına neden olabilir.
Su, yediğimiz gıdalardaki besin öğelerinin çözünüp sindirilmesi ve emilmesi, vücut sıcaklığının ayarlanması ve vücuttan atık maddelerin uzaklaştırılmasını sağlar.
Sağlık açısından yetişkin bir insanın günde 8-10 bardak su içmesi gereklidir.
Canlılar İçin Suyun Önemi
Çok iyi bir çözücüdür.
Besin maddelerini taşır.
Metabolizma olaylarını hızlandırır.
Vücut ısısının fazlası dışarıya suyla atılır.
Besinlerin sindirimi suyla yapılır.
-
Mineraller
Vücudumuzda düzenleyici olarak görev yaparlar.
Mineralleri yediğimiz yiyecek ve içeceklerden alırız.
Bütün minerallerin vücutta farklı etkileri olmasına karşın, genel olarak kemik gelişimi, büyüme, kas kasılması, kan yapımı, sinir iletimi ve su dengesinin sağlanması gibi önemli görevler üstlenirler.
…