BALIK KÜLTÜRÜ

Hazırlayan : Alparslan ATALAR 2009

I. Bölüm AKYA DENİZ ALASI Lichia amia Salmo Trutta Labrax AY BALIĞI DÜLGER Mola Mola Zeus Faber BAKALYARO DİKENLİ Merlangius KIRLANGIÇ Merlangos Aspitriglia BARBUNYA Cuculus Mullus DİKENLİ ÖKSÜZ Barbatus Prestedion BERBER BALIĞI Cataphractum Anthias DİL BALIĞI Anthias Arnoglossus BERLAM Laterna Merluccius ELEKTRİK Merluccius BALIĞI CAMGÖZ Torpedo KÖPEKBALIĞI Marmorata Galeorhinus EŞKİNA Galeus Sciana Umbra ÇAÇA Sprattus FANGRİ Sprattus MERCAN ÇAMUKA Sparus Pagrus Atherina FENER Hepsetus Lophius Piscatorius ÇİPURA Sparus Aurata GELİNCİK Gaidropsarus ÇİTARİ Mediterraneus Boops Salpa GÜMÜŞ / ÇİZGİLİ ATERİNA MERCAN Atherina Lithognathus Presbyter Mormyrus GÜNEŞ Coris Julis ÇİZGİLİ ORKİNOS HAMSİ Katsowonus Engraulis Pelamis Encrasicolus

HOROZBİNA KÖMÜRCÜ Parablennius KAYASI Gattorugine Gobius Niger ISKARMOZ KUM Sphyraena TRAKONYASI Sphyraena Trachinus KAĞIT BALIĞI Araneus Trachipetrus KUPEZ Trachypetrus Boops Boops KALKAN Psetta Maxima KURBAĞA BALIĞI KANATLI Uranoscopus Scaber KIRLANGIÇ Cephalacanth LAHOZ / us Volitans GİRİDA KARAGÖZ Epinephelus Diplodus Aeneus Vulgaris LEKELİ KAYIŞ BALIĞI MERCAN Ophidion Pagellus Barbatum Bogaraveo KEDİ BALIĞI LEVREK Scyliorhinus Dicentrarhus Canicula Labrax KEFAL LÜFER Mugil Pomatomus Saltator Cephalus KELER LİPSOS Squatina Scorpaena Scrofa Squatina KIKLA LAPİN MALTA Labrus PALAMUDU Berggylta Naucrates Ductor KILIÇ MAVRİ – KEFAL Xiphias Gladius Chelon Labrosus KIRLANGIÇ MAVİ KÖPEK Triglia Lucerna BALIĞI Prionace KIRMA Glauca MERCAN Pagellus MAZAK Acerne Trigloporus Lastoviza KOLYOZ Scomber MELANURYA Japonicus Oblade Melanura

MERCAN SARIAĞIZ Pagellus Argyrosomus Erythrinus Regius MERSİN SARIGÖZ Acipenser Spondyliosom Sturio a Cantharus MEZGİT SARIKUYRUK Merlangius Seriola Euxinus Dumerili MIĞRI SAZ KAYASI Conger Conger BALIĞI ZosterisessorO MÜREN phiocphalus Murenea SİNARİT Helena Dentex Dentex MİNAKOP Umbrna SİVRİBURUN Cirrosa KARAGÖZ ORFOZ Diplodus Epinephelus Puntazzo Guaza TEKİR ORKİNOS Mullus Surmuletus Thunnus Thynnus TRAKONYA ÖRDEK BALIĞI Trachinus Labrus Mixtus Draco TRANÇA PALAMUT / Pagrus TORİK Ehrenbergi Sarda Sarda TİRSİ PAPAĞAN Alosa Fallax BALIĞI Sparisoma UÇAN BALIK Cretense Exocoetus Volitans PAPAZ BALIĞI Chromis USKUMRU Chromis Scomber PİSİ Scombrus Pleuronectes ÜZGÜN Platessa Callionymus RİNA Iyra Dasyatis VATOZ Pastinaca Raja Clavata SARDALYA Sardine YAZILI HANİ Pilchardus Serranus Scriba

İSKORPİT Scorpaena Porcus İSKORPİT HANİSİ Polyprion Americanus AFANGUS (Aphanius fasciatus) İSPARİ / ISPAROZ Ege ve Akdeniz’in sahillerine akan Diplodus içsularda yaşar. Çeşitli türleri ülkemizde Annularis yaygındır. Nehirlerin yavaş akıntılı veya durgun bölümlerinde yuvalanır. Boylan İSTAVRİT 5-6 santimetre olur. Acı ve tuzlu sulara Trachurus da uyum gösterir. Kabuklular ve özellikle Trachurus su yüzeyindeki sinek-böcek larvalarıyla İSTRONGİLOS beslenir. Bahar aylarında üremelerini yapıp, yumurtalarını su bitkilerinin Spicara Smaris üzerine bırakır. Akvaryum balığı olarak da yetiştirilir. İZMARİT Maena Smaris ZARGANA Belone Belone ZURNA BALIĞI Scomberesox Saurus AKYA (Lichia amia) Kuzu, çıplak, leka ve iskender balığı olarak da anılır. Genelde 50-100 santimetre en çok 180 santimetre ve 60 kilogram ağırlıkta olabilir. Yumuşakçalar, ACIBALIK (Rhodeus seiceus amarus) kabuklular ve küçük balıklarla beslenerek, dipte kıyılara yakın küçük Trakya, Marmara ve Karadeniz’de ağır sürüler halinde dolaşır. Canavar balıklardandır, çevresindeki balıkları yok akışlı akarsular veya göllerde yaşar. edercesine yer. Geçmişte çok avlanılması Bitkiler ve küçük hayvancıklarla beslenir. nedeniyle neslinin tükenme tehlikesi Ortalama 5-6, en çok 9 santimetreye kadar büyür. Üreme devresi nisan- vardır. Korunması gerekir. haziran arasıdır. Dişisi uzun hortumuyla yumurtalarını bir midyenin içine ustaca bırakır. Erkek de spermlerini midyenin açılıp-kapanarak emdiği suya bırakarak yumurtaları döller. 2-3 haftada olgunlaşan yavrular, midyeyi terkeder. Böylece küçük cüsselerine rağmen emniyetli üreme tamamlanır.

ANKARA ÇAMURBALIĞI (Neomacheilus angorae) AYNALI SAZAN (Cypnnus carpio) Orta ve Doğu Anadolu’nun göl ve Pullu sazanın çıplak-çizgili ve aynalı akarsularının çamurlu, kumlu ve sazlı sazan olarak adlandırılan yan türlerinin zeminlerinde yayılış gösterir. üretime en elverişli olanıdır. Kolay Zeminlerden emdiği çamurlardan, küçük ürediği için çeşitli yörelerde ve özellikle hayvanlar, böcekler ve larvaları seçerek baraj göllerinde üretimi yapılmaktadır. besinlenir. Đsmi de ordan gelir. 6-7 Yaşam öyküsü pullu sazan gibidir. santimetreye kadar büyüyebilir. Çok sığ Ekonomik değeri çok yüksektir. Çeşitli suların yüksek ısısına dayanabilir. Mayıs- ülkelerde yılda 200,000 ton sazan haziran arasında yapışkan yumurtalarını üretimi yapılmaktadır kıyıların kumluk ve çakıllarına bırakır. Doğa dengesini korur. BAKALYARO (Merlangius merlangus) Mezgit ve gelincikle aynı türdendir. Karadeniz’de yaygın, Ege’de az bulunur. Genelde 15-20, en çok 45-50 santimetre boyunda olur. Sahillerin 3-4 metreye kadar derinliklerindeki sığların kumlu, çakıllı ve yosunlu diplerinde, fazla göçler AY BALIĞI (Mola mola) yapmadan yaşar. Balık yumurtaları, küçük balıklar ve karides gibi canlılarla Pervane balığı da denir. Okyanuslar ve beslenir. Üremelerini şubat-mayıs Akdeniz’in açıklarında uzun göçler arasında, sahillere yakın yerlerde yapar. yapmadan, bazen derinlerde, bazen de Mezgitle eş, beyaz ve lezzetli etiyle su yüzeyinde yan yatarak dolaşır. Đyi ekonomik değeri yüksektir. yüzemeyen, hareketsiz bir balıktır. Deniz anaları, ahtapot, mürekkep balığı ve diğer balıklarla beslenir. 2.5-3 metre boydan 1,500 kilogram ağırlığa erişip 20- 25 yıl yaşayabilir. Bahardan yaz sonlarına kadar 300 milyona varan yumurta döker. Bu yumurtaların çoğu diğer balıklara yem olur. Eti lezzetsiz ve kötü kokulu olduğu için insan besini yönü ve ekonomik değeri yoktur.

BERLAM (Merluccius merluccius) BARBUNYA (Mullus barbatus) Ilık denizlerin orta sularında yaşar. Ege, Marmara ve Akdeniz’de yaygın, Sıcak ve ılık denizlerin kumlu, Karadeniz’de seyrek bulunur. Gündüzleri çamurlu sahillerinde 300 metreye 80-300 metreye varan derin sularda, varan derinliklerinde sürüler halinde gezinip geceleri avlanmak için kıyılara ve yaşar. Ortalama 12-15 yüzeye yaklaşır. Kolyoz, çaça, hamsi ve santimetreden en çok 40 benzeri küçük balıklarla beslenir. En çok santimetreye kadar büyür. Suyun ısı 80-100 santimetre boy ve 10 kilogram şartlarına göre derinlerden sahile, ağırlığa erişebilir. Mayıstan ağustosa mevsimsel göçler yapar. 10 yıl kadar sahillere yakın yerlerde yaşayabilir. Nisan-haziran arası 15- üremelerini yapar. Etinin lezzet ve 100,000 yumurta döker. Etinin kalitesi mezgitle eştir. Taze olarak her lezzeti ve bol avanılmasıyla mevsimde yendiği için ekonomik değeri ekonomik değeri yüksektir. yüksektir. BERBER BALIĞI ( Anthias anthias ) BIYIKLI BALIK (Barbus barbus) Hani ailesinden bir balıktır. Sıcak ve Genelde 30-50 santimetre uzunlukta ve ılıman denizlerin kayalık, çakıl ve bazen 0.5-2 kilogram, en çok 3 kilogram çamurlu bölgelerinde ve 50-300 metre ağırlıkta olur. Büyüklerine seyrek derinliklerde yaşayan berber balığı, 25 rastlanır. Oksijeni bol, hızlı akan santimetre uzunluğa erişebilir. Az nehirlerin berrak kum tabanlı bulunduğu için fazla ekonomik değeri bölümlerinde yaşar. Ülkemizin çeşitli yoktur. Denizlere renk güzelliği verir. yörelerinde türleri bulunur. Mayıs- Üremeleri diğer hani cinsi balıklar gibidir. haziran arasında üreme yapar ve 5,000- 30,000 yumurta döker. Bu devresinde yumurtaları zehirlidir. Eti fazla değerli olmamakla beraber avcılığı yönünden değerli bir balıktır.

BODUR YAYIN (lctalurus melas) Güneydoğu’daki akarsu ve göllerin kumlu, çamurlu zeminlerinde yaşayan, CAMGÖZ KÖPEKBALIĞI 20-30, en çok 45 santimetre boy ve 100- (Galeorhinusgaleus) 500 gram ağırlıkta olabilen bir yayın türüdür. Oldukça obur bir bahktır. Sıcak ve ılık denizlerin 100 metrenin Omurgasızlar, küçükbalıklar, balık altındaki serin sularında tek başırıa larvaları ve kurbağalar da dahil ne yaşayan, boylan 4-5 metreden 10-15 bulursa yer. Suların ısı şartlarına göre metreye ulaşan, omurgasızlar (mürekkep nisan-haziran arasında kumların içine balığı, ahtapot, medusalar) ve sürü yuva yapan dişi, yumurtalarını dökerek halindeki küçük balıklan yiyerek beslenen bunların oluşmasını bekler. Kılçıksız eti bir köpek balığı türüdür. Sıcak yaz çok lezzetlidir. Ancak ekonomik değeri günlerinde ağır hareketlerle su yüzeyinde bölgeseldir. yüzer. Rahatsız edilmezse saldırgan değildir. Açık denizlerde erkek tarafindan döllenen dişiler, 8-14 arası canlı yavru doğurur. Başka ülkelerde yenilmesine rağmen yakalananlar, ülkemizde balık unu üretiminde kullanılır. BÜYÜKBAŞ KAYABALIĞI (Gobius (Ponücola) kessleri) Trakya ve Karadeniz Kıyılarına akan nehirlerde yaygındır. Boyları 12-18, en çok 22 santimetre olur. Acı suların taşlık ÇAÇA (Sprattus sprattus) veya sert kumlu zeminlerinde dolaşıp, nehirlerin içlerine girer. Yuva edindiği Sardalya-tirsi ailesindendir. Boyu 6-8 bölgeye çok bağlıdır, buraya zorla gelen santimetre, Karadeniz’in batısında 13-15 balıklara saldırgan olur. Küçük santimetre olanlarına da rastlanır. kabuklular, balıklar ve yumuşakçalarla Besinleri planktonlar ve balık beslenir. Nisan-mayıs arası, dişiler yavrularıdır. Sürüler halinde yaşar. yumurtalarını ince ipliklerle kumsallara Mayıs-haziran arasında üreme yapar. Eti yapıştırır.Erkekler de gözcülük eder. Eti fazla lezzetli değildir. Bu nedenle özel lezzetli ve sağlığa yararlıdır. Ekonomik avcılığı yapılmaz. Buna karşın denizlerde değeri bölgeseldir. ekonomik değeri çök yüksek olan uskumru, palamut, torik gibi bahklar için yem değeri vardır. Kuzey Avmpa Ülkelerinde konservesi çeşitli isimlerle pazarlanır.

ÇAMUKA (Atherina hepsetus) Gümüş türündendir. Fazla derin olmayan ÇĐPURA (Spanıs aurata) sahillerin sıcak ve ılıman sulannda, kumlu veya çakıllı bölgelerde sürüler halinde ve balık yavruları, kabuklular ve Ege ve Akdeniz’in bu namlı balığı, yumuşakçalarla beslenerek yaşar. Suyun Marmara’da seyrek bulunur. tuzluluk oranı ve oksijen değerine uyum Ortalama 25-35 santimetre boy ve gösterir. Bu nedenle göllerde bile 0.5-3 kilogram ağırlıkta, en çok 60 yaşayabilir. Boyu 10-12, en çok 16-18 santimetre ve 6 kilogramda olabilir. santimetre olabilir. Suların bölgesel Etçil bir balıktır. Kuvvetli çenesiyle sıcaklığına göre nisan-eylül arasında küçük kabukluları, balıkları ve diğer ürer. Beyaz ve çok lezzetli etiyle hayvanları kolayca yer. Yaz ekonomik değeri yüksektir. devresinde sığlarda, kış aylarında da 35-40 metre derinliklerde yaşar. Đki yaşırı üstündekiler daha da derinlere iner. Üremeleri ekim-aralık aylarında olur; 100-150,000 yumurta doker. Eti çok lezzetlidir. Ayrıca üretim kültürüne uygunluğu nedeniyle ekonomik değeri çok yüksektir. ÇAPAK BALIĞI (Abramis brama) Marmara ve Karadeniz’in akarsu ve göllerinde, bazı türleri de Ankara ve Kırşehir’de yaşar. Boyları ortalama 30-40 santimetreden 70 santimetre ve 3 kilogramdan 6 kilograma ulaşabilir. ÇĐTARĐ (Boops salpa) Kurtlar, böcekler ve yosunlarla beslenir. 10 yıl yaşayabilir. mayıs-haziran arası Karagöz ailesinden bir balıktır. Sarpan yaklaşık 100,000 yumurta ile üreme balığı da denir. Boyları 45 santimetre yapar. 1 kilogramın üstündekilerin eti olabilir. Görüntüsü çok güzel fakat eti lezzetlidir; küçükleri ise yem veya av lezzetsizdir. Bu nedenle fazla ekonomik bahğı olarak değerlidir. değer taşımaz. Marmara, Ege ve Akdeniz’de bol, Karadeniz’de seyrek rastlanır. Yaşam karakteri ve üremeleri, karagöz cinsi balıklarda olduğu gibidir.

DAĞ ALABALIĞI (Salmo trutta ÇĐZGĐLĐ MERCAN (Uthognathus macrosügma) mormynıs) Çoruh, Ege ve Konya Ereğlisi Mırmır balığı da denir. Mercana göre çevrelerinde dağ göllerinin soğuk, berrak vücudu daha uzundur. Genellikle ve temiz sularında yaşar. Zaman zaman Akdeniz’de bulunur ve en çok 30 nehirlere de girer. Bilimsel olarak santimetreye kadar büyür. Sığ suların dünyanın son buzul çağında dağ bitkilerle örtülü taşlık, kayalık, kumluk göllerinde kalıp, geliştiği teorisi vardır. bölgelerinde yaşar. Acı su bölgelerine de Boyu 40-60 santimetreden 1 metreye; girer. Biyolojik yaşamı karagöz-mercan ağırlığı da 1-3 kilogramdan 14 kilograma gibidir. Etinin lezzetli olmasına rağmen olabilir. 3-4 yaşırıda olgunlaşıp göllerin az bulunan ve sadece taze tüketilen bir buzla kaplandığı ekim-ocak aylarında balıktır. yumurtalarını çakıllara bırakır. Dişileri yaklaşık 3,500 yumurta bırakır. Çok lezzetli etinin yanısıra sertlik ve çevikliği ile avcılığı da değerlidir. DENĐZ ALASI (Salmo trutta Iabrax) ÇĐZGĐLĐ ORKĐNOS (Katsowonus Karadeniz alabalığı, som balığı olarak da pelamis) tanınır. Somon balığı ile hem arkabalığı, hem de benzerliği vardır. Bir türü de Karadeniz, Marmara ve Kuzey Ege’ye Akdeniz’de yaşar. Genelde 50-80 kadar sularımızda rastlanan orkinos santimetre boy ve 3-7 kilogram türlerinden biridir. Boyu ortalama 60-100 ağırlıktan, en çok 100 santimetre ve 25 santimetre olur. Yemlendiği balık kilograma erişenlerine rastlanır. sürülerini önüne katarak Karadeniz’e Ömrünun bir kısmını denizde geçirdikten çıkar ve orada sular ısınınca üreme sonra üremek için nehirlere girer. yapar. Bu gidiş-gelişler Karadeniz ve Ağırlığına oranla 2,000-16,000 yumurta Marmara’daki yerli balıkların doğal döker. Kuvvetli çenesi olan yırtıcı bir dengesini oluşturur. Etinin insan gıdası balıktır. Küçük balıklar ve kabuklularla olarak çeşitli değerlendirilmesi ve avcılık beslenir. Eti çok lezzetli olduğu gibi, yönüyle aşırı tüketimi, hem orkinos yumurtasından da kırmızı havyar elde türünü hem de onunla akım sağlayan edilir. Ekonomik değeri çok yüksektir. diğer balık türlerini tehlikeli olarak etkilemektedir.

DERE ALABALIĞI (Salmo trutta fario) DERE PĐSĐSĐ (Pleeuronectes Besus) Soğuk, temiz ve hızlı akıntılı nehirlerde çevresine bağlı olarak Nehirlerin denizlere karışan acı su yaşar. Bölgesine kıskançtır, başka bölgelerinde veya akarsulann daha balıkların gelmesini istemez. Boyları içerlerinde yaşayan bir pisi türüdür. 30-40, en çok 60 santimetre ve 0.5-2 Akdeniz’de fazla rastlanır. Az akıntılı kilogram ağırlıkta olabilir. suların kumsal diplerinde fazla hareket Yumuşakçalar ve yavru balıklarla etmeden yaşar. Ortalama 25-30, en çok beslenir. Erkekleri 2, dişileri 3 50 santimetre boyda olur. Etçil bir yaşırıda olgunlaşıp ekim-ocak balıktır. Bulunduğu bölgenin su ısısına arasında yumurta bırakır. Zaman göre değişik olarak şubat-mayıs arasında zaman akıntılara karşı 1.5-2 metre ürer ve 800,000 yumurta bırakır. Eti çok sıçrayarak yüzer. En değerli tatlı su lezzetli ve ekonomik değeri yüksek bir balıklarından biridir. Lezzetli ve balıktır. yararlı etiyle ekonomik değeri çok yüksektir. DERE KAYABALIĞI (Gobio gobio) Ülkemiz akarsularında çeşitli türleri DĐKENCE (Gasterosteus aculeatus) yerine göre adlar alır. 5-6 yılda yavaş büyüyerek 12-20 santimetre boya ulaşır. Denizlerin kıyı kesimlerinde, nehirlerin Fazla hareket etmeden sualtında yatarak denize karışan acı su bölgelerinde ve ömrünü geçirir. Nisan-haziranda 12 – 18° zaman zaman nehirlerde yaşayan küçük C sularda haftalık aralıklarla ürer; dişileri bir balıktır. Boyu 7-9 santimetre olup 1,000-3,000 yumurta verir. Eti vücudu kalın pullarla kaplıdır. Çeşitli lezzetlidir. Büyük balıkları avlamak için renklerinin güzelliği ve 300-1,000 yem olarak da kullanılır. dolayında yumurtasının erkek balık tarafından bir yuva yapılarak korunması, dikenceyi ilginç bir doğa olayı yapar. Ekonomik bir değeri yoktur.

DİL BALIĞI (Amogtossus latema) DĐKENLĐ KIRLANGIÇ (Aspitriglıa Denizlerimizde 10 metreden 300-500 cuculus) metreye kadar derinliklerinde, kumlu, çamurlu veya çakıllı diplerinde fazla Kırlangıç ailesinin bir türüdür. Sırt ön hareket etmeden ve uzun göçler yüzgeçlerinin sivriliği ve uzunluğu, yan yapmadan yaşar. Boyları 20-25 taraflanndaki sert kabuklarla kırlangıçtan santimetre olur. Dipteki omurgasızlar, aynlır. Ege, Akdeniz ve Marmara’da küçük balıklar ve böceklerle beslenir. bulunur. Karadeniz’de rastlanmaz. En Bahardan itibaren kıyılara sokularak çok 45 santimetre boyda olur. haziran-temmuz arasında üreme yapar. Denizlerimizde sayısı kırlangıçtan daha Kış aylarında eti dolgun ve lezzettli olur. azdır. Genelde 30 metre derinlikte Genelde her mevsimde bulunan, durgun sularda, bazen de 100-250 metre ekonomik değeri yüksek olan bir balıktır. derinliğe inerek yaşar. Eti lezzetlli ve yararlıdır. Ekonomik değeri vardır. DÜLGER (Zeus faber) DĐKENLĐ ÖKSÜZ (Prestedion cataphractum) Boyu 50-60 santimetreye ulaşan dülger balığı, geçici balıktır. Mayısta Đsim benzerliğine karşın kırlangıç Marmara’dan Karadeniz’e çıkar. Akdeniz, ailesinden öksüz ile soydaşhğı yoktur. Ege, Marmara ve kısmen de Karadeniz’de yaşayan, kalın pullarla örtülü dülger Marmara, Ege ve Akdeniz sahillerinin 30- balığı, etobur bir balıktır. Büyük ağzıyla 400 metreye varan derinliklerin kumlu, kendinden küçük pek çok balığı çakıllı yosun kaplı zeminlerinde yaşar. yutarcasına yer. Genelde 60-70 Boyları 10-15, en çok 30 santimetre santimetre derinliklerde yaşar. Kış olabilir. Küçüklerine mıcır, büyüklerine mevsiminden sonra suların ısınmasıyla çuka denir. Çiftler halinde gezerek mayıs ayından başlayarak temmuz yosunlar, otlar, yumuşakçalar ve küçük sonuna kadar üremelerini sürdürür. kabuklularla beslenir. Mayıs-temmuz Dülger balığı, Đzmir-Antalya arası arası ürer. Eti lezzetlidir fakat çok seyrek bulunur. yörelerimizde peygamber, dikenli peygamber balığı olarak da tanılır. Eti lezzetli, beyaz ve yararlıdır.

EGREZ BALIĞI (Vimba vmıba) Kuzey Ege, Marmara, Trakya ve Göller Bölgesi’nde yayılış gösterir. Düz ve ağır EŞKĐNA (Scıana umbra) akışlı suların, kumluk, çamurlu zeminlerinde yaşar. Boyları 25-35 santimetre en çok 50 santimetre ve 450- Sıcak ve ılıman denizlerin 100-150 metre 500 gram ağırlıkta olur. 3-4 yaşırıda taşlık, kayalık ve mercanlı bölgelerinde olgunluğa erişip mayıs-haziran arası yaşar. Bütün denizlerimizde bulunur. üreme yapar. Etinin güzelliği ve bolca Gezgin bir balık değildir. Aynı zamanda avlanılmasıyla ekonomik değeri vardır. taşbalığı ve mavruşgil balığı olarak da tanınır. Bahar sonu, yaz aylarında üreyen eşkina, 30-35 santimetre uzunluk ve 500-600 gram ağırlığa erişir. Beyaz ve çok lezzetli eti ile ekonomik değeri yüksektir. ELEKTRĐK BALIĞl (Torpedo marmorata) Bir köpek balığı türüdür. Sıcak ve ılıman FANGRĐ MERCAN (Sparus pagrus) denizlerin 100-150 metreye varan diplerinde fazla göç etmeden yaşar. Boyu Bir mercan türüdür. Ortalama 25-35, en 150 santimetre olabilir. Genelde çok 80 santimetre boyda sıcak avlanmak için veya tehlike halinde 100- denizlerde, Güney Ege ve Akdeniz’de 220 volta varan, insan için tehlikeli fakat yaygın bulunan kabuklular, öldürücü olmayan kısa süreli elektrik yumuşakçalar ve küçük balıklarla çarpması yapar. Bahar-yaz aylarında beslenen etçil bir balıktır. Taşlık ve çiftleşerek ürer. Dişileri 14-15 canlı yavru kayalıkların mağaralı oyuklarında yaşar. yapar. Eti yenebilir, fakat ülkemizde fazla Üremesi bahardan ağustosa kadar sürer. tüketilmez. Mercan ailesi içinde eti en lezzetli olanlardandır, ancak seyrek bulunduğu için ekonomik değeri bölgeseldir.

GELİNCİK (Gaidropsanıs mediterraneus) Bakalyaro ve mezgitle ayni türdendir. Denizlerimizde birkaç cinsi yaygındır. FENER (Lophius piscatorius) Sıcak ve ılıman suların taşlık, kayalık diplerinde sahillere yakın yaşar. Balık Kıyılardan 500 metreye kadar derinlerde yavruları ve kabuklularla beslenir. Çevik, yaşayan, boyları 2 metreye erişebilen, yırtıcı ve saldırgandır. Derisi çok bir dip balığıdır. Hareketsiz yatar ve kaygandır. Ortalama 20, en çok 40 antenleriyle avını kendine çekerek çok santimetre boyda olur. Üremesini büyük ağzıyla kendi büyüklüğündeki sonbaharda yapar. Beyaz ve lezzetli balıklan bile yutar. Pulsuz ve çıplak etiyle ekonomik değeri olan bir balıktır. vücudunu kapsayan sıvı, insan cildi için tehlikelidir. Mart-ağustos arası derinlere inerek ürer. 6-7 yaşırıda bir dişi, 1 milyon yumurta verir. Eti beyaz ve çok lezzetlidir. Ekonomik değeri yüksektir. Şeker hastalığı tedavisinde kullanılan ensülin ilacı, ilk kez fener balığı pankreasından elde edilmiştir. GÖKKUŞAĞI ALABALIK (Salmo gairdneri) Kuzey Amerika kökenlidir. Yetiştirilmek üzere dünyaya yayılmış, bu arada ülkemize de getirilmiştir. Temiz, oksijeni bol sularda yapay yemler veya küçük balıklarla beslenebilen yetiştirmeye en GAMBUSYA (Gambusia affims) çok uyum gösteren, tuzlu deniz suyuna da toleransı olan bir alabalık türüdür. Anayurdu ABD’nin güney bölgelerinden, Erkekler 2, dişileri 3 yılda olgunlaşıp sivrisinek ve sıtma mücadelesi için kilogram /ağırlığına göre yaklaşık 1,000- ülkemize getirilmiştir. Durgun, sığ ve 5,000 yumurta verir. Denizde sıcak sulara çok toleranslıdır. 0’dan +30° yetiştirilenleri, daha çabuk büyüme C.’ye kadar dayanabilir. Özellikle gösterir. Etinin lezzeti ve bol üretimiyle sivrisinek larvalanyla beslenir. Aynca ekonomik değeri çok yüksektir. yosunları ve kabukluları da yer. Erkekleri, 3-5 santimetre dişileri, 6 santimetre olur. Nisan-ekim arasında erkekleri, spermlerini dişinin üreme boşluğuna bırakır; 30 günlük hamilelikten sonra dişi yaklaşık 60 yavru doğurur. Doğa dengesi ve sağlığa yararı ile çok değerlidir.

GÖL ALABALIĞI (Salmo trutta GÜMÜŞ (Atherma boyeri) lacustris) Denizlerimizde yaygın olan Gümüş’ün Sapanca, Đznik ve Köyceğiz Göllerinde Kuzeybatı Anadolu, Abant ve 7 Göller yaşayan bir türüdür. Sıcak sularda, Bölgesi’nde yayılış gösterir. Çeşitli böcek larvaları ve sualtı hayvancıklarıyla türleri vardır. Türüne göre renk, boy beslenerek yaşar. Mayıs-eylül arasındaki ve beslenme farklılıkları gösterir. üreme devresinde yaklaşık 600 yapışkan Genelde temiz, bol oksijenli soğuk yumurtasını; kumlu, çakıllı zeminlere sularda fazla gezinmeden; bırakır. Su yüzeyine yakın, sürü halinde planktonlar, dip hayvanlan ve küçük dolaşırken su kuşlarına yem olur. Eti balıklarla beslenerek yaşar. Boyları yenebilir. Daha çok balık üreticiliğinde ortalama 25-40, yabanlarında 60-70 yem veya balık unu endüstrisinde santimetre olabilir. Eylül-ocak değerlenir. arasında üreme yapar. Yumurtalarını dipteki çakıllara yapıştırır. Üretimi yapılmaz. Eti çok lezzetli, ekonomik değeri bölgeseldir. GÜMÜŞ HAVUZBALIĞI (Carassius auratus gibelio) GÖRDEK (Ruülus rubilio) Trakya ve Doğu Karadeniz’in yumuşak Kızılgöz ailesindendir. Kuzey Ege, zeminli, bol bitkili akarsularında yayılış Marmara ve Trakya’da fazla hareketli gösteren bir carrasius türüdür. Büyümesi olmayan akarsuların zengin bitkili kıyı daha hızlı olup 3-4 yaşırıda 15-20 bölgelerinde yaşar. Kış aylarını daha santimetreye erişir. Daha büyüklerine de derince sularda geçirir. Kurtlar, böcekler, rastlanır. Mayıs-haziran arası 160- kabuklular ve böcek-sinek larvalarıyla 380,000 yumurta döker. Bazı hallerde bu beslenir. Boyu 15-20, en çok 25 yumurtaları, sazan veya diğer havuz santimetre olur. Nisan-mayıs arası balıklarının döllediği de olur. Eti yenebilir. ürettiği yumurtalarını bitkilerin arasına Havuz veya akvaryumlarda süs balığı bırakır. Besin yönüyle değersizdir, fakat olarak yaşatılır. av yemi olarak değerlendirilir.

HAMSI (Engraulis encrasicolus) GÜMÜŞ SAZAN (Hypophtalmichthys Karadeniz’in insan yaşamıyla molitmc) birleşen balığıdır. Marmara’da da bulunur. Sürüler halinde yaşar ve 20 Diğer sazan türleri gibi Güneydoğu Asya santimetreye kadar büyür. Ocak- kökenli bir balıktır. Ortalama 100-120 mart arasında beslenmek içm santimetre boy ve 20 kilogram ağırlığa sahillere yaklaşır ve bol av verir. erişirler. Fido planktonlarla beslenir. 3 Gündüzleri 30-40 metre derinlerde, yaşırıda cinsel olgunluğa erişip, 20 – 22° geceleri yüzeye yakınlarda dolaşır. 1 C.’de ve üstündeki sularda kilogram yaşırıdan itibaren olgunluğa erişip ağırlığına oranla 140,000 yumurta verir. 18 – 20° C. sularda, 25-60 metre Yağsız ve lezzetli eti, Çin’de değerli bir derinlikte ve az tuzlu sularda üreyip, yiyecektir. Bu nedenle ülkemize de yaklaşık 40,000 yumurta döker. getirtilerek araştırma enstitülerinde Etinin lezzeti, çeşitli tüketim yaşam uygulama ve üretme şartları yönleriyle ekonomik değeri çok incelenmektedir. yüksektir. Aşırı avlanılması ve orkinos-palamut-uskumru/torik sisteminde dengenin bozulması, hamsiyi de tehlikeli olarak etkilemektedir. GÜNEŞ (Coris julis) Bu balık da lapin ailesindendir ve aynı yaşam karakterini gösterir. Boyları ortalama 20 santimetre olur. Gövdesini HASKEFAL (Mugu cephalus) çevreleyen renklerin güzelliği ile denizlere güzellik katarlar. Nisan-haziran Denizlerimizde yaygın bulunan bir kefal arasında üremelerini yaparlar ve türüne türüdür. Ortalama 30-50, en çok 75 göre 600-20,000 taneye kadar yumurta santimetre boyda olabilir. Bütün kefaller döker. gibi ürkek ve çevik bir balıktır. Açık denizle sahiller arasında gidip gelirler. Bazen beslenmek için sürüler halinde acı sulara, lagünlere, hatta nehirlerin içlerine girerler. Deniz dibi bitkileri ve yumuşakçalarla beslenir. Yaz aylarında üreyip 150,000-1 milyon yumurta verir. Beyaz etinin lezzeti ve mumlanarak pazarlanan havyar yumurtasıyla ekonomik değeri çok yüksektir.

HOROZBİNA (Blennius fluviatilis) HAVUZ BALIĞI (Can-asius carrasius) Marmara, Ege ve Akdeniz akarsuları ve bunların deniz kanşımı acı su Trakya-Marmara Bölgeleri, Kızılırmak, bölgelerinde yaşar. Boyları denizde Yeşilırmak Deltaları ve Çoruh yaşayanlara göre daha küçüktür. 8-12, Havzası’nda yayılış gösterir. Boylan 15- en çok 15 santimetre, Akdenizdeki türleri 25, en çok 45 santimetre ve 2-3 ise 20 santimetreye ulaşabilir. Su kilogram da ağırlıkta olur. Su içindeki altındaki küçük hayvanlar veya böcek otlar, dip hayvanları ve sinek larvalarıyla larvalarıyla beslenir. Yaz aylarında üreyip beslenir. Sazana benzer ve akrabadır. yumurtalarını taşlar ve midye kabukları Mayıs-haziran arası 14-20° C. sularda arasına ustaca gizler. Çıplak ve pulsuz 150-300,000 yumurtasını 2-3 defada derisi, yapışkan bir sıvı ile kaplıdır. otların üzerine bırakır. Suyun kirliliği ve Ekonomik bir değeri yoktur. oksijen değerine toleranslı bir balıktır. Büyüklerinin eti lezzetlidir. Batı ülkelerinde üretimi de yapılmaktadır. ĐNCĐ BALIĞI (Albunus albunius) Pullarından yapay inci yapılması ismini HOROZBĐNA (Parablennius verir. Ülkemizde çeşitli türleri yaşar. gattorugine) Boyları 15-20 santimetre olur. Manyas ve Ulubat Göllerinde bolca bulunur. Dalgalı sahillerin taşlık, kayalık ve Planktonlar, kurtlar, böcek larvaları ve su yosunlu bölümlerinde gizlenerek, yüzeyindeki sinekleri yakalayarak çoğunlukla çift yaşar. Çeşitli türleri beslenir. Nisan-mayıs arası üreyip, olduğu gibi tatlı sularda yaşayanları da yapışkan yumurtalarını nehirlerin giriş vardır. Yaşam şartlanna göre böcekler, veya çıkışındaki kıyıların kumluklarına kurtlar ve balık yumurtalarıyla beslenir. bırakır. Eti lezzetli sayılır. Bölgesel Eti lezzetsiz, sert ve kılçıklıdır. Bu değerlenir. Orta Anadolu’da Gökçe, Van nedenle ekonomik değeri yoktur. Bahar çevresinde darah ismiyle anılır. ve yaz sürecinde erkeklerin ustaca hazırladıkları taş oyukları, midye, istridye kabukları arasına dişiler, 2,000-15,000 yumurta dökerler. Erkekler de 20-25 günlük kuluçka döneminde bazen dalgalar içinde atlıya atlıya yumurtalara bekçilik yaparlar.

ISKARMOZ (Sphyraena sphyraena) Bütün sıcak ve ılık denizlerin sığ sularından 100 metre derinliğe kadar ĐSPARĐ ĐSPAROZ (Diplodus orta sularda yaşayan bir balıktır. Et yiyen annıüaris) cinsinden ve avlarına karşı yırtıcıdır. Marmara’da az, Ege ve Akdeniz’de Bütün denizlerimizin sıcak ve ılık sahil fazlaca bulunur. Akdeniz barakudası bölgelerinde yaşayan bir karagöz olarak da adlandınlır. Boyu 1 metreye türüdür. 16-20 santimetreye büyüyebilir. erişen ıskarmoz balığı, barakuda olarak Deniz kurtlan, karides, yosunlar ve balık okyanuslarda 3 metreye kadar yavrulanyla beslenir. Göçer büyüyebilir. Sürü halinde dolaşıp özellikle balıklardandır. Đlkbahardan yaz sonuna köpek balıklarına hücum ederler. Fazla kadar üremelerini sürdürür. Eti beyaz, yırtıcılığı ve etinin de gıda değeri yağlı ve lezzetlidir. olmadığı için ekonomik yönü yoktur. ĐSKORPĐT (Scorpaena porcus) ĐSTAVRĐT (Trachurus Yaşamı aynı aileden olan Lipsoz’un trachurus) aynıdır. Farkları, iskorpitin lipsoza göre daha küçük olması (ortalama 20-30 Denizlerimizde sankanat istavrit santimetre) ve renginin koyuluğudur. (Akdeniz) ve karagöz istavrit Đskorpitin de dikenleri lipsoz gibi çok (Karadeniz-Marmara) olarak iki türü zehirlidir. Bu nedenle yakalandığında yaşar. Boylan karagözde 15-25 dikkat edilmelidir. Eti lezzetli ve çok santimetre, en çok 30 santimetre, yararlıdır. sarıkanatta ise 30-50 santimetre olur. Küçüklerine kraça denir. Gezici balıklardır. Hamsi, çaça, çamuka gibi küçük balıkların yavrulanyla beslenir. Mayıs-ağustos arası sürüler halinde ürer. Lezzetli eti, çeşitli yemekleri ve bol avlanmasıyla ekonomik değeri en yüksek balıklardandır.

İSTRONGİLOS (Spicara smaris) KABABURUN (Chondrostoma nasus) Bütün denizlerimizde ve denizlerin Çeşitli türleriyle ülkemizde yaygındır. Göl nehirle karışan acı su bölgelerinde yaşar. Đzmaritle aynı ailedendir. Erkekleri 13- ve nehirlerin giriş-çıkışlarının dibe yakınlannda çakıllı bölgelerde yaşar. 16, dişileri 15-20 santimetre boy ve 50- Boylan 25-40, en çok 50 santimetre olur. 100 gram ağırlıkda olur. Suların ısısına Taşlara yapışık yosunlar, bitki kökleri ve göre açık denizle kıyılar arasında gidip, dip hayvanlanyla beslenir. Mart-mayıs gelirler. Nisan-mayıs, bazen de temmuza arası ürer ve 100,000’e yakın kadar üreyip 40-60,000 yumurta döker. yumurtasını çakıllann üstüne yapıştınr. Planktonlar, küçük hayvanlar ve deniz Farklı türleri, bölgelere göre çeşitli bitkileriyle beslenir. Eti lezzetlidir, bol şekillerde değerlendirilir. bulunduğu için ekonomik değeri vardır. ĐZMARĐT (Maena smans) KADĐFE BALIĞI (Tınca tinca) Denizlerimizin yerli balıklarındandır. Kuzey bölgelerimizin bol bitkili durgun Küçüklerine kancur, büyüklerine kanal veya yavaş akıntılı sularında yaşar. izmariti denir. Boyu ortalama 15 Genelde 30-40 santimetre en çok 60-70 santimetre, dişileri daha küçük olur. santimetre olur. Planktonlar, küçük Hareketli ve kurnazdır. Yaz aylarıda balıklar ve yumuşakçalarla beslenir. sahillere kadar sokulur. Üst, ön dikenleri Gündüzlerini dipte geçirip geceleri tehlikelidir. Batar ve yara yapar. 10-12 avlanır. Mayıs-haziran arası üreme yıl yaşayabilir. Erkekleri 3, dişileri 2 yapar. Eti lezzetlidir. Sazan yaşırıda olgunlaşıp, 60-70,000 yumurta yetiştiriciliğinde yardımcı olarak verir. Balık yumurtaları, yavruları ve düşünülen bir balıktır. Sportif yönü yosunlarla beslenir. Eti beyaz ve zevklidir. lezzetlidir. Bol tüketilir.

KAĞIT BALIĞI (Trachipetnıs trachypetrus) KANATLI KIRLANGIÇ (Cephalacanthus volitans) Çok yassı vücuduyla kağıt ismini alır. Ilık denizlerin 15-20 metre derinliklerinde, Boyları 50 santimetreye ulaşabilen ve göç etmeyip ısı şartlarına göre yer kırlangıçın bir türü olan bu balıklar, güzel değiştiren planktonlar, omurgasızlar ve ve bezeli renkleriyle Ege ve Akdeniz’de küçük balıklarla beslenen, boyları 3 yaşar. Su yüzeyinden 1-1.5 metre metre olabilen bir balıktır. Karadeniz’de yüksekte 1-10 saniyelik sürede 30-35 rastlanmaz, diğer denizlerde seyrek m.’lik uçuşlarla denizleri süsler. Suların görülür. Sakin, yavaş ve ahenkli yüzen, ısınmasıyla beraber sahillere yaklaşarak, sırasında çok hareketli olabilen bir mayıs-temmuz arası ürer. 10-80 metre canlıdır. Bahara doğru sahillere sokularak derinliklerde yumuşakçalar, kabuklular iklim şartlanna göre yaz boyunca ürer. ve böceklerle beslenir. Đlginç bir balık olarak denizleri süsler. KALKAN (Psetta maxima) Bir dip balığı olan kalkan, KARAGÖZ (Diplodus vulgaris) Karadeniz’in en tanınmış balıklarındandır. Boğazlar, Marmara, Bütün denizlerimizde, çoğunlukla Ege ve Akdeniz’de seyrek rastlanır. Marmara ve Ege’de ılıman suların Gezici balık değildir. Bütün hayatı kayalıklarında yaşayan, bol bulunan dipte yatmakla geçer. Batı Akdeniz, ve sevilen yerli balıklarımızdandır. Atlas Okyanusu ve Şimal Denizi’nde, Sürüler halinde yaşar. Suların ısı kalkanın diğer türleri yaşamaktadır. şartlarına göre bahar aylarından 25-30 yıllık ömrü olan kalkan balığı, ağustosa kadar üreme yapar. Çeşitli 1 metre boya erişebilir. Sahillerde 5- türleri sularımızda yaşar. Kuyruğu 10 metreden başlayarak 300-400 lekeli ve çizgili olanı ısparoz/ispari metre derinliklere inebilir. Etçil ve olarak tanınır. Lezzetli eti ve bol fazlasıyla obur bir balıktır. Erkekleri avlanılmasıyla ekonomik değeri 5-6, dişileri ise 6-7 yaşlannda yüksek bir balıktır. olgunlaşıp üremeye geçebilir. Üremeleri 10°-15° C sularda nisandan hazirana kadar sürer. Milyonlarca yumurta vermesi yanında etinin lezzeti ve verimliliği ile ekonomik değeri çok yüksektir.

KAYIŞ BALIĞI (Ophidion barbatum) Denizlerimizde seyrek rastlanan, 2-3 metreden 150 metreye kadar derinliklerde, üstü bitkilerle örtülü kumsal, çakıllı diplerde fazla göç etmeden yaşayan bir balıktır. Yumuşakçalar, kabuklular ve küçük balıklarla beslenir. Boylan 30 santimetre KELER (Squatina sguatina) olabilir. Bahar-yaz sonu üreme yapıp 15- 18,000 yumurta döker. Eti lezzetlidir. Köpekbalığı ailesindendir. Sıcak ve ılıman Fakat seyrek bulunduğu için ekonomik denizlerin 5-100 metre derinlerinde sahil değeri yoktur. yakınlarında veya 70-400 metre açıklarında, kumlu, çamurlu alanlarda fazla göç etmeden yaşar. Boyu 2 metreye ulaşabilir. Büyük ağzıyla dipteki ölü veya diri balıkları, omurgasızlarla sürü halindeki balıkları yutarcasına yiyerek beslenir. Bahar sonu yaz aylannda dişiler, gruplar oluşturarak sahillere yakınlarda döllenir. 18-20 ay sonra tek başlarına 10-18 arası canlı yavru doğurur. Yüzgeçlerinin eti yenebilir, karaciğerinden yağ ve vitamin elde edilir. KEDĐ BALIĞI (Scyliorhinus canicula) Köpekbalığı ailesindendir. Sıcak ve ılıman denizlerin 3 metreden 1,000 metreye varan derinliklerinde fazla göç etmeden yaşar. Kabuklular, omurgasızlar ve balıklarla beslenir. Boyları ortalama 80- 150 santimetre olur. Kuşlar gibi çiftleşip, yumurtlayarak nrer. Bahar aylarında yumurtalarını bir torba içinde kayalıklar KIKLA LAPĐN (Labrus berggylta) arasına bırakır. Bir mevsimde birkaç kez yumurtlayabilir. Kuluçka süresi 15 Ilık ve sıcak denizlerimizin yosun ve gündür. Eti lezzetli olup yenilebilir. Aynca bitkilerle kaplı taşlıkların 2-30 metre sportif avcılığı da yapılır. derinlerinde yaşar. Dişi ve erkekleri arasında boy ve renk farkları görülür. Boyları 30-40, en çok 60 santimetre (dişilerde) olabilir. Yumuşakçalar ve kabuklularla beslenir. Dişleri çok kuvvetlidir. Üremeye yakın erkekleri, deniz bitkileriyle dişiye yuva hazırlar. Mayıs-ağustos arasında yumurta verir. Eti lezzetlidir. Aynca sportif avcılığı değerlidir.

KIRMIZI HAVUZBALIĞI KIRLANGIÇ (Trigüa lucema) Biyolojik yaşamı diğer havuz balığı türleri Ege, Akdeniz ve Marmara’nın fazla göç gibidir.15-20 cm boyu ve renginin etmeyen, yerli balığıdır. Kısmen güzelliği ile eski çağlardan beri Karadeniz’de rastlanır. Ihk denizlerin havuzların şimdilerde de akvaryumların sahil yakınlarında 5-300 metre klasik ve kıymetli balığıdır. Çin’de ve derinliklerin diplerinde çiftler halinde Japonya’da üretilen çeşitli türleri ve yaşar. Küçüklerine derviş balığı da denir. formları vardır. Ortalama 25-50 santimetre olur. 80 santimetre ve 6-8 kilogram olanlarına rastlanır. 15-20 yıllık yaşamı vardır. 3 yaşırıda olgunlaşıp sahillerden uzakta üremelerini yapar. Küçük kabuklular, yumuşakçalar, deniz bitkileri ve böceklerle beslenir. Etinin lezzet ve yararıyla, her mevsimde bulunmasıyla ekonomik değeri yüksektir. Diğer Akdeniz ve Avrupa ülkelerinde de bol tüketilir. KIZILGÖZ (Rutilus mtilus) Karadeniz, Trakya, Marmara ve Kuzey Batı Anadolu’nun sahil bölgelerindeki nehirlerde yaşar. 25-30, en çok 50 santimetreye büyür. Kızılkanatla büyük benzerliği vardır. Küçük canlılar ve bitkilerle beslenir. Bahar aylarında ürer ve 50-100,000 yumurta bırakır.. Eti değerli olmadığı için daha ziyade yem olarak kullanılır. Nehir ve kıyılardaki yırtıcı balıklar ve kuşlar içinde iyi bir besindir. KIRMA MERCAN (Pagellus aceme) Mercan ailesindendir. 0-400 metre bazen de 700 metre derinliklere inebilmektedir. Yaşam çevresi taşlık, kayalık ve dibe yakın yerlerdir. Boyları 35-40 santimetreye ulaşabilir. Eti beyaz, gevrek ve lezzetlidir. Marmara, Çanakkale Boğazı ve Ege’de bolca bulunur. Ekonomik değeri yüksektir. Denizlerdeki ısıya göre ilkbahardan başlayarak ağustosa kadar üremeleri sürer. Etçil balık olan mercanlar çeşitli küçük balıklar, kabuklular ve omurgasızlarla besinlenir.

KOLYOZ (Scomber japonicus) KIZILKANAT (Scardinius Bütün denizlerimizde bulunmakla eıythrophthalmus) beraber daha çok Marmara balığı sayılır. Şeklen uskumruya çok benzer fakat ayrı Kuzey Anadolu’da soğuk olmayan ağır bir türdür. Büyük Okyanus’ta da sürüler akışlı nehirler, göl ve göletlerin yumuşak halinde yaşar. Küçük balıklar, yavrular tabanlı zeminlerinde yumuşakçalar ve ve planktonlarla beslenir. 2-3 yaşırıda bitkilerle beslenerek 10-11 yıl yaşar. 20- olgunlaşan dişileri temmuz-ağustos arası 40 santimetre boy ve 200-400 gram 300-400,000 yumurtasını denize bırakır. ağırlıkta olur. 3-4 yaşırıda olgunlaşıp Eti uskumru kadar lezzetli olmamakla kg/ağırlığına göre 600,000 yumurta beraber, taze-kuru-tuzlu olarak bol döker. Eti lezzetli fakat çok ince kılçıklı tüketilen bir balıktır. olduğu için makbul değildir. Tuma gibi yırtıcı balıklar için değerli bir yemdir. KÖMÜRCÜ KAYASI (Gobius niger) KOCAAĞlZ (Aspius aspius) Bütün denizlerimizin nehir ağızlarına yakın, bazen de acı su bölgelerinde, 75 metreye kadar derinliklerin kumlu, Trakya, Marmara ve Kuzey bölgelerimizin çamurlu diplerinde fazla göç etmeden hızlı akarsularında yaşar. Ortalama 60- yaşar. Boyları en çok 18-19 santimetre 80, en çok 100 santimetre boy ve 2-4 olabilir. Mart-mayıs arasında 1,000- kilogramdan 10 kilogram ağırlığa 6,000 arasında yumurta vererek ürer. Bu erişebilirler. Etçil bir balıktır, su içindeki yumurtalara erkekler bekçilik yapar. her türlü hayvanla beslenir. Erginleri Küçük kabuklular, yumuşakçalar ve yalnız dolaşır. Cinsel olgunluğa 4-5 balıklarla beslenir. Eti beyaz, lezzetli ve yaşlarında ulaşıp nisan-temmuz arasında yararlıdır. 80-100,000 yumurta verir. Az lezzetli eti nedeniyle ekonomîk değeri bölgeseldir. Buna karşın olta avcılığı çok zevkli bir balıktır. Yaşam karakteri bu balığın aynı olan “aps. vorax” türü Fırat ve Dicle Nehirlerinde yaygındır. Sis balığı olarak tanınır. Boyları 40 santimetre olur.

KÜÇÜK KAYABALIĞI (Gobius (Ponücola) syrman) KUPES (Boops boops) Karadeniz kıyılarına akan nehirlerin küçük kabuklular ve yosunlarla kaplı Altınkuşak da denir. Ilıman ve sıcak zeminlerinde acı su-tatlı su karışımı denizlerde yaşar. Akdeniz, Ege ve sahillere yakın yerlerde yaşar. Boyu 18- Marmara’da bulunur. Marmara’dakilerin 22, en çok 25 santimetre olur. bir bölümü Karadeniz’e çıkar ve döner. Yumuşakçalar ve özellikle kabuklularla Yosunlar, balık yavruları ve kabuklularla beslenir. Nisan-mayıs arası doğan beslenir. Boyları 15-25, en çok 35 yavrulara, erkek bekçilik yapar. Diğer santimetre olur. Üremelerini bahar kayabalıkları gibi eti beyaz, lezzetli ve sonunda yapar. Karagöz ve çitari ile aynı yararlıdır. Ekononıik değeri bölgelere türdendir. Eti lezzetlidir. Ancak bölgesel göre değişir. değerlenir. KUM TRAKONYASI (Trachmus araneus) KURBAĞA BALIĞI (Uranoscopus Ilık denizlerin sahil bölgelerinde 2-3 scaber) metreden 100-150 metreye varan derinliklerde yumuşak kumlar arasında Akdeniz, Ege ve Marmara’da taşlık ve ömür geçirir. Beslendiği küçük balıklar, yosunlu bölgelerde yaşar. Dipte yatarak böcek, yumuşakça ve kurtlara karşın çok başırıın üstündeki gözleri ile küçük süratli bir avcıdır. En fazla 50 canlıları veya balıkları görüp, avlar. santimetreye büyüyebilir. Dikenleri Nisan-mayıs aylarında kışladıkları derin trakonya gibi zehirli ve insan için sulardan sahillere, bazen de acı su tehlikelidir. Eti lezzetli olmakla beraber bölgelerine sokulup temmuz-eylül tehlikesinden ötürü az avlanıldığı için arasında üreme yapar. Kg./ağırlığına ekonomik değeri yoktur. Kışı derin göre 10,000-20,000 yumurta döker. sularda geçirip, mart başırıdan itibaren Yavrular, önce plarıktonlarla daha sonra sığlara sokulup, yaz sonuna kadar üreme ise omurgasızlarla beslenir. Eti yapar. lezzetlidir. Özel avcılığı yapılmadığı için ekonomik değeri azdır.

LERKİT BALIĞI (Rutilus frisu) LAHOZ/GĐRĐDA (Epinephelus Karadeniz’in doğu ve batısıyla aeneus) Trakya’daki nehirler ve bu nehirlerin denizle kanşımı acı su bölgelerinde Ege ve özellikle Akdeniz’de yaygın yaşar. Genelde 40-50, en çok 70 bulunan, boyları 1 metre olabilen bir hani santimetre boy ve 5 kilogram ağırlıkta türüdür. Fazla derinlere gitmeden olabilir. Küçük balıklar, kurtlar ve böcek kayalık, taşlık veya çakıllı alanlarda yumurtalarıyla beslenir. Nisan-mayıs yaşar. Oldukça yırtıcı, etçil bir balıktır. aylarında nehirlerin içlerine ve göllere Đrili ufaklı her türlü kabuklular, girerek üreme yapar. Etinin gıda omurgasızlar ve küçük balıklarla beslenir. yönüyle, ekonomik değeri olduğu gibi, Mayıs-haziran arasında üreme yapar. amatör olta avcıları için de kıymetlidir. Akdeniz’in eti çok lezzetlli, şöhretli balıklarındandır. Ancak ekonomik değeri bölgeseldir. LEVREK (Dicentrarhus labrax) LEKELĐ MERCAN (Pagellus Denizlerimizde ve denizlerin bogaraveo) nehirlerle karışımı acı su bölgelerinde yaşar. Hani ailesindendir. Fazla gezici olmayan Mandagöz mercan da denir. Ege ve levrek, yerli balıklardan sayılır. Akdeniz’de yaygındır. 100-300 metreye Gençken gruplar halinde, sonraları varan derinliklerde sahile yakınlarda tek başırıa yaşar. Yaşam ortamı, kabuklular, omurgasızlar ve sualtı karanlık ve kuytu yerlerdir. Bu bitkileriyle beslenerek yaşar. Boyu 30-50 santimetre olabilir. Hermafrodit bir nedenle gemi batıkları veya kaya oyuklarında yuvalanır. Yaklaşık 20 balıktır. Hem erkeklik, hem de dişilik karakteri gösterir. Suların ısısına bağlı yıllık yaşamı olabilen levrek, ortalama 50-60 santimetreden 1 olarak bahar aylarında üreme yapar. Eti metre boy ve 10-12 kilogram beyaz, gevrek ve lezzetlidir. Ekonomik değeri yüksektir. ağırlığa erişebilir. 40 santimetreden küçüklerine ispendek denir. Küçük yavru balıklarla beslenir. Ocak-mart arasında 500,000-2,000,000 yumurta dökerek, yüksek bir üreme gösterir. Eti en lezzetli balıkların başırıda gelir. Bu nedenle de ekonomik değeri çok yüksektir.

LİPSOZ (Scorpaena scrofa) MALTA PALAMUDU (Naucrates ductor) 50-60 santimetreye ve 4-5 kilograma kadar büyüyebilen lipsoz balıkları, sıcak Eskiden gemilerin altlarında, genelde ve ılık denizlerimizin sahil kıyılarından köpekbalıklarına eşlik ederek yüzen, bu 1000 metreye kadar inen derinliklerde, nedenle pilot balığı da denen çevik bitkilerle örtülü, taşlık, çakıllı ve kumlu hareketli bir balıktır. Ortalama 40 düzeylerde yaşar. Bilhassa Marmara ve santimetre boyda olur. Sıcak ve ılıman Ege’de çok rastanır. Eti çok lezzetli ve denizleri sever; yosunlar, deniz kurtları, yararlıdır. Et yiyen bir balık oları lipsoz, kabuklular ve özellikle ilkbahar aylarında ürer. Yaklaşık 3,000 köpekbalıklarından arta kalarılarla yumurta döker. Dikenleri çok zehirlidir. besinlenir. Sonbaharla kış ayları arasında üreme yapar. Etinin gıda değeri yoktur. LÜFER (Pomatomus saltator) Gezici balıklardan oları lüfer, MAVĐ-KEFAL (Chelon labrosus) Karadeniz’le Ege Denizi arasında dolaşır. Büyümesinin aşamaları Kefal, denizlerimizin sıcak ve ılık içinde değişik isimler alır. Buna bölgelerinde, kıyılara yakın, denizle ilişkili göre: boyları, 10 santimetreye kadar nehir ağızlarında aynca içsularda ve olarılar defheyaprağı, 15-18 sürüler halinde yaşayan bir balık türüdür. santimetreye kadar olanlar çinakop, Denizlerimizde haskefal, altınbaşkefal, 18-25 santimetreye kadar olanlar topbaşkefal, mavri kefal, dudaklı kefal sarıkanat, 28-35 santimetreye kadar gibi çeşitli türleri vardır. Ayrıca olanlar lüfer, 35 santimetreden fazla büyüklüklerine göre de isimlendirilir. olanları da kofana diye adlandırılır. Türlerine göre 25 santimetreden 90 Seyrek olarak kofanaların 60 santimetre boya erişirler. Yaklaşık 15 santimetreyi aştığı, hatta 1 metreye yıllık ömrü oları kefaller, 6-7 yaşlarından ulaştığı görülmüştür. Lüfer, itibaren yaz aylarında üreyerek 150 sonbahar-kış aylarında en lezzetli ve binden 7 milyona kadar yumurta verirler. olgun devrini yaşar. Yaz ortalarından Eti ve yumurtası yönünden değerli bir sonbahara kadar da kışlamaya balıktır. Deniz dibi bitkileri ve geçerler. Ilık suların 10-200 metre yumuşakçalarla beslenir. derinliklerinde yaşar. Üremeleri, bahar sonu ile yaz başıdır. Kademeli olarak 60-80,000 yumurta verir. Bol verimliliği ve etinin lezzetiyle ekonomik değeri çok yüksektir.

MAZAK (Trigloporus lastoviza) MERCAN (Pagellus erythnnus) Benzerliğinden ötürü kırlarıgıcın küçüğü Sıcak ve ılıman denizlerin en ünlü sanılır. Aynı soydan fakat ayrı balıklardır. balıklarındandır. Denizlerimizde Ortalama 20-25, Akdeniz’de yaşayanları karagözle beraber büyük bir aile 40 santimetreye ulaşabilir. Bütün oluşturur. Marmara, Ege ve Akdeniz’de kırlangıç türleri gibi ılıman denizlerin yaygındır. Boyları yaklaşık 20-30, en çok kumlu zeminlerinde yaşar. Biyolojik 70 santimetre olabilir. Etçildir. yapısı, kırlangıçla eştir. Taze olarak Kabuklular, yumuşakçalar ve küçük tüketilen eti, kırlarıgıç gibi yararlı ve balıklarla beslenir. Denizlerin taşlık, lezzetlidir. kayalık bölgelerinde sahillere yakın yaşar. Diğer mercanlar gibi hermafrodit fiziği ile hem erkeklik, hem de dişilik karakteri göstererek bahar ayları ile ağustos arası ürer. Lezzetli eti ve her mevsimde bulunmasıyla ekonomik değeri yüksektir. MELANURYA (Oblade melarıura) MEZGĐT (Merlarıgius euxmus) Mercan ailesindendir. Marmara, Ege ve Akdeniz’in 2-3 metre sığ sularında, su yüzeyine yakınlarda, fazla göç etmeden Marmara ve Karadeniz’de bol, diğer yaşar. Diğer mercan türlerinden farklı denizlerimizde az rastlanır. Boyları 20-40 santimetre olabilir. Gelincik ve olarak sualtı bitkileriyle beslenir. En fazla 30 santimetreye büyür. Üremesi bahar bakalyaro ile aynı türdendir. 30-40 metrenin altındaki derin sularda sonuna kadar sürer; yumurtalarını denize bırakır. Mikroplarıktonlarla yaşar. Gündüzleri yüzeylere çıkarak, beslenen yavrular, yaz sonunda hamsi, sardalya gibi sürü halindeki olgunlaşır. Eti bütün mercan ailesi gibi küçük balıkları avlayarak beslenir. beyaz ve lezzetlidir. Ancak az avlarııldığı Bölgesel şartlara göre şubat-mayıs ve taze tüketildiği için ekonomik değeri arasında üreme yapar. Lezzetli eti ve fazla değildir. her mevsimde bolca avlarıılmasıyla ekonomik değeri yüksektir.

MİNİ İNCİ BALIĞI (Phoxinus phoxinus) MIĞRI (Conger conger) Trakya Bölgesi’ndeki akarsularda yayılış 2-3 metre boydan 50-60 kilogram gösterir. 7-10, en çok 14 santimetre erişebilen, 30 yıla kadar ömrü olan, yazın (dişileri) boyunda olur. Suyu berrak, sığ suların, kışın 150 metre derinliklerin oksijeni zengin akarsu ve göllerin dibi taşlık, kumlu ve çamurlu zeminlerinde çakıllı bölgelerinde, su yüzeyindeki yaşayan bir balıktır. Nehirlere giremez. böcekler, sinekler dip hayvancıkları ve Sert, hareketli ve yırtıcıdır. Su içinde balık yumurtaları yiyerek yaşar. Küçük, bulduğu her canlıyı yiyebilir. Gündüzlerini hareketli ve kurnaz bir balıktır. Mayıs- yatarak geçirip, karanlıkta avlanır. Đlk ve haziran arası yaklaşık 1,000 yumurtasını sonbahar arası 100-150 metre taşlara yapıştırır. Üreme devresinde derinlerde, açık denize, 3-5 milyon başırıın üstünde ind benzeri pullar yumurta döker. Eti lezzetli ve besin oluşur. Alabalık yumurtalarını aşırı değeri çok yüksektir. tüketmesi ile zararlı bir canlı sayılır. MÜREN (Murenea helena) Merina balığı da denir. Boyları 2 metre MĐNAKOP (Umbma cirrosa) hatta daha da fazla olabilir. Etçil ve yırtıcı bir balıktır. Ürkütüldüğü veya tahrik Kötek balığı da denir. Bütün edildiğinde fazla saldırgan olup, denizlerimizin taşlık, kayalık bölgelerinin çevresindeki insanlar için tehlikeli olur. 100-150 metreye varan derinliklerinde, Avlanmasının tehlikesi ve denizlerde az dibe yakınlarında yalnız yaşar. Zaman bulunuşu nedeniyle fazla ekonomik zaman acı sulara ve nehir ağızlarına da sayılmaz. Ancak, eski Roma çağlarından girer. Eşkina ve sarıağızla aynı türdendir. beri etinin çok lezzetli oluşu Yumuşakça, kabuklu ve kurtlarla bilinmektedir. Bütün denizlerimizin az beslenir. Yaşadığı bölgenin şartlarına derinliklerinde ve kuytu yerlerde yaşar. göre üremesini nisandan ağustosa kadar Üremeleri, ilkbahardan başlayarak sürdürür. Sert ve beyaz etinin lezzeti sonbahara kadar sürer. levreğe yaklaşır.

NOKTALI İNCİBALIĞI (Albumus ORFOZ (Epinephelus guaza) bıpunctatus) Hani türünden ve levrekle akrabadır. Karadeniz, Trakya ve Marmara’daki Ortalama 60-70 santimetreden 1-1,5 akarsularda yaygındır. Boyları 9-13, en metre boy ve 30-40 kilogram ağırlığa çok 16 santimetre olur. Temiz ve hızlı erişebilir. Ege ve Akdeniz balığıdır. akan suların dibe yakınlarında, zaman Taşlık, kumluk ve yosunlu sahil zaman akıntılara karşı yüzerek yaşar. bölgelerinin 8 metreden 150 metre Küçük planktonlar ve dip hayvanlarını derinliklerine kadar yalnız yaşar. yiyip, su yüzeyindeki sinekleri avlayarak Etoburdur. Đrili, ufaklı kabuklular ve beslenir. Mayıs-haziran arası üreyerek yumuşakçalarla beslenir. Eti çok lezzetli yumurtalarını kumlu, çakıllı sahillere olmakla beraber yaşlıları kuru ve lifli olur. Denizlerimizde az bulunmasına bırakır. Avcılıkta yem olarak kullanılmasının yanısıra, doğadaki değeri rağmen sualtı zıpkın avcıları tarafından daha önemlidir. türün yaşamı açısından tehlikeli bir şekilde tüketilmektedir. ÖRDEK BALIĞI (Labrus nüxtus) Boyu 40 santimetre ağırlığı 1 kilogram olabilen ve 15-17 yıl yaşayabilen, ORKĐNOS (Thunnus thynnus) dişileriyle erkekleri arasında renk farkı olan çok güzel renkli bir lapin cinsidir. Denizlerimizde yaşayan iri ve çok Genelde 10-100, seyrek olarak 180 değerli bir balıktır. Uzunlukları 3-4 metre derinlerde yaşar. Denizdeki küçük metre ve ağırlıkları da 100-150 hayvanlar ve balıklarla beslenir. Üreme kilogramdan 800 kilograma kadar mevsimi nisan-ağustos arasıdır. Bu olabilir. Çeşitli türleri vardır. esnada çiftler halinde kaya oyuklarını Orkinos, sürü halinde yaşayan gezici yuva olarak kullanırlar. Daha sonra balıklardandır. Yazın Karadeniz’e yumurtaları korumak için erkekleri nöbet çıktıktan sonra sonbaharda tutar. Doğa değeriyle korunması gerekli Marmara’ya ve oradan da Ege’ye bir balıktır. geçerek hemen bütün Akdeniz’i dolaşırlar. Bu gezilerinde saatte 40- 60 kmetre hızla yol alabilirler. Genel olarak üst sularda yaşarlar. Mart- ağustos arasında ürerler ve yaklaşık 1 milyona yakın yumurta verirler. Yaşam süreleri, ortalama 15 yıldır. Đhracat ve gıda endüstrisi yönünden ekonomik değeri çok yüksektir.

santimetre torik, 60-65 santimetre sivri, 65-70 santimetre altıparmak, 70 santimetre ve üstü peçuta olarak adlandırılır. Taze tüketimi, ihraç ve endüstri yönleriyle çok değerli olan bu balığın üretimindeki azalma, ekonomik değerini tehlikeli boyutlara indirmektedir. OT SAZANI (Ctenopharyngodon idella) Ot balığı olarak da tanımlanır. 2,000 yıldan beri Çin’de sazan üretimi ile beraber yetiştirilir. Anayurdu Çin’den dünyaya yayılan, bu arada ülkemize de getirilen bir kültür balığıdır. Ortalama 40- 80 santimetre boy ve 2-5 kilogram ağırlıkta olur. En çok 12-30 kilogram ağırlığa ulaşabilir. Otobur bir balıktır. PAPAĞAN BALIĞI (Sparisoma Günde ağırlığının %120’si kadar ot yer. cretense) Bu nedenle havuzlarda ot mücadelesi için mükemmel bir canlıdır. 5-6 yaşlarında olgunluğa erişir ve kg/ağırlığına göre Ege’de seyrek, Doğu Akdeniz’de yaygın 120,000 yumurta verir. 6-10 santimetre bulunan, fazla göçler yapmadan sıcak boya eriştikten sonra sadece bitkilerle denizlerin sığ, taşlık ve bol bitkili, bazen beslenir. Ülkemizde henüz tüketim de acı su bölgelerinde yaşayan, çok değeri yoktur. çeşitli ve güzel renkleri olan bir balıktır. Iskaroz balığı da denir. Deniz yosunlarıyla beslenir. Yaz aylarında üreme yapar ve 812,000 yumurta verir. Sert ve yavan eti yenmez. Doğa değeri yönü ile korunmahdır. PALAMUT/TORĐK (Sarda sarda) Karadeniz ve Marmara’nın en ünlü balığıdır. Bahar aylarında beslenmek için Karadeniz’e çıkıp, sonbahardan itibaren kışlamak için Marmara’ya, Çanakkale’ye kadar iner. Süratli ve iyi yüzücüdür. Sürü halindeki LAPAZ BALIĞI (Chromis chromis) uskumru, kolyoz, istavrit, hamsi, sardalya gibi balıklara saldırarak Sıcak ve ılıman denizlerin 50 metreye yer. 18-20° C. sularda 400,000’den inen, dibi kayalık, mağaralı bölümlerinde birkaç milyona kadar yumurta yaşar. Bütün denizlerimizde bulunur. dökerek açık denizde ürer. Boyları 12-18 santimetre olabilir. Bahar Yetiştikten sonra büyümesine göre sonundan ağustosa kadar üreme yapar küçüklerine Vanoz-Gaco, 10-25 ve yumurtalarını çok iyi gizler. santimetre çingene palamudu, 30-35 Plarıktonlar ve balık larvalarıyla beslenir. santimetre palamut, 40-45 Sert ve lezzetsiz eti yenmez. Az santimetre kestane palamudu, 50-55 bulunduğu için korunmalıdır. santimetre zindandelen, 55-60

PİSİ (Pleuronectes platessa) RĐNA (Dasyatis pastmaca) Ortalama 30-40 santimetre boy ve 250- 350 gram ağırlıkta olabilen, ekonomik Köpekbalığı ailesinden olup, şeklen değeri yüksek balıklardan biridir. vatoza benzer. Sahillerin 60 metreden Denizlerin kumlu, çakıllı diplerinde, 200 metreye varan derinlerin kumlu, kabuklular ve yumuşakçalarla beslenip, çamurlu diplerinde hareketsiz yatarak 15-18 yıla kadar yaşar. Sıcak ayları avlanır. Boyları 150 santimetreye diplerde geçirip, kışın sahillere yaklaşır. ulaşabilir. Çeşitli balıklar ve omurgasızlar Acı sulara, nehir ağızlarına kadar başlıca gıdasıdır. Kışları derinlerde geçirip sokulur. Bir diğer türü de tatlı sularda yaz aylarında kıyılara, tatlı sulara ve yaşar. Üremelerini ocak-mart arasında 5- lagünlere yaklaşır. Çiftleşerek ürer. 6° C. sularda yapar. 800,000-1 milyon Gebelik süresi 15-18 aydır. 78 yavru yumurta verir. yapar. Eti lezzetsizdir. Tüketim değeri yoktur. Kamçı benzeri kuyruğu yaralayıcı, dikenleri ise tehlikeli şekilde zehirlidir. PULLU SAZAN (Cyprinus carpio) SARDALYA (Sardine pilchardus) 13.-14. yüzyıldan beri kültür üretimi Sürü halinde, yazın orta, kışın derin yapılan, kolay yetişen, eti lezzetli, sularda yaşayan gezici balıklardır. ekonomik değeri çok yüksek bir balıktır. Eskiden deniz üstünü ateşin 3-4 yaşlarında olgunlaşıp 200-300,000 aydınlatmasıyla avcılığından ötürü ateş yumurta verir. Ortalama 30-40 balığı diye de tanınır. Boyları, ortalama santimetre boy ve 500-1,000 gram 15 santimetre en çok 20-22 santimetre ağırlıkta olur. Doğal yetişenlerinin 100 olur. Deniz içinde henüz yumurtadan santimetre ve 25 kilogram olarılarına çıkmış balık yavruları ve planktonları rastlanır. Sportif avcılığı değerlidir. Su yiyerek beslenir. Karadeniz, Marmara, böcekleri, kurtlar ve diğer hayvanlarla Çanakkale Boğazı Bölgesi ve Kuzey beslenir. Ege’de bol bulunur. Etinin lezzeti ve çeşitli kullanım alanıyla ekonomik değeri çok yüksektir. Üremeleri nisandan eylüle kadar geniş bir devrede ve çok kerelerde olur. Yaklaşık 20,000 yumurta verir.

SARIAĞIZ (Argyrosomus regius) SARIKUYRUK (Seriola dumerili) Sıcak ve ılık denizlerde 100-150 metre Akdeniz’de yaşayan, genelde 30-50 derinliklerin taşlık, mercan, kayalık santimetre, en çok 100 santimetre bölgelerinde yaşar. Etçil bir balıktır. olabilen istavrit türünden bir balıktır. Kendinden küçük ne bulursa yer. Diğer ülkelerde 150-200 santimetre Ortalama boyu, 50-60 en çok 2 metre ve olanlarına rastlanır. Yumuşakçalar, 75 kilogram olanlarına da rastlanır. Etinin kabuklular ve küçük balıkları avlayarak lezzet ve verimliliği ile bolca beslendiği kayalık sahillerde küçük avlarıılmasından dolayı ekonomik değeri sürüler halinde yaşar. Üreme devresi, yüksektir. Fazla gezici bir balık değildir. bahardan yaz sonuna kadardır. Eti Denizin ısı şartlarına göre bahar lezzetlidir. Japonya’da bol miktarda ortalarından ağustosa kadar üremelerini üretimi yapılır. sürdürürler. SĐNAĞRĐT (Dentex dentex) SARIGÖZ (Spondyliosoma Karagöz ailesinden olan sinağrit, Ege ve cantharus) Akdeniz’in sert, hareketli ve kuvvetli bir balığıdır. 1-1.5 metre boy ve 10-15 Sparidae ailesinden bir balıktır. Boyları kilogram ağırlığa kadar büyüyebilir. 50 santimetre olabilir. Anatomisi Kabuklular, yumuşakçalar ve özellikle karagöze benzer. Ilık sahil bölgelerinde mürekkep bahğı ile beslenir. Kuvvetli ve bunların uzantısı ılıman denizlerde çenesiyle bir istakozu rahatça kırıp, yaşar. Karadeniz’de az bulunur. Yaşam yiyebilir. Yazın kıyıların taşlık, kayalık çevresi kayalık ve kuytu yerlerdir. bölümlerinde, kışın da 300 metreye Başlıca besinleri küçük kabuklular, deniz varan derinlerde küçük sürüler halinde soluncanları ve özellikle karidestir. Etleri yaşar. Đlkbahar aylarında üreme yapar. de karagöz ve mercan gibi beyaz, gevrek Etinin lezzeti ve ender avlanmasıyla çok ve lezzetlidir. Üremeleri, erken ilkbahar kıymetli bir balıktır. Olta avcılığı da aylarından başlayarak yaz sonuna kadar amatörler için değerlidir. devam eder.

SOMON (Salmo salar) SĐVRĐBURUN KARAGÖZ (Diplodus Anayurdu Kuzey Amerika’dan puntazzo) dünyaya yayılmış, üretilmek üzere de ülkemize getirilmiştir. Boyu, ortalama 60-100 santimetre, ağırlığı Karagöz balıkları, Marmara, Ege ve da 3-15 kilogram olabilir. 150 Akdeniz kıyılarımızın en tanınmış santimetreye ulaşanları olur. Hızlı balıklarındandır. Karadeniz Bölgesi’nde de rastlanır. 0-400 metre derinliklerde akarsuların, oksijeni bol temiz sularında yaşar. Doğal yetişenleri 2- yaşar. Sivriburun karagöz, 35 3 metre yükseğe atlayıp yüzerek 2- santimetreye kadar büyüyebilen, sürü 3,000 km.’lik nehir kaynaklarına halinde yaşayan, mevsimsel olarak ulaşıp burada ekim-kasım arası beslenme, üreme, kışlama gibi üreme yapar. Doğan yavrular, tekrar nedenlerle oldukça uzun mesafelerde göç acı sulara iniş yapar. Yetişkinleri eden bahklardır. Kıyıların taşlık, çakılları denize de uyum gösterir. Etoburdur. arasında bitkileri ve küçük kabuklularla Böcekler, sinekler, kabuklular ve besinlenir. Bu balıkların mensup olduğu irili-ufaklı balıklarla beslenir. Tatlı su spridea familyasına ait pek çok balık türü balıklarından eti en lezzetli olanıdır. sularımızda yaşar. Ayrıca yumurtasından kırmızı havyar elde edilir. Ekonomik değeri çok yüksektir. SĐYAH SAZAN (Mylophaıyngodan piceus) Çamur sazanı da denir. En çok 80 SUDAK (Stizostedion fucioperca) santimetre boya ulaşır. Sakin akan nehirlerin çamur veya kumlu Marmara, Trakya, Karadeniz ve Göller zeminlerinde, derinlerde, kabuklular ve Bölgesi’nde 10-15 yıl yaşayan, 40-70 yumuşakçalarla beslenerek yaşar. Eti santimetreden 130 santimetre boy ve 1- lezzetlidir. Çin’de üretimi yapılmasına 5 kg’dan 12 kilogram ağırlıkta olabilen; karşın ülkemizde değerlendirilmesi henüz hareketli, avcılığı zevkli bir balıktır. araştınlmaktadır. Kendinden küçük balıklarla beslenir. Nisan-mayıs arasında 200,000- 1,000,000 yumurta vererek ürer. Gündüzlerini dipte geçirip, avlarımak için sabah erken veya akşam üzerleri su yüzeyine çıkar. Etinin deniz levreğine yakın lezzeti ve bol verimliliği ile ekonomik değeri çok yüksek bir tatlı su balığıdır.

TAŞISIRAN BALlĞl (Cobitis taenia) Yavaş akıntılı nehirler veya göllerin, suyu TAHTA BALIĞI (Blicca bjoerkna) berrak, kumlu zeminlerinde yaşar. Çeşitli türleri vardır. 5-12 santimetre boyda olabilen taşısıran, gününü kumlu diplerde Marmara ve Trakya Bölgesi’nde ağır geçirip geceleri avlanır. Küçük akışlı nehirlerin sıcak, sığ ve bitkisi bol organizmalar ve hayvanlarla beslenir; bu bölümlerinde yaşar. Göllerde de yaşam arada avları ile beraber kumları da gösterir. Planktonlar, küçük canlılar ve ağzına alarak çiğner. Nisan-haziran arası bitkilerle beslenir. Mayıs-temmuz arası ürer; yapışkan yumurtalarını taşlara, üreme yapar. Çok yavaş büyür. 3-5 köklere, bitki saplarına bırakır. Taşısıran yaşlarında 10-12, en çok 25-35 balıkları, doğa dengesi yönü ile santimetre olabilir. Eti çok kılçıklı ve değerlidir. lezzetsizdir. Genelde ekon balıkların yetiştiriciliğinde yem olarak kullanılır. TATLISU KAYABALIĞI (Proterorhmus mannoratus) TAŞALTI BALIĞI (Cottus gobio) Karadeniz’e akan akarsuların diplerinde fazlaca rastlanan, yaşamı diğer kaya Kuvvetli akan dere ve ırmakların berrak balıklarıyla benzerlik gösteren, boyları en sularında, taşlar arasında yaşar. Boyları çok 11-12 santimetre olabilen bir ortalama 12-13 santimetre en çok 20 balıktır. 2-3 yaşlarında olgunlaşan santimetre olur. Su içindeki balık dişileri, topluca yumurta verir. Erkekler yavruları, bitkiler ve özellikle alabalık de nöbet tutarak yumurtaları bekler. yumurtalarıyla beslenir. Tath su levreği Yumuşakçalar ve küçük karideslerle ve tuma balığı için de kendisi yem olur. beslenir. Tatlı sulara girişinde böcek Üreme devresi şubat mayıs arasıdır. Eti larvaları da yer. Doğa dengesi balığıdır. gevrek ve lezzetlidir. Sportif veya ekonomik yönü olmayan bir türdür.

TATLISU KEFALI (Leuciscus cephalus) TATLISU LEVREĞÎ (Perca lluviatHîs) Ülkemizin çeşitli bölgelerinde yaygın olan, hızlı akan dere veya nehirlerde, 7- Kuzey bölgelerimizdeki, akarsu ve 10 yaşlarında 30-40 santimetre boy ve göllerle, bunların denizle ilişkili acı su 600-1,000 gram ağırlığa erişen bir kefal bölgelerinde yaşar. Boyu 20-35 türüdür. Yavru safhasında küçük kurtlar, santimetre en çok 50 santimetre olabilir. karides ve böcek yavrularıyla Fazla göç etmez. Yumuşakçalar, küçük beslenirken, büyüyünce ot da yer. balıklar ve balık yumurtalarıyla beslenir. Yaşlandıkça yırtıcı olup kurbağa ve 7-8° C. sularda mart-haziran arası sıçrayarak su dışındaki kelebekleri de üreme yapar. Beyaz ve lezzetli etiyle yiyebilir. Nisan-haziran arası 45-50,000 taze olarak tüketildiği gibi olta avcıları yumurta dökerek ürer. Etinin lezzetsiz ve içinde kıymetli bir balıktır. değersiz oluşuna karşın avcılığı çok makbuldür. TATLISU SARDALYASI (Clupeonella abrau muhusi) Đlk kez Rusya’nın Abrau Gölü’nde bulunmuş; 1943’de de ülkemizde Ulubat (Apolyont) Gölü’nde rastlanmıştır. Đznik TATLISU KOLYOZ BALIĞI Gölü’nde de yaşamaktadır. Boyları 7-8, (Chalcalbumııs chalcoides) en çok 12 santimetre olan, sürü halinde dolaşan bir ringa/tirsi türüdür. Planktonlar, küçük su hayvanları ve Marmara, Kuzey Ege ve Karadeniz’in omurgasızlarla beslenir. 2-3 yaşlarında doğusundaki akarsu ve göllerin olgunlaşıp 10-14° C. sularda haziran- yüzeyinde yaşar. Zaman zaman da ekim aylarında yumurtalarını açık suya nehirlerin denizle karışımı acı su bırakarak ürer. Eti, bölgesel olarak bölgelerine iner. Böylece acı su-tatlı sular tüketilir. Daha ziyade alabalık arasında göçler yapar. 15-30 santimetre yetiştiriciliğinde yem balığı olarak boyunda olabilir. Planktonlar, sinek değerlendirilir., larvaları (sivrisinek) ve küçük canlılarla beslenir. Mayıs-haziran arasında 15- 25,000 yumurtasını taşlık, çakıllık dere kenarlarına bırakır. Yıllar öncesi “chalealbumus chalcoides Đstanbulensis” türü Haliç’te Kağıthane Deresi’nde yaşardı. Etinin lezzeti, bölgesel olan bir balıktır.

TRAKONYA (Trachinus draco) TEKIR (Mullus surmuletus) Denizlerimizde yaşayan en zehirli balıklardandır. Ortalama 17-18, en çok Karadeniz dışında diğer 35-40 santimetre boya erişir. Hareketsiz denizlerimizde yazın rastlanır. bir balıktır. Fakat deniz dibinde avlarına Boyları 15-35, en çok 25 santimetre karşı çok süratlidir. Zehirleri bir insanı olabilir. Kumluk, çamur veya taşlık sakat bırakabilir. Bu nedenle dikkat kıyı kesimlerinin 3 metreden 100 edilmelidir. Denizden çıktıktan, hatta metreye kadar derinlerinde gidip öldükten sonra dahi zehirliliği devam gelerek yaşar. Diplerdeki kabuklular, eder. Özel olarak avcılığı yapılmaz. Aynı böcekler ve diğer canlılarla beslenir. zamanda çarpan balığı olarak Yaz aylarında üreyip yapışkan adlandırılan trakonya, küçük balık ve yumurtalarını 10-60 metre derinlere kabuklularla beslenir. Kış aylarında bırakır. Etinin lezzeti, eski Roma derinlere çekilir. Eti lezzetli olmakla çağlarından beri namlıdır. Bol beraber az avlandığından ekonomik avlanılan, ekonomik değeri yüksek değeri yoktur. bir balıktır. TRAKYA LEVREĞÎ (Gymnocephalus TĐRSĐ (Alosa fallax) cemua) Boyları 30-33 santimetreye ulaşabilen tirsi, bir karadeniz balığıdır. Đstanbul Trakya’nın Karadeniz sahillerine dökülen ağır akışlı nehirlerle, bunların deniz Boğazı ve Marmara’da az bulunur. Kıyıya yakın yerlerde sürü ile yaşarlar. Üreme bağlarıtılı acı su bölgelerinin kumlu zeminlerinde sürü ile yaşar. Boyları 18- mevsimleri ilkbahardır. Yumurta 35 santimetre olur. Kurtlar, balık bırakmak için acı su bölgelerine ve yumurtaları, küçük kabuklular ve sinek nehirlere girerler. Sardalya ailesinden bir larvalarıyla beslenir. Oburluğu diğer balık oları tirsi; taze, tuzlama ve tütsülü değerli balıkların besinleriyle yumurta ve olarak yenir. Ekonomik değeri yüksektir. larvaları için zarar vericidir. Üremelerini nisan-mayıs arasında yapar. Eti lezzetlidir. Bol avlanılması doğa için yararlı olur.

…